گروه انرژی| فرداد احمدی |
روز دوشنبه، ساعت 30: 17 به وقت تهران، بخش غیرعلنی صد و هفتاد و ششمین نشست اوپک آغاز شد تا وزرای نفت 14 کشور عضو این سازمان درباره سه موضوع «طرح تداوم توافق کاهش تولید نفت»، «تمدید دبیرکلی محمد بارکیندو» و «تصویب متن پیش‌نویس منشور همکاری اوپک و غیراوپک» گفت‌وگو کنند. این نشست 5 ساعت به طول انجامید تا رضایت وزیر نفت ایران جلب شود و در پایان، بیژن زنگنه، ضمن اعلام توافق در اوپک برای تداوم توافق کاهش تولید نفت، بیان کرد که ایران در این نشست، تضمین‌هایی را که می‌خواست به دست آورد و بنابراین توافق کاهش تولید یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه‌ای اوپک و غیراوپک و همچنین منشور همکاری اوپک و غیراوپک مورد تایید ایران قرار می‌گیرد. محمد بارکیندو نیز به مدت سه سال دیگر برای دبیرکلی اوپک انتخاب شد. زنگنه پس از اعلام خبر جلب نظر ایران در نشست 176 اوپک، وین را ترک کرد و نشست روز سهشنبه همکاری اوپک و غیراوپک برای توافق نهایی تمدید کاهش تولید نفت بدون حضور او به کار خود ادامه داد. در این نشست، سازمان اوپک با متحدان غیراوپکی خود به رهبری روسیه توافق کرد که توافق اوپک پلاس تا ماه مارس تمدید شود.
روز سهشنبه، وزرای نفت و انرژی کشورهای عضو اوپک و 10 متحد غیرعضو به رهبری روسیه در وین گرد هم آمدند تا گفت‌وگوهای نهایی درباره تمدید توافق اوپک پلاس را انجام دهند و در نهایت الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه اعلام کرد که کشورهای غیرعضو اوپک تمدید توافق جهانی کاهش تولید نفت را پذیرفتند. بدین‌ترتیب، اعضای غیرعضو اوپک موافقت کردند که کاهش 400 هزار بشکه‌ای تولید نفت خود را ادامه داده و اعضای اوپک نیز به سهم 800 هزار بشکه‌ای خود از تولید نفت پایبند بمانند. روز دوشنبه اعضای اوپک بر سر تمدید 9 ماهه توافق کاهش تولید به اجماع رسیده بودند که این اجماع البته با چالش‌هایی نیز همراه بود.
بنا بر اعلام وزارت نفت ایران، نشست بررسی چگونگی نهادینه کردن همکاری کشورهای اوپک و غیراوپک در عصر روز دوشنبه 1 جولای به دلیل مخالفت جدی وزیر نفت ایران زمان‌بر شد، زیرا زنگنه معتقد بود که هنوز ابهاماتی در آن وجود دارد که باید اصلاح شود. ۱۳ کشور عضو اوپک در نشست ۱۷۶ این سازمان با هدف جلب نظر ایران که مخالف شدید منشور همکاری اوپک و غیراوپک بود، بندی را به این منشور اضافه و تاکید کردند: «هر آنچه در متن منشور همکاری اوپک و غیراوپک آمده است کاملا داوطلبانه است و با کلیات اساسنامه اوپک تضادی ندارد.» بر اساس گزارش ایسنا، ایران تنها کشوری بود که با وجود تأیید ۲۳ کشور عضو اوپک و غیر اوپک، با متن پیشنهادی منشور همکاری کشورهای عضو غیرعضو اوپک مخالفت کرد.
در نهایت، 13 کشور دیگر عضو با ایجاد تغییراتی در اساسنامه همکاری اوپک و غیراوپک، توانستند نظر ایران را جلب کنند و نتیجه مذاکره پنج ساعته و پشت درهای بسته ۱۴ کشور عضو اوپک این شد که وزیران این سازمان ضمن تصویب این اساسنامه، بر سر تمدید توافق کاهش ۸۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت این سازمان برای یک دوره ۹ ماهه و تا پایان سال ۲۰۲۰ توافق کردند. بنا بر توافق اعضا، محمد بارکیندو، دبیرکل فعلی اوپک نیز برای یک دوره 3 ساله دیگر در سمت خود ابقا شد.
زنگنه روز دوشنبه پس از پایان نشست غیرعلنی 176 اوپک گفت که خوش‌بختانه همه اصلاحات منشور همکاری اوپک و غیراوپک انجام شد، تصمیم‌های این مجموعه الزام‌آور نیست و تعهدی برای کشورها ایجاد نمی‌کند. بنابراین ایران در این نشست به تمامی تضمین‌های مورد نظر خود در اوپک دست یافته است.
وی به خبرنگار شبکه سی‌ان‌ان گفت که در این نشست دو بند به اساسنامه همکاری اوپک و غیراوپک اضافه شد: «نخست اینکه این اساسنامه غیرالزام آور است و دوم و بسیار مهم، اینکه در قطعنامه پایانی نشست اوپک، ما امضا و توافق کردیم که این اساسنامه هیچ تأثیری بر اوپک و موجودیت آن ندارد.»
وی گفت: «سنت این است که نخست اوپک توافق می‌کند که باید با اجماع باشد، سپس آن را به غیراوپک ارایه می‌کند تا تأیید کند. ما درباره این مساله و سازوکار تصمیم‌گیری توافق کردیم و اوپک به عنوان اوپک پابرجاست و این مقررات جدید، هیچ تأثیر منفی بر این موضوع ندارد.»
زنگنه اعلام کرد که همانند توافق نشست 175 اوپک، ایران به دلیل شرایط ویژه‌ای که به سبب تحریم‌های امریکا علیه خود دارد از توافق کاهش تولید نفت معاف خواهد بود. وی همچنین اعلام کرد که به کشورها اجازه داده شد در صورت لازم مجوزهای دولت و مراجع بالاتر را اخذ کنند.
وزیر نفت ایران درباره قدرت زیاد عربستان و روسیه و احتمال بی‌اهمیت شدن اوپک، بیان کرد که در این باره نگرانی ندارد و گفت: «من باور دارم حتی اگر امریکا به ما ملحق شود، من از آن استقبال می‌کنم و اگر تولیدکنندگان نفت با هم همکاری کنند، من هیچ نگرانی درباره آن ندارم.» بر اساس گزارش شانا، زنگنه افزود: «روسیه برای ما مهم است که به ما ملحق شود و همکاری داشته باشد، به‌ویژه در شرایط دشوار، ما به روسیه نیاز داریم. در دوران وزارت من، در گذشته بارها به روسیه سفر کرده‌ام تا آنها را قانع کنم با اوپک همکاری کنند و اکنون که آنها پذیرفته‌اند، به آنها خوشامد می‌گوییم و این یک فرصت خوب برای بازار است تا تثبیت شود و تنش‌ها کاهش یابد.»
تأثیر نشست وین بر بازار نفت
بر اساس گزارش رویترز، توافق دوشنبه عصر اعضای اوپک برای ادامه کاهش تولید نفت، اثر روانی خود را بر بازار روز سهشنبه نفت گذاشت و معاملات صبح دیروز با رشد قیمت‌ها همراه بود. انتشار آمار ذخایر نفت ایالات متحده امریکا که برای سومین هفته متوالی با کاهش همراه بود هم به رشد قیمت‌ها کمک کرد، اما در ادامه روز، سایه سنگین نگرانی‌ها درباره ضعف در اقتصاد جهانی باعث تعدیل نرخ طلای سیاه شد.شاخص نفتی برنت در میانه روز گذشته 20 سنت یا 31 درصد به نسبت آخرین معاملات روز دوشنبه کاهش یافت و به 64 دلار و 86 سنت در هر بشکه رسید. شاخص نفتی امریکا نیز 14 سنت یا 24 درصد افت کرد با 58 دلارو 95 سنت معامله شد.به نظر می‌رسد که حتی نشست اعضای اوپک و غیراوپک که در وین برگزار شد و همچنین توافق امریکا و چین برای کاهش تنش‌های تجاری و ادامه گفت‌وگوهای دوجانبه که در حاشیه نشست جی20 انجام شد نیز نتوانست از نگرانی‌ها درباره کاهش رشد اقتصاد جهانی بکاهد. کاهش رشد اقتصاد جهانی به معنای مصرف کمتر نفت است که افت قیمت‌های این حامل انرژی را در پی دارد.
بیانیه نشست 176 اوپک
متن بیانیه نشست 176 به این شرح است: اوپک تحولات بازار نفت پس از برگزاری آخرین اجلاس در دسامبر سال گذشته و دورنمای بازار نفت در ماه‌های باقی‌مانده سال ۲۰۱۹ میلادی را مورد بررسی قرار داد. همچنین کاهش توان اقتصادی، چالش‌های بزرگ بین‌المللی، ابهامات درباره ادامه مذاکرات تجاری و مسائل ژئوپولیتیک از دیگر مواردی بود که در اجلاس مورد توجه قرار گرفت.
به این مساله هم توجه شد که حجم تقاضای نفت در سال ۲۰۱۹ بعد از برگزاری آخرین نشست اوپک کاهش یافته و اجلاس درباره تأثیر این تحولات بر بازار جهانی و صنعت نفت تبادل نظر کرد.اوپک با در نظر گرفتن عوامل بنیادین بازار کنونی و دیدگاه مورد اجماع درباره دورنمای ماه‌های باقی‌مانده سال ۲۰۱۹ میلادی، تصمیم گرفت کاهش تولید داوطلبانه مورد توافق در نشست ۱۷۵ اوپک را برای ۹ ماه دیگر (از اول ژوئیه سال ۲۰۱۹ میلادی تا ۳۱ مارس سال ۲۰۲۰ میلادی) تمدید کند.
با این تصمیم کشورهای عضو اوپک، ادامه تعهد خود برای تمرکز بر ثبات و توازن بازار نفت به نفع تولید‌کننده، مصرف‌کننده وسلامت اقتصاد جهانی را مورد تایید قرار دادند.در این بیانیه همچنین آمده است که متن پیش‌نویس منشور همکاری (اوپک و غیراوپک) تصویب و از کشورهای عضو خواسته شد این متن را در فرایندهای ملی مربوط به هر کشور، به جریان بیاندازند.اعضای اوپک همچنین دوره دبیرکلی محمد بارکیندو را برای یک دوره سه ساله دیگر، همسو با ماده ۲۸A اساسنامه اوپک تمدید کردند که از اول ماه اوت سال ۲۰۱۹ میلادی اجرایی می‌شود.همچنین تصمیم گرفته شد که نشست آینده اوپک در روز پنجم دسامبر (۱۴ آذر ماه) سال جاری در وین، پایتخت اتریش برگزار شود.
