گروه راه و شهرسازی| 5 ماه و 3 روز پس از فروریزش ساختمان «متروپل» آبادان و جان باختن ۴۳ نفر و مصدومیت ۳۷ نفر از شهروندان، دیروز بخش بزرگی از بقایای این ساختمان فروریخت و دست‌کم جان یک شهروند آبادانی را گرفت و یک نفر دیگر را راهی بیمارستان کرد. در 23 شهریور سال جاری نیز بخش کوچکی از باقیمانده متروپل بدون تلفات جانی ریخته بود. آنگونه که تسنیم از آبادان گزارش کرده است، بخش‌های دیگری از سازه به جا مانده از برج متروپل آبادان ساعت 16:40 چهارشنبه 4 آبان 1401 فرو ریخت. پس از این حادثه بلافاصله ماموران امدادی و خدمات‌رسانی در محل حاضر شدند. طبق اعلام مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری آبادان پس از این حادثه چند خودرو در خیابان سعدی گرفتار شدند که یک نفر در این حادثه جان باخت و یک نفر هم توسط عوامل آتش‌نشانی و امدادی به بیمارستان منتقل شد. مجید فرهانی‌پور، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری آبادان با بیان اینکه پیکر کشف شده متعلق به یک خانم است که پس از رسیدن عوامل آتش‌نشانی آبادان از یک خودروی سواری خارج شده است، تصریح کرد: جسد این فرد پس از خارج‌سازی تحویل فوریت‌های پزشکی آبادان شد. بر اساس این گزارش، بخشی از باقیمانده ساختمان متروپل آبادان ۲۳ شهریور در زمان سبک‌سازی سازه فروریخته بود.
قرارگاه خاتم مسوول تخریب بقایای متروپل
معاون هماهنگ‌کننده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) سپاه پاسداران ۱۹ مهر به ایرنا گفته بود: تاکنون ۲ بخش از بقایای ساختمان متروپل آبادان تخریب شده و پیش‌بینی می‌شود عملیات تخریب سه قسمت باقی مانده در کمتر از یک ماه به اتمام برسد. سردار پاسدار اسداله حاجی‌زمانی بیان کرده بود: قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء بلافاصله پس از وقوع حادثه متروپل آبادان در تاریخ 2 خرداد سال جاری در محل حضور یافت و بخش مهندسی کار را بر عهده گرفت و مسوولیت تخریب بقیه ساختمان متروپل نیز به این قرارگاه سپرده شده است. وی افزود: با توجه به اینکه ساختمان متروپل از سازه خاصی برخوردار بوده و فاقد اصول مهندسی است تخریب آن باید به روش‌های مهندسی خاص انجام شود تا به ساختمان‌های مجاور آسیب نرسد.
از آنجا که بر اساس گزارش‌های رسمی منتشره پس از حادثه دوم خرداد سال جاری برای ساختمان به ظاهر 10 طبقه متروپل، اساسا این ساختمان با تخلف ساخته شده بوده است، نمی‌توان انتظار داشت که باقیمانده آن در شرایط ثابت و مقاومی بوده باشد. در این میان، آنچه که باید مسوولان تخریب این سازه ناساز بگویند و پاسخ دهند این است که چرا تخریب باقیمانده متروپل بیش از 5 ماه طول کشیده است؟ آیا در این زمینه تعللی و تاخیر یا مصلحت‌سنجی‌ای وجود داشته است؟ یا اینکه روال کار تخریب فنی و دقیق این ساختمان به این مقدار زمان نیاز داشته است؟ سوال مهم‌تر اینکه چرا تخریب به گونه‌ای صورت گرفته است که کنترل ساختمان از دست تخریب‌کنندگان خارج شده است؟ مگر نه اینکه گفته شده که تخریب با دقت انجام می‌شود؟ امیدواریم طی روزهای آینده مسوولان مربوطه به این سئوالات پاسخ دهند. در این میان، نباید فراموش کرد که در پی حادثه فروریزش متروپل در 2 خرداد سال جاری، شهردار آبادان از سمت خود عزل شد و طی 5 ماه گذشته، شهر آبادان بدون شهردار بوده و این شهر و مسائل مربوط به آن و از جمله مساله متروپل بدون شهردار و صرفا با حضور سرپرست شهرداری مدیریت شده است.
ساختمان «متروپل» در خاک سست بنا شده بود
پیش از این، علی بیت‌الهی، عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اظهار کرده بود: طبق بررسی‌ها در پارکینگ و زیرزمین ساختمان متروپل اگر تنها یک متر بیشتر حفاری انجام شود، به آب می‌رسند و به عبارت دیگر ساختمان در یک محیط بسیار سست و نرم غوطه‌ور بوده است. شهر آبادان و سایتی که ساختمان متروپل در آن منطقه واقع بوده، در بین دو رودخانه اروند و بهمن‌شیر در شرق و غرب قرار گرفته‌اند. طبق بررسی‌ها در پارکینگ و زیرزمین ساختمان متروپل اگر تنها یک متر بیشتر حفاری انجام شود، به آب می‌رسند و به عبارت دیگر ساختمان در یک محیط بسیار سست و نرم غوطه‌ور قرار داشته است.
«اسکناس» در مدیریت شهری «تراکم» است
پیروز حناچی، شهردار سابق تهران نیز پیش از این در واکاوی حادثه متروپل با تاکید بر ضرورت برنامه‌ریزی دقیق برای متعادل کردن دخل و خرج مدیریت شهری به منظور جلوگیری از شکل‌گیری فساد گفته بود: این مشکل تنها برای شهرداری آبادان نبوده و نیست و ممکن است در شهرداری دیگر شهرها نیز رخ دهد. شما ببینید، سازنده‌های بزرگ در شهرها می‌دانند که شب عید، شهرداری‌ها می‌خواهند به تسویه حساب خود با پیمانکاران‌شان بپردازند و بودجه و پول کافی ندارند؛ خب در چنین شرایطی امکان دارد هر اتفاقی در شهرداری بیفتد و ممکن است در این شرایط شهرداری‌ها با هر چیزی در ازای تامین نقدینگی و پول به منظور پرداخت دیون‌شان موافقت کنند و این همان نقطه بسیار خطرناک است.
وی با بیان اینکه در موضوع کسر بودجه، «اسکناس» در مدیریت شهری، «تراکم» است اظهار کرده بود: اگر بخواهیم زیربنایی عمل کنیم باید تعادل را به شهرهای‌مان برگردانیم. اگر شهرداری‌ها دچار کسری بودجه شوند و دخل و خرج‌شان با هم جور نباشد تراکم و همه ارزش‌های خود را می‌فروشند؛ به جای آنکه هزینه‌های جاری خود را کم کنند یا به جای اینکه بر تعداد پرسنل تمرکز داشته باشند. شما ببینید این وضعیت در بقیه شهرهای ایران هم به همین شکل است و طبیعی است که عدم کنترل و نظارت بر این روند، باعث می‌شود که در هر دوره بر تعداد این نیروها نیز افزوده شود؛ البته در چند سال اخیر وزارت کشور نسبت به این موضوع حساسیت نشان داده ولی کافی نیست و نیازمند حساسیت و دقت بیشتری در این بخش هستیم. حناچی با بیان اینکه طراحان این پروژه شعار می‌دادند که می‌خواهند چهره شهر آبادان را با پروژه‌های اینچنینی تغییر دهند و مدرن کنند، افزوده بود: ساختمانی که در نگاه اول دیده می‌شود این است که پروژه به لحاظ معماری داخلی، وضعیت جذابی دارد؛ ولی وقتی از بیرون نگاه می‌کنید، می‌بینید حداکثر بارگذاری روی یک پلاک در منطقه متراکم است. پروژه‌هایی که می‌خواهند چهره شهر را عوض کنند اول باید متعادل شوند؛ مثلا وقتی چنین بارگذاری سنگینی صورت می‌گیرد باید حداقل از عرض پیاده رو عقب‌نشینی کند تا سازه قابل درک باشد. به نظر من این انتفاع حداکثر از زمین موجود است و این برای سازندگان سود دارد. حرف من این نیست که سازندگان سود نبرند، ولی سازندگان نباید به تنهایی سود ببرند و شهر هم بایستی از این قضیه سود ببرد و این مانند یک معادله ریاضی می‌ماند.
