گروه راه و شهرسازی|
در حالی که پیش از این مسوولان پسماند شهرداری از «قفل زدن» در مخازن زباله سخن به میان آورده بودند، حالا خبر برخورد قضایی با «زباله جمع کن‌های غیرمجاز» داده‌اند. مجید نوربخش، معاون هماهنگی و ارزیابی امور مناطق سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران با اشاره به اینکه عوامل پیمانکار شهرداری تهران در حوزه پسماند، لباس فرم و خودروهای وانت با تیپ مشخص و تعریف شده دارند و کاملا با عوامل غیرمجاز قابل تشخیص و تفکیک هستند، از پیگیری برای برخورد بازباله جمع‌کن‌های غیرمجاز خبر داد.
سی شهریور سال جاری، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در مصاحبه با یکی از خبرگزاری‌ها گفته بود، قرار است به تدریج شکل مخازن فعلی زباله عوض شود تا دسترسی به آنها آسان نباشد و زباله‌گردان نتوانند از مخزن زباله بردارند. این مخازن کاوری دارند که مخزن داخل آن کاور می‌رود و قفل می‌شود و فقط توسط کلید یا ابزاری که توسط کارگر یا نیروی خدماتی شهرداری وجود دارد باز می‌شوند و مخزن دایما باز نیست که هر کسی بتواند به آن دسترسی داشته باشد. البته مدیرعامل این بخش از شهرداری تهران نگفته بود که با قفل شدن در مخازن زباله، شهروندان چگونه زباله‌های خود را درون آن بیندازند!
در این حال، معاون هماهنگی و ارزیابی امور مناطق سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در گفت‌وگو با ایسنا، در تشریح روند جمع‌آوری زباله‌های تفکیکی در شهر تهران که بعضا در شب و در برخی محلات شهر تهران افرادی بدون لباس و مشخصه‌ای اقدام به جمع‌آوری زباله‌ها در گونی‌های بزرگ می‌کنند و نهایتا در ساعات بامدادی به وسیله کامیون‌ها این گونی‌ها منتقل می‌شوند، گفت: گونی‌های مواد بازیافتی متعلق به عوامل غیرمجاز هستند که اغلب در ساعت‌های پایان روز و اوایل شب به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کنند و این‌بار را به گودهای اطراف شهر منتقل می‌کنند.
وی افزود: در موارد بسیار اندکی این عوامل غیرمجاز با پیمانکار پسماند همکاری دارند که در صورت اثبات از سوی سازمان یا مناطق با آنها برخورد و بعضا لغو قرارداد هم شده‌اند. عوامل پیمانکار لباس فرم و خودروهای وانت با تیپ مشخص وتعریف شده دارند و کاملا با عوامل غیرمجاز قابل تشخیص و تفکیک هستند.
وی در پاسخ به سوالی درباره علت عدم پیگیری شهرداری برای برخورد غذایی با موضوع زباله گردی در حالی که برای برخی درآمدهای بسیاری به همراه دارد و از سوی دیگر چهره شهر را نازیبا می‌کند، گفت: برخوردهای قضایی با خودروهای غیرمجاز با استفاده از ظرفیت ضابطین قضایی و پلیس راهور و ادارات حقوقی مناطق ۲۲گانه و سایر دستگاه‌های نظارتی در دست انجام است که البته زمانبر است.
به گفته نوربخش، از سوی دیگر به دلیل بازخوردهای منفی اجتماعی روش‌های برخورد سلبی با زباله‌گردها، بهترین روش مواجهه و بیشترین تاثیر را در کاهش زباله گردی، افزایش مشارکت شهروندان در تفکیک در مبدا و عدم تخلیه پسماندهای خشک ارزشمند در مخازن خواهد داشت.
وی درباره استفاده از واژه زباله دزدی به جای زباله گردی گفت: با توجه به اینکه زباله از مالکیت شهروند خارج و در معبر عمومی قرار گرفته است مسوولیت جمع‌آوری وحمل آن به شهرداری منتقل شده، از این رو، هرگونه برداشت زباله که جنس ارزشمند نیست از مخازن موجب کاهش زباله و هزینه‌های شهری می‌گردد و زباله دزدی تلقی نمی‌شود.
معاون امور مناطق سازمان پسماند شهرداری تهران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه شهرداری تهران چرا در مواجهه با پدیده زباله گردی در سطح شهر سکوت می‌کند؟ تاکید کرد: بسیاری از افراد زباله گرد اتباع خارجی، معتادین و آسیب دیدگان اجتماعی و افراد نیازمند هستند که برای امرار معاش به اینکار روی آورده‌اند و به همین دلیل اغلب دست اندرکاران امر نیز انگیزه کافی برخورد با این افراد را ندارند.
ماجرای طلای کثیف
به گزارش «تعادل»، زباله‌گردی افراد- چه کسانی که به صورت شخصی این کار را می‌کنند و چه کسانی که با دریافت مزد از یکی از شرکت‌های پیمانکاری، دست به این کار می‌زنند- ناشی از فقر و بیکاری است و از نگاه شهروندان ناپسند شمرده می‌شود. ناپسند از این جهت که وضعیت اقتصادی اقشاری از جامعه به چنان مرحله‌ای رسیده که شأن انسانی آنها را تحت‌الشعاع قرار داده و آنها را وادار کرده که در میان زباله‌ها، رزق و روزی خود را جست‌وجو کنند. از سوی دیگر، در میان زباله‌های شهری، اشیایی با قابلیت بازیافت (انواع کاغذ و مقوا، انواع پلاستیک، فلزات و...) وجود دارند و از همین‌رو، از منظر برخی از صنایع ارزشمند تلقی شده و توسط آنها خریداری می‌شود تا دوباره، پس از بازیافت در فرایند تولید به کار گرفته شوند. به همین دلیل هم هست که به زباله‌های شهری عنوان «طلای کثیف» داده شده است.
بر اساس این گزارش، در حال حاضر، مهم‌ترین تیم‌های زباله‌گردی به شرکت‌های پیمانکاری وابسته به شهرداری تعلق دارد. شرکت‌هایی که به صورت رسمی، لباسی را با آرم شرکت خود، تن نوجوان و کودکی کرده و چرخی به دست او داده و او را روانه کوچه‌ها و خیابان‌های شهر می‌کند. بیشترین نفع را نیز همین شرکت‌های پیمانکاری از «طلای کثیف» می‌برند. در عین حال، اینکه تاکنون در کلان‌شهری همچون تهران، مساله تفکیک زباله از مبدا به صورت جدی از سوی شهرداری پایتخت دنبال نشده و این طرح در تهران نهادینه نشده است، خود نشانه‌ای از منفعت‌طلبی عده‌ای از شرایط موجود به شمار می‌رود.
