چشم‌انداز نوسازی ناوگان هوایی در پساترامپ

۱۳۹۹/۱۱/۱۶ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۷۵۷۶۹
چشم‌انداز نوسازی ناوگان هوایی  در پساترامپ

گروه راه و شهرسازی|

15 روز پس از روی کار آمدن جوبایدن به عنوان رییس‌جمهور امریکا، برخلاف خوش‌بینی‌های بسیار همچنان سرنوشت «برجام» در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. با وجود این، مسوولان صنعت هوایی کشور، احتمال رفع تعلیق قراردادهای خرید هواپیما از ایرباس و «ای.تی.آر» در صورت لغو تحریم‌ها را «زیاد» ارزیابی می‌کنند و در عین حال، از طریق نامه‌نگاری با شرکت امریکایی بویینگ تلاش دارند تا وضعیت قرارداد خرید 100 فروند هواپیمای بویینگ را در دوران بدون ترامپ مشخص کنند. در این حال، کاپیتان تورج دهقانی زنگنه، رییس سازمان هواپیمایی کشوری از ورود

 ۸ فروند هواپیمای مسافربری دسته دوم به ناوگان هوایی کشور خبر داده و گفته است، این هواپیماها جزو تولیدات سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ هستند.  او همچنین با اشاره به ورود ۱۶ فروند هواپیمای دسته دوم دیگر در آینده نزدیک، اظهار کرده است: برای تعیین تکلیف قرارداد با شرکت هواپیمایی بویینگ، مکاتباتی انجام و اعلام شد که باید زودتر تکلیف این قرارداد روشن شود. به گفته دهقانی زنگنه، این احتمال وجود دارد که با رفع تحریم‌ها، تعلیق قرارداد خرید هواپیماها نیز رفع شود.

مجموعه این تحولات حاکی از این است که در نگاه مسوولان هواپیمایی ایران هم اینک چه از نظر سیاسی و مسائل مربوط به برجام و چه از نظر آغاز دوران بدون کرونا یا دوران کنترل کرونا با استفاده از واکسن‌های متعددی که مراکز علمی جهان اختراع کرده‌اند، زمان مناسبی برای نوسازی ناوگان هواپیمایی کشور به شمار می‌رود. چه آنکه از سویی، با افزایش احتمال گشایش‌های سیاسی، زمینه دسترسی ایران به بازار پرنده‌های مسافری فراهم می‌شود و از سوی دیگر در جهان بدون کرونا، حمل و نقل بار و مسافر هوایی دوباره جان خواهد گرفت و نیاز به سفر هوایی و هواپیما دست‌کم به سطوح قبل از کرونا خواهد رسید.

    پرواز 16 هواپیمای برجامی به ایران

بلافاصله پس دستیابی ایران و کشورهای 1+5 به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، شرکت هواپیمایی ایران ایر (هما) در سه قرارداد جداگانه با سه شرکت هواپیمایی ایرباس، بویینگ و «ای.تی.آر» قرارداد خرید 200 فروند هواپیما امضا کرد. نکته مهم درباره خرید این هواپیماها این بود که قرارداد خرید به‌صورت اجاره به‌شرط تملیک بود و ایران بنا داشت ۸۵درصد منابع مالی آن را از طریق فایناس خارجی و ۱۵ درصد آن را از منابع داخلی خود تامین کند.

از مجموع ۲۰ فروند هواپیمای «ای.تی.آر» ۱۳ فروند را به هما تحویل داده است. تحویل مابقی هواپیماها نیز از سوی این شرکت پس از خروج امریکا از برجام فعلا به حالت تعلیق درآمده است. از ۱۰۰ فروند هواپیمای خریداری شده از شرکت ایرباس فقط ۳ فروند تحویل ایران شد. این قرارداد نیز به حالت تعلیق درآمد. در قرارداد ایران ایر با شرکت بویینگ نیز خریداری و تحویل ۸۰ فروند هواپیما تعیین شده بود که این قرارداد نیز به‌صورت یک‌طرفه از سوی امریکا لغو شد.

ایران‌ایر و بویینگ ۲۱ آذرماه سال ۹۵ قرارداد خرید ۸۰ فروند هواپیما را امضا کردند و قرار شد این تعداد هواپیما طی بازه زمانی ۱۰ ساله به ایران تحویل داده شود. ارزش این قرارداد ۱۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار بود که شرکت بویینگ، فاینانس آن را بر عهده گرفت. زمان تحویل اولین هواپیمای بویینگ به ایران نیز سال ۲۰۱۸ اعلام شد. البته نوسازی ناوگان هوایی ایران به خریدهای عمده ایران‌ایر از دو شرکت بزرگ هواپیماساز جهان (ایرباس و بویینگ) ختم نشد و شرکت هواپیمایی آسمان نیز به منظور ترمیم ناوگان خود به خرید از هواپیماساز امریکایی روی آورد و توانست تفاهم خرید ۶۰ فروند هواپیمای نسل جدید بویینگ۷۳۷مکس را در ۱۶ فروردین‌ماه 1396 امضا کند. طبق تفاهم نامه‌ای که منعقد شد، قرار بود این هواپیماها از سال ۲۰۲۲ میلادی به تدریج به‌شرکت هواپیمایی آسمان تحویل شود. نمایندگان دو شرکت توافق کردند که در سال ۲۰۲۲ میلادی ۵ تا ۱۰ فروند از این هواپیماها به ناوگان هوایی ایران اضافه شود.

     ناگزیر از خرید هواپیمای دست دوم

در سال 95 و در نخستین روزهای دستیابی ایران و 1+5 به برنامه جامع مشترک (برجام) مسوولان وزارت راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشور بارها در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کردند که ایران برای نوسازی ناوگان هوایی خود همچنین گسترش فعالیت‌های خود در داخل و خارج از کشور طی 10 سال آینده (افق 1404) به 500 فروند هواپیمای نو نیاز دارد و خرید 200 فروند هواپیما از سه شرکت بویینگ، ایرباس و «ای.تی.آر» گام نخست نوسازی ناوگان هوایی به شمار می‌رود. با وجود این، خروج یکجانبه دونالد ترامپ از برجام، قراردادها و برنامه‌ریزی‌های برای خرید 200 فروند هواپیما را دستخوش تغییر کرد، چه آنکه هر گونه خرید و فروش پرنده‌هایی که در آنها حتی به میزان 10 درصد از قطعات ساخت امریکا به کار رفته باشد، نیازمند مجوز از «اوفک» (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی امریکا در وزارت خزانه داری این کشور) است. از این رو، قرارداد با ایرباس و «ای.تی.آر» معلق شد و حالا مسوولان ایرانی امیدوارند با بازگشت امریکا به برجام دوباره این قراردادها به صورت اتوماتیک احیا شوند. اما از آنجا که از مجموع ۳۱۰ فروند هواپیمای موجود در کشور، بیش از دوسوم آنها غیرفعال و فقط حدود ۱۳۴ فروند قادر به انجام عملیات پرواز هستند، مسوولان صنعت هوایی ایران طی سه سال گذشته دو مسیر اورهال (بازسازی و تعمیر) هواپیماهای موجود و خرید هواپیماهای دست دوم را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند. در همین چارچوب نیز ایرلاین‌های ایرانی موفق شدند، طی 3 سال گذشته، دست‌کم 3 فروند هواپیمای دست دوم را به ناوگان هواپیمایی کشور اضافه کنند. بطور مشخص، در هفته اول اسفند سال 1397، 3 فروند هواپیمای ایرباس 319 وارد ناوگان هوایی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (ایران ایر) شد. این سه فروند هواپیمای ایرباس 319 پیش از اسفند 97 در تملک تهران ایر بودند. اما ماجرای ایرباس‌های 319 تهران ایر نیز به دو،سه سال قبل از سال 1397 باز می‌گردد. تهران ایر که هواپیماهای ایرباس ساخت سال 2002 را از مجارستان خریداری کرده بود و قرار بود سال 98 به صورت رسمی آغاز به کار کند اما به دلیل مشکلاتی نتوانست به فعالیت خود ادامه دهد و به همین دلیل هواپیماهای خود را به ایران ایر فروخت.

  الزامات خرید پرنده دسته دوم

به اعتقاد کارشناسان صنعت هوایی درخرید هواپیمای دست دوم توجه به نوع قطعات، موتور، تعداد ساعات پروازی و... مهم است به عنوان نمونه اگر موتور هواپیماهای دست دوم خریداری شده عوض شده باشد، کابین آن به روزرسانی شده و ... می‌تواند گزینه مثبتی برای خرید از سوی ایرلاین‌ها باشد. هواپیمای دست دوم می‌تواند از نظر کارکرد و به روزرسانی قطعات فاصله‌ای با هواپیمای نو نداشته باشد بنابراین می‌توان روی خرید این نوع از هواپیماها سرمایه‌گذاری کرد. یک شرکت هواپیمایی بنگاهی اقتصادی است که باید زنده و سرپا بماند و برای ادامه حیات باید ناوگان خود را نوسازی کند و تنها راهکار پیش رو خرید هواپیمای دست دوم است. شرکت‌های هواپیمایی برای تداوم حیات اقتصادی خود سناریوهای مختلفی دارند که اگر سناریوی (الف) اجرایی نشود باید سناریوی (ب) عملیاتی شود. برهمین اساس با توجه به اینکه خرید هواپیمای نو 

امکان پذیر نیست راهی جز خرید هواپیمای دست دوم برای ایران ایر وجود ندارد.

     احتمال افزایش پروازهای بین‌المللی

آنگونه که کارشناسان صنعت هوایی می‌گویند، ایران ایر در دو، سه سال گذشته به دلیل کمبود ناوگان درحال از دست دادن بازار پروازهای بین‌المللی خود بود که با ورود این سه فروند هواپیمای ایرباس 319 امکان بازیابی دوباره این بازار وجود دارد.ایران ایر می‌تواند پروازهای اروپایی خود را افزایش دهد اگرچه این احتمال وجود دارد که از ظرفیت هواپیماهای جدید برای پروازهای داخلی استفاده شود که این موضوع به سیاست‌ها و استراتژی‌های هما باز می‌گردد.

 

ارسال نظر