گروه راه و شهرسازی| آزاده کاری |
هفته گذشته محسن هاشمی رییس شورای شهر تهران در جلسه شورای شهر از راه‌حلی برای توسعه حمل و نقل خبر داد و گفت: شهرداری تصمیم گرفته از نقدینگی‌های سرگردان مردم برای توسعه شهر همچون توسعه مترو و حمل و نقل عمومی استفاده کند. در این رابطه، شهردار تهران با شرکت‌های سرمایه‌گذار و کسانی که مایل هستند اطراف مترو اقداماتی انجام دهند صحبت کرده و مذاکراتی انجام داده است.
به گزارش «تعادل»، شهرداری در گذشته نیز نسبت به فروش اوراق مشارکت برای تکمیل مترو اقدام کرده بود و تابستان سال جاری پیروز حناچی در صفحه توییتر خود نوشت: «طی یک هفته 1300 میلیارد تومان اوراق مشارکت به فروش رسید.» اکنون نیز شهرداری در نظر دارد برای تکمیل خط 7 مترو از سرمایه‌های سرگردان مردم استفاده کندکه احتمالا باز هم در قالب اوراق مشارکت خواهد بود. استفاده از نقدینگی سرگردان مردم موضوعی است که مدت‌ها است مسوولان دولتی به دنبال اجرای آن هستند. در این رابطه هفته گذشته سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد که چندین شرکت پتروشیمی را از طریق بورس به شهروندان واگذار می‌کند. بورس یک ساز و کار شفاف و مشخص دارد، اما اینکه شهرداری چگونه می‌تواند از سرمایه‌های سرگردان مردم برای ادامه و تکمیل پروژه‌های شهری استفاده کند موضوعی است که درهاله‌ای از ابهام قرار دارد یا حداقل تاکنون مسوولان شهری درباره آن صحبتی نکرده‌اند. واقعیت این است که شهرداری به دلیل بدهی‌های بسیاری که طی 12 سال گذشته به بار آورده است، چندان مورد اعتماد سرمایه‌گذاران نیست و به نظر نمی‌رسد سرمایه‌گذاران علاقه‌ای برای سرمایه‌گذاری در این حوزه داشته باشند. از سوی دیگر، این را نیز باید مد نظر قرار داد که به گفته محمود میرلوحی، قیمت بلیت اصلی مترو حدود 10 هزار تومان است که بخشی از آن را مردم بخشی را شهرداری و بخشی را دولت باید بپردازد. تاکنون دولت از پرداخت سهم خودش در این حوزه سر باز زده است و با توجه به قیمت 1500 تومانی در سال جاری، پرواضح است که مترو ضرر می‌کند. این موضوعی است که برخی اعضای شورای شهر بارها به آن اذعان داشته‌اند. حال چگونه می‌توان انتظار داشت سرمایه‌گذار خارجی وارد پروسه‌ای شود که زیان ده است. سال گذشته شورای شهر تهران مجوز انتشار ۱۳۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت برای توسعه مترو در خطوط ۶ و ۷ را مصوب کرد، اوراقی که قرار بود در سایه روابط حسنه دولت و مدیریت شهری بلافاصله با تضمین ۵۰ درصدی دولت منتشر شود تا گره توسعه مترو را که کور شده بود باز کند که در عمل این اتفاق نیفتاد.
تشکیل کمیته TOD
شهربانو امانی، عضو کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران در گفت‌وگو با تعادل توضیحاتی در این باره ارایه کرد و گفت: شورای پنجم بعد از روزی کارآمدن نظر سنجی از شهروندان انجام داد که بر اساس نتایج آن، اولویت بیش از 95 درصد مردم شهر حل مشکل ترافیک و آلودگی هوا بود که این امر در دستور کار شورا و نیز شهرداری قرار گرفت. در این خصوص شورا زیرنظر کمیسیون حمل و نقل کمیته توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل عمومی (TOD) را تشکیل داد. تجربه شهرهایی که در گذشته شرایط امروز تهران را داشته‌اند و خیلی جلوتر از ما از خطوط مترو بهره می‌بردند، این است که توسعه شهری باید مبتنی بر حمل و نقل عمومی باشد. او با بیان اینکه توسعه مترو یکی از عوامل مهم در کاهش آلودگی هوا و نیز ترافیک است، افزود: بر همین اساس، شورای پنجم اولویت اصلی‌اش را توسعه حمل و نقل عمومی از جمله مترو و وسایل نقلیه انبوه بر گذاشت، اما این موضوع به تنهایی منجر به کاهش ترافیک نمی‌شود. باید تعادل معناداری بین شهرسازی و حمل و نقل عمومی اتفاق بیفتد و خانه‌ها نزدیک ایستگاه‌های مترو ساخته شود. این الگویی است که در بسیاری از شهرها که پیش‌تر گرفتار آلودگی هوا و ترافیک بوده‌اند، به کار گرفته شده است.
او ادامه داد: بنابراین این موضوع به درستی در تبصره 2 ماده 52 برنامه جامع شهر تهران دیده شده است. همچنین برای اجرایی شدن این امر بسیار مهم در تبصره 37 بودجه سال 98 شورا، شهرداری ملزم شده تا اصلاح طرح تفضیلی را در یک سال اول برنامه انجام دهد که این موضوع تاکنون عملی نشده است. او تصریح کرد: علاوه بر این، بر اساس برنامه جامع باید هر درآمدی که از شعاع 300 کیلومتری مترو صادر می‌شود، به حساب مشخصی واریز و 100 درصد آن برای حمل و نقل عمومی استفاده شود. اما اکنون چند دهه است که این موضوع مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. در این چند دهه توسعه شهری مبتنی بر ساخت برج باغ‌ها و مال‌ها بوده و مشکلات جدی برای شهرها به وجود آورده‌اند. همچنین به دلیل اینکه در صدور پروانه بحث‌های حمل و نقلی دیده نشده و رویکردها بیشتر خودرو محور بوده، مشکلات چند برابر شده است.
تحولی عظیم در توسعه شهری
امانی با بیان اینکه صحبت‌های محسن هاشمی به عنوان رییس شورا به درستی بیان شده است، اظهار کرد: به همین دلیل در کمیسیون حمل و نقل شورا پیشنهاد تشکیل پهنه T را عنوان کردیم. در این پهنه باید در طراحی و ساخت پروژه‌ها شاخص‌های دسترسی به حمل و نقل عمومی در نظر گرفته شود. در صورتی که این اتفاق بیفتد می‌تواند تحول عظیمی در شهرسازی و حمل و عمومی باشد. او در این باره توضیح داد: معمولا رقم بالایی از سرمایه کشور در بخش مسکن هزینه شده و باید سالانه یک میلیون واحد مسکونی ساخته شود. این در حالی است که می‌توان به جای ساخت مسکن مهر، مسکن امید یا اجتماعی و تفکیک مسکن‌های مختلف، انواع مختلف مسکن تجاری، مسکونی و اداری را حول ایستگاه‌های مترو احداث کرد. اکنون که شهرداران تهران صدور هولوگرام را متوقف کرده‌اند، صدور پروانه سیار حذف شده است، محدودیت برای صدور پروانه ارتفاعی داریم و در کل شهر فروشی متوقف شده است، بهترین راهکار این است که سرمایه‌های مردم در بخشی هزینه شود که هم سرمایه مردم حفظ شود و هم بتواند مهم‌ترین کالای مورد نیاز مردم را تامین کند.
او در پاسخ به اینکه شهرداری چه ساز و کاری برای تشویق سرمایه‌های مردم به سمت سرمایه‌گذاری در شهرداری در نظر گرفته است، از بیان جزییات این موضوع خودداری کرد و گفت: الان در بافت فرسوده امتیازاتی برای شهروندان در نظر گرفته‌اند که می‌توان شبیه همان را در این حوزه نیز به کار گرفت.
او در پاسخ به اینکه آیا منظور از سوق دادن سرمایه‌های مردم به سرمایه‌گذاری در توسعه حمل و نقل عمومی انتشار اوراق مشارکت است، گفت: انتشار اوراق مشارکت برای سرمایه‌گذاری انبوه است.
عضو کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران درباره سرانجام انتشار 1300 میلیارد اوراق مشارکت گفت: اینکه گفته می‌شود، این اوراق سوخت شده واقعیت ندارد. اوراق منتشر شده و پول آن هم در خزانه است و منتظریم به مترو برگردد و برای توسعه مترو هزینه شود.مشکل اینجاست که به دلیل طلب‌هایی که بانک‌های عامل از سنوات گذشته داشته‌اند، طی کردن پروسه زمان بر شد. دنبال این بودیم که اوراق مشارکت سال 98 منتشر شود که در این خصوص با بانک عامل وارد مذاکره شدیم این بانک برای تامین منابع مالی مشکلاتی دارد و امیدواریم با درایت و وسع نظر هیات‌مدیره بانک آینده این موضوع اجرایی شود.
امانی در پاسخ به اینکه با توجه به بدهی‌های بالای شهرداری آیا سرمایه‌گذاران بخش خصوصی تمایلی برای ورود به این بخش خواهند داشت، گفت: زمانی که سرمایه‌گذاران از مقرون به صرفه بودن طرح مطمئن شوند، قطعا از آن استقبال می‌کنند. در حال حاضر یکی از امن‌ترین محل‌ها برای سرمایه‌گذاری، بخش TOD است و شهرداری می‌تواند و باید این کار را شروع کند.این کار شدنی است و قابلیت اجرایی دارد.
