گروه راه و شهرسازی|
شنبه اول تیر ماه طرح زوج و فرد بعد از 14 سال از رژیم ترافیکی پایتخت حذف شد و طرح کاهش آلودگی هوا جای آن را گرفت. این طرح از همان ابتدا به محل مناقشه معاونت حمل و نقل شهرداری با کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران تبدیل شد و با وجود اجرای این طرح رییس کمیسیون حمل و نقل شورا از مواضع خود کوتاه نیامده و همچنان معتقد است طرح ترافیک جدید پیوست ترافیکی ندارد.
محمد علیخانی، رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با انتقاد از عملکرد معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران گفت: روی طرح ترافیک جدید مطالعات کارشناسی انجام نشده است، به‌طوری که طرحی به این وسعت، پیوست مطالعات اجتماعی، اقتصادی و حتی ترافیکی ندارد. او با اشاره به اینکه برای رسیدن به شهری پایدار به اجرای مجموعه‌ای از سیاست‌های ترکیبی از جمله سیاست‌های شهرسازی، توسعه حمل و نقل عمومی و اجرای طرح‌های ترافیکی نیاز داریم، اظهار کرد: در کنار رعایت نکردن اصول شهرسازی از حمل و نقل عمومی مناسب و یکپارچه‌ای نیز برخوردار نیستیم، خطوط مترو و ناوگان اتوبوسرانی نیز تمامی شهر تهران را پوشش نمی‌دهد. در گذشته سرمایه‌گذاری‌ها در تهران بیشتر برای توسعه در دیگر بخش‌ها به کار گرفته شد و توسعه به صورت متوازن پیش نرفته است. اگرچه در حوزه حمل و نقل کار شده است، اما در مقایسه با اتوبان و بزرگراه‌سازی حمل ونقل در تهران رشد متوازنی نداشته است. علیخانی با بیان اینکه در شهری به وسعت ۷۸۰ کیلومترمربع طرح ترافیک تنها در محدوده‌ای حدود ۱۲۰ کیلومتری اجرا می‌شود، افزود: محدوده طرح ترافیک در حلقه اول ۳۲ کیلومترمربع و در حلقه دوم در حدود ۸۸ کیلومترمربع است. مجموع این طرح‌ها ۱۲۰ کیلومتر است، در حالی که وسعت تهران ۷۸۰ کیلومترمربع را شامل می‌شود. اجرای طرحی در محدوده‌ای با این وسعت اگرچه بی‌تاثیر نیست، اما نباید توقع داشت اجرای این طرح مشکل کل ترافیک و آلودگی هوای تهران را حل کند.
او گفت: البته برداشتن طرح زوج و فرد فی‌نفسه درست است، اما در همان زمان نیز طرح زوج و فرد دایمی درست نبود و تنها باید در مواقع اضطرار و وقوع بحران آلودگی هوا به‌ویژه در زمستان اجرایی می‌شد. آن طرح تنها راه فراری ایجاد کرد و افراد توانمند که امکان تهیه دو ماشین برای آنها فراهم بود، به راحتی از طرح استفاده کردند. علیخانی با اشاره به اینکه متاسفانه معاونت حمل ونقل و ترافیک شهرداری در حال حاضر به معاونت طرح ترافیک تبدیل شده است، اظهار کرد: این مساله به دلیل آن است که سیاست‌ها به‌طور همزمان و به صورت یک بسته کامل و همراستا با یکدیگر پیش نرفته و مدیریت فعلی تک‌بعدی پیش می‌رود. الان طرح ترافیک محور گفت‌وگو و اظهارنظرها شده و فقط روی بحث طرح ترافیک تمرکز وجود دارد. این طرح اکنون حتی به مساله اول شهرداری تهران تبدیل شده و وظایف اصلی به حاشیه رفته است. رییس کمیسیون عمران و حمل ونقل شورا با اشاره به اعتراضاتی که به طرح ترافیک وارد است، تصریح کرد: از خبرنگاران گرفته تا بیماران، معلولان، مینی‌بوس‌داران، آژانس‌ها و وانت بارها از این طرح ناراضی هستند. آیا ما برای ایجاد نارضایتی کار می‌کنیم؟ این طرح در معاونت حمل و نقل با نظر جناب آقای پورسیدآقایی تدوین شده، سپس نظر شهردار تهران را جلب و در شورای ترافیک به تصویب رسانده‌اند. او با اشاره به اینکه شورای شهر در اصل تصویب طرح ترافیک نقشی نداشته است، افزود: شورای شهر نه در شورای ترافیک عضو است و نه حتی قبل از تصویب و اجرای این طرح از اعضای شورا نظرخواهی شده است.
طرح ترافیک جدید، پیوست ترافیکی ندارد
علیخانی با انتقاد از نبود پیوست‌های کارشناسی لازم در طرح ترافیک جدید ادامه داد: روی این طرح مطالعاتی نیز انجام نشده است، به‌طوری که طرحی به این وسعت، پیوست مطالعات اجتماعی، اقتصادی و حتی ترافیکی ندارد. شورا هم که مرجع تصویب محدوده نیست و براساس قانون تعیین محدوده، ساعات محدوده، روزهای محدودیت با شورای ترافیک تهران است و از شورای شهر نیز هیچ نماینده‌ای در آن حضور ندارد. شورا تنها می‌تواند درباره قیمت و عوارض تصمیم‌گیری کند. ما نیز آنچه در اختیارمان بوده است را انجام دادیم و در راستای اقدام مثبت برای مردم گام برداشتیم، از جمله تصویب برخی مشوق‌ها و تخفیف ۵۰ درصدی به ساکنان محدوده، تخفیف خبرنگاران، آژانس‌ها و غیره.
علیخانی با انتقاد از عدم حضور شورا در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی طرح ترافیک، این مساله را یکی از مشکلات بزرگ مدیریت شهر تهران دانست و گفت: وقتی از مدیریت یکپارچه سخن می‌گوییم، در اینجا باید نمود پیدا کند. این چه مدیریت یکپارچه‌ای است که تصمیم‌گیری در جای دیگر و پاسخگویی با شورا باشد. عضو شورای شهر تهران با اشاره به اینکه مردم فکر می‌کنند، طرح را شورای شهر به تصویب رسانده و جوابگوی طرح نیز باید شورا باشد، تصریح کرد: برخی خودشان را نیز پشت نام شورای شهر پنهان می‌کنند تا پاسخگوی عملکرد خود نباشند، آنها حتی نمی‌گویند این طرح متعلق به ما بوده است و با تایید شهردار در شورای ترافیک به تصویب رسیده است و شورا هیچ نقشی در آن نداشته است.
وی با بیان اینکه طرح ترافیک جدید را رد نمی‌کنم، افزود: مخالف این طرح نیستم و آن را حرکتی رو به جلو می‌دانم، اما معتقدم باید قبل از آن بین نهادهایی که نظرات آنها می‌توانست در اجرای بهتر طرح اثرگذار باشد، هماهنگی ایجاد می‌شد و نسبت به تهیه پیوست‌های اجتماعی، ترافیکی و اقتصادی اقدام می‌شد تا طرح از پشتوانه کارشناسی محکم‌تری برخوردار بود، این طرح اکنون با مشکلاتی همراه است که باید مرتفع شود، اما سوق دادن مردم به سمت شورا و شانه خالی کردن از بار مسوولیتی که شورا در آن نقش چندانی نداشته درست نیست. اگر کار معاونت حمل و نقل و ترافیک درست بوده، جوابگوی مردم نیز باشد.
وی با اشاره به نواقص طرح ترافیک اظهار کرد: نه زیرساخت‌های این طرح آماده است، نه دوربین‌های نصب شده برای کنترل خودروها کامل است. اکنون دو برابر خودروهای مجاز، خودروهای غیرمجاز وارد طرح می‌شوند و این اتفاق باعث شده است که آمار سفر با مترو کاهش و مردم به سمت استفاده از وسایل نقلیه شخصی روی بیاورند، در حالی که سیاست باید به گونه‌ای باشد که با اجرای طرح تمایل مردم به استفاده از حمل ونقل عمومی می‌انجامید. این موارد از نقاط ضعف است که به دلیل نبود مطالعات کافی و بررسی‌های کارشناسی به مرحله اجرا رسیده است. از آنجایی که ابزارهای کنترلی کامل نیست، خودروها به راحتی وارد طرح می‌شوند و عوارض نیز پرداخت نمی‌کنند.
علیخانی افزود: این نواقص هم فلسفه وجودی طرح و هم مساله کاهش آلودگی هوا را زیر سوال می‌برد. امسال از نعمت باد و باران برخوردار بودیم و آلودگی کاهش یافته است. زحمات و تلاش‌های انجام گرفته را نمی‌خواهم زیرسوال ببرم، اگرچه اجرای طرح معاینه فنی خود از نقاط قوت این طرح بوده است، اما گفتن این مساله که آلودگی هوا با طرح معاونت حمل ونقل ترافیک حل شده، اشتباه است. آلودگی هوا در صورتی حل می‌شود که بسته سیاست‌ها به‌طور کامل اجرا شود.
وی با ذکر مثال‌هایی به کمبودها در سایر بخش‌های مجموعه حمل و نقل وترافیک پرداخت و گفت: برای مثال اکنون کسی حاضر به ساخت پارکینگ عمومی نیست، آنهایی که ساختند نیز ورشکست شدند، زیرا وقتی می‌توان در خیابان به صورت رایگان خودرو را پارک کرد، کسی برای پارکینگ پولی پرداخت نمی‌کند. حتی راه‌اندازی خط شش مترو نیز ناقص است و با مشکل همراه است و این معاونت تاکنون یک کار کامل انجام نداده است.
عضو شورای شهر تهران با اشاره به سیاست‌های اشتباه که باعث بروز چنین مشکلاتی شده است، تصریح کرد: اگر شهردار از مدیران باسابقه در حوزه حمل ونقل و ترافیک و آشنا با حمل ونقل شهری در این سمت استفاده می‌کرد، وضع ما بهتر از این بود. مدیران در این حوزه از خارج از حوزه حمل و نقل شهری انتخاب شدند که این کار منجر به عدم موفقیت معاونت حمل ونقل ترافیک شهرداری شده است. از زمان مدیریت فعلی طی دو سال گذشته در معاونت حمل ونقل ترافیک تنها ۱۳ اتوبوس دوکابین به ناوگان اتوبوسرانی تهران اضافه شده است که کارنامه موفقی نیست. به‌طور خلاصه به شما می‌گویم که معاونت حمل ونقل و ترافیک طی دو سال گذشته تک‌بعدی حرکت کرده و معاونت حمل ونقل و ترافیک را تبدیل به طرح ترافیک کرده است و سایر وظایف خود را فراموش و آنها را به حاشیه برده است.
