گروه راه و شهرسازی| زهره علامی|
دیروز مسوولان شرکت‌های هواپیمایی کشور درحالی از یک فروند هواپیمای سوخو100 در فرودگاه مهرآباد دیدن کردند که پاییز سال گذشته نیز هواپیماساز سوخو در نمایشگاه هوایی اقدام به معرفی محصولش کرده بود اما پس از گذشت یک‌سال هنوز قراردادی بین ایرلاین‌های ایرانی و این شرکت روسی بسته نشده است.
زمزمه خرید هواپیما از شرکت روسی سوخو در سال گذشته آغاز شد و پس از برگزاری نمایشگاه هوایی در کیش پیش‌بینی می‌شد که تعدادی از ایرلاین‌های ایرانی قراردادهایی را با سوخو امضا کنند اما پس از مدتی و با انتشار خبر زمینگیر شدن این هواپیما توسط سازمان هواپیمایی روسیه به علت وجود نقص فنی، خرید یا اجاره سوخو 100 در هاله‌یی از ابهام فرو رفت تا اینکه با انتشار نامه سازمان هواپیمایی کشوری روسیه به انجمن شرکت‌های هواپیمایی و تایید صلاحیت این هواپیما برای پرواز، دوباره رایزنی‌ها میان ایرلاین‌های ایرانی و شرکت سوخو آغاز شد اما باز هم خبری از امضای قرارداد منتشر نشد تا اینکه مردادماه امسال برخی رسانه‌ها از فروش 12 فروند سوخو 100 به ایران خبر دادند که این خبر هم پس از مدتی توسط رسانه‌های روسی تکذیب شد.
اما هم‌اکنون و پس از گذشت حدود 7ماه از انتشار خبرهای ضد و نقیض درباره قرارداد ایرلاین‌های ایرانی و سوخو به نظر می‌رسد که شرایط برای امضای قرارداد شرکت‌های هواپیمایی با سوخو دوباره فراهم شده است. اما سوالی که مطرح می‌شود، این است که سوخو با معرفی هواپیمای سوخو 100 چه امتیازاتی را به مشتری ایرانی خود می‌دهد تا ایرلاین‌ها را از خرید هواپیماهای غربی منصرف کند؟ شرکت سازنده سوخو100 ادعا می‌کند که این هواپیما نسبت به هواپیماهای مشابه، 30درصد ارزانتر است اما برخی کارشناسان معتقدند که قیمت واقعی هواپیما در کاتالوگ کمپانی مشخص نمی‌شود بلکه تقاضای بازار قیمت را تعیین می‌کند و شرکت سازنده هواپیما برای ثبت‌سفارش ناچار به همراهی با خواست بازار است بر همین اساس این ادعای سوخو چندان قابل قبول نیست و از آن نمی‌توان به عنوان یک امتیاز نام برد. اما براساس اظهارات مسوولان این شرکت، فروش هواپیمای سوخو 100 به ایران دیگر نیازمند مجوز افک نیست که این گزینه می‌تواند امتیاز خوبی برای این شرکت و ترغیب ایرلاین‌های ایرانی باشد ضمن اینکه ناوگان هوایی کشور نیازمند هواپیماهایی با برد کوتاه همچون سوخو 100 است که ظرفیت جابه‌جایی مسافر در آن کم باشد و همین موضوع هم یکی دیگر از امتیازات این هواپیما محسوب می‌شود. در این میان ناگفته نماند که شرکت سوخو ۱۰۰ در بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶، بیش از ۹۰ فروند هواپیما فروخته که تنها ۶۵هواپیمای آن عملیاتی است و این تعداد هواپیما در این مدت ۱۷۱هزار ساعت پرواز داشته که این رقم برای هواپیماهای تازه تولید شده بسیار ناچیز است و بحث مشکلات در پشتیبانی قطعات یدکی، مصرفی و در نظامنامه تعمیراتی این هواپیما را نشان می‌دهد و گویای آن است که فرآیند چک‌های دوره‌یی و بازبینی در این هواپیما مناسب نیست که این مشکل هم باید از سوی ایرلاین‌های ایرانی مورد توجه قرار گیرد.
سوخو 100 نیازمند ارزیابی فنی و بازرگانی
علیرضا منظری معاون اسبق هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری درباره ورود و استقبال ایرلاین‌های ایرانی از سوخو 100 به «تعادل» می‌گوید: در گام اول، مشخصات فنی و عملیاتی سوخو 100 از سوی سازمان هواپیمایی کشوری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در صورتی که هماهنگ با استانداردهای مشخص شده باشد برای فعالیت در ایران مجوز می‌گیرد. منظری می‌افزاید: در گام بعدی ایرلاین‌ها این هواپیما را که از لحاظ فنی و عملیاتی دارای مشخصاتی است مورد بررسی قرار می‌دهند و بر اساس استراتژی و راهبردهای ویژه خود نسبت به خرید یا عدم خرید این هواپیما اقدام می‌کنند. او ادامه می‌دهد: بحث بعدی درباره خرید سوخو 100 مربوط به بخش بازرگانی است و در این بخش ایرلاین‌ها این موضوع را بررسی می‌کنند که خرید یا اجاره این هواپیما صرفه اقتصادی دارد یا خیر؟ و آیا نحوه پرداخت هزینه خرید با شرایط اقتصادی شرکت هواپیمایی همخوانی دارد؟ این کارشناس ارشد حوزه هوانوردی اظهار می‌کند: صنعت هوانوردی ایران مدت‌ها از سوی کشورهای غربی تحریم بود و هم اکنون در راهبرد شرکت هواپیمایی علاوه بر خرید هواپیماهای غربی می‌توانیم، خرید سایر هواپیماها را هم در دستور کار قرار دهیم و این شرکت‌ها را در مقابل هم قرار دهیم تا در صورت ایجاد مشکل در قرارداد با کشورهای غربی، دسترسی صنعت هوانوردی به هواپیماهای نو از میان نرود. به گفته منظری در واقع ناوگان حمل و نقل هوایی کشور نباید محدود به هواپیماهای غربی باشد و توصیه می‌شود که تولیدات سایر کشورها هم که از لحاظ فنی، عملیاتی و بازرگانی مناسب هستند، خریداری شود.
راه سخت سوخو برای بازاریابی
باتوجه به اینکه مسافران ایرانی تجربه خوبی از سفر با هواپیماهای روسی ندارد این موضوع کار را برای شرکت سوخو مشکل می‌کند؛ معاون اسبق هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری درباره میزان استقبال ایرلاین‌های ایرانی از این هواپیما بیان می‌کند: با توجه به اینکه هواپیماهای شرقی سابقه خوبی در میان مردم و شرکت‌های هواپیمایی ندارند، طبیعتا انتظار می‌رود که این شرکت‌ها در زمینه بازاریابی تلاش زیادی انجام دهند تا بتوانند نظر مثبت ایرلاین‌های ایرانی را به خود جلب کنند چون شرکت‌های هواپیمایی بر اساس دیدگاه مردم و مسافران تصمیم‌گیری می‌کنند. او اضافه می‌کند: با توجه به پیش‌بینی‌های نه چندان مثبت درباره حجم استقبال از این نوع هواپیما، اگر سوخو 100 از نظر عملیاتی و فنی از سوی سازمان هواپیمایی کشوری تاییدیه بگیرد باید تلاش شود تا زمینه‌های مثبت برای به کارگیری این هواپیما در ایران فراهم شود. منظری می‌افزاید: یکی از روش‌های مثبتی که ایرلاین‌ها می‌توانند در مواجهه با تلاش سوخو برای معرفی هواپیمایش مورد استفاده قرار دهند، اجاره این هواپیماست زیرا در ابتدا این هواپیما مورد آزمایش قرار می‌گیرد و سپس برای خرید آن تصمیم‌گیری می‌شود، زیرا این هواپیما هنوز در تمام نقاط دنیا پرواز نکرده است و این شرکت در گام اول باید تسهیلاتی را فراهم کند که ایرلاین‌ها بتوانند اقدام به اجاره این هواپیما کنند.
خرید سوخو نیازمند حمایت دولت
معاون اسبق هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری درپاسخ به اینکه پیش‌بینی می‌شود چه ایرلاین‌هایی برای قرارداد با سوخو پیش‌قدم شوند، می‌گوید: به نظر می‌رسد که شرکت ایران‌ایر با توجه به قراردادهایی که با شرکت‌های مختلف تولید‌کننده امضا کرده است، نیازمند خرید ناوگان نو نیست چون تنوع بالای ناوگان برای این شرکت مناسب نیست. او ادامه می‌دهد: شرکت آسمان با توجه به اساسنامه‌اش یعنی پرواز در داخل کشور و همچنین پروازهای منطقه‌یی می‌تواند اقدام به خرید یا اجاره سوخو 100 کند، زیرا تعداد صندلی‌های این هواپیما کمتر از 100 است و می‌تواند در چارچوب راهبردهای این شرکت قرار بگیرد. به گفته منظری، با توجه به اینکه قیمت پیشنهاد شده برای سوخو 100 بالاست، ایرلاین‌های کوچک نقدینگی لازم را برای خرید این هواپیما ندارند مگر اینکه این هواپیما اجاره داده شود یا دولت از طریق سیتسم بانکی اقدام به حمایت از ایرلاین‌ها کنند، در واقع دولت می‌تواند از طریق اعتباری تامین مالی این هواپیما را بر عهده بگیرد و در اختیار ایرلاین‌های کوچک قرار دهد و شرکت‌های هواپیمایی به صورت ماهانه اقساط را پرداخت کنند.
