گروه راه و شهرسازی| آزاده کاری|
شهرداری تهران در نخستین اقدام جدی خود برای تحول در شهر تهران، ترافیک را نشانه گرفته است. در عین حال با وجود مخالفت‌های بسیار از سوی کارشناسان و مسوولان دانشگاهی درباره طرح جدید ترافیک، شهرداری و اعضای شورای شهر به شکل عجولانه و بدون توجه به نظر کارشناسان لایحه طرح ترافیک سال 97 را تصویب کردند. براساس این مصوبه از سال آینده تمام شهروندان با پرداخت عوارض تردد خودرو می‌توانند وارد محدوده طرح ترافیک شوند. البته برای تعداد حضور خودروها سقف 130هزار خودرو در روز در نظر گرفته شده اما به نظر می‌رسد، این طرح در نهایت منجر به افزایش تردد در مناطق مرکزی شهر خواهد شد و در نتیجه طرح از اهداف خود که کاهش ترافیک و آلودگی هواست، دور می‌شود.
یکی از ایرادات این طرح که کمتر به آن پرداخته شده؛ عدم در نظر گرفتن آژانس‌ها و شرکت‌های مسافربری اینترنتی است. قطعا این شرکت‌ها از سال آینده با توجه به اینکه باید عوارض تردد پرداخت کنند، نرخ‌های خود را افزایش می‌دهند و در نتیجه حمل و نقل عمومی در شهر تهران افزیش می‌یابد. در واقع طرح مزبور به شکل غیرمستقیم و در درازمدت اقتصاد شهر تهران را دستخوش تغییر کرده و باید سال آینده منتظر گرانتر شدن هزینه‌های زندگی در شهر تهران باشیم.
نخستین باری که محسن پورسیدآقایی، معاون حمل و نقل شهرداری از طرح ترافیک جدید خبر داد، هدف از آن را برقراری عدالت اجتماعی و رفع تبعیض بین شهروندان اعلام کرد اما در عمل شاهدیم که با در نظر گرفتن سهمیه برای 63 هزار دستگاه خودرو این اتفاق نیفتاد و در طرح جدید بسیاری از سهمیه‌ها به قوت خود باقی است و فقط از تعداد آنها کاسته شده است.
در جریان بررسی این مصوبه در شورای شهر هنگامی که بند مربوط به سهمیه‌ها مورد بررسی قرار گرفت و سهمیه خبرنگاران مطرح شد، برخی اعضا با آن مخالفت کرده و در نتیجه عده‌یی از خبرنگاران نیز در اعتراض به نادیده گرفتن خبرنگاران صحن شورا را ترک کردند. هر چند بعد از اعتراض خبرنگاران تخفیف 50 درصدی برای آنها در نظر گرفته شد با وجود این، خبرنگاران برای خرید طرح ترافیک یک سال باید مبلغی حدود 4.5میلیون تومان بپردازند. سهمیه طرح ترافیک خبرنگاران طی چند روز اخیر بحث‌های زیادی را برانگیخته و حتی در بین خبرنگاران نیز عده‌یی موافق و برخی مخالف این موضوع هستند. مخالفان معتقدند در نظر گرفتن سهمیه برای خبرنگاران به مثابه رانت است و باعث بدنامی خبرنگاران می‌شود. این درحالی است که در همین طرح جدید نیز برای 63 هزار خودرو سهمیه در نظر گرفته شده و نمی‌توان از آن به عنوان رانت یاد کرد. از سوی دیگر خبرنگاران چشم و گوش مردم هستند و اینکه بتوانند به راحتی در سطح شهر تردد کنند، توقع زیادی نیست. وقتی خبرنگاران می‌توانند در صحن شورای شهر یا مجلس یا سایر نهاد دولتی حضور یابند به معنای آن است که نماینده مردم هستند و باید برای نمایندگان مردم تسهیلاتی ولو کوچک به اندازه حق ورود به محدوده طرح ترافیک را در نظر گرفت تا با فراغ بال بیشتری بتوانند رسالت اطلاع‌رسانی را انجام دهند. حقوق پرداختی به خبرنگاران آنقدر ناچیز است که بیش از 90درصد آنها نمی‌توانند حتی از این تخفیف 50 درصدی نیز استفاده کنند.
شرافت شغلی یا رسالت خبری؟
محسن پورسیدآقایی اما از مخالفان جدی تخصیص سهمیه به خبرنگاران است. وی در گفت‌وگو با فارس با انتقاد از رسانه‌ها در این باره می‌گوید: رویه غلط از سوی رسانه‌ها در پیش گرفته شده است. شما رسانه‌ها چرا به عنوان قشر روشنفکر انتظار دارید عده‌یی مجانی و عده‌یی با هزینه‌های متفاوت 30هزار تومانی تا 2میلیونی به طرح ترافیک بیایند. بر چه اساسی این ارقام با هم فرق کنند و هر کسی حق خود بداند که مجانی به محدوده طرح بیاید. هر خودرویی که در شهر حرکت می‌کند، عارضه ترافیک و آلودگی در پی دارد و همه به دلایلی از خودرو شخصی می‌خواهند استفاده کنند اینهایی که می‌خواهند مسافرکشی کنند آیا وضعشان بهتر از سایرین است و باید روزی 40هزار تومان بدهند، عده‌یی می‌گویند به دلیل شرافت شغلی‌شان نباید هیچ پولی بدهند آیا این طبقه‌یی کردن مشاغل خوب است؟ مثلا به پزشک طرح بدهیم و به راننده بگوییم نیا چون شغل او شریف‌تر است، اکنون هم بحث خبرنگار نیست که این موضوع را شخصی می‌بینید در طرح ترافیک بحث کلی مطرح است که همه یکسان عوارض دهند.
پور سیدآقایی درحالی از شرافت شغلی و طبقه‌بندی مشاغل صحبت می‌کند که تاکنون هیچ یک از خبرنگاران صحبتی از برتری شغلی و شرافت حرفه‌یی نکرده‌اند. واقعیت این است که شرایط شغلی خبرنگاران به عنوان نمایندگان افکار عمومی و چشم و گوش مردم ایجاب می‌کند تا برای تهیه مصاحبه و رفتن به نشست‌های خبری در سطح شهر تردد داشته باشند و از آنجا که بیشتر مراکز دولتی و نهادهای عمومی در مرکز شهر و در محدوده‌های طرح ترافیک واقع شده‌اند بنابراین بسیاری از مواقع تردد به این محدوده‌ها برای آنها اجتناب‌ناپذیر است. برای مثال خبرنگاران حوزه شهری فقط هفته‌یی دو روز برای حضور در جلسات شورای شهر به منطقه طرح ترافیک وارد می‌شوند و فقط هزینه این دو روز حدود یک پنجم حقوق آنها می‌شود. این درحالی است که سایر برنامه‌ها و نشست‌های خبری را نیز باید در نظر گرفت.
همزمان این موضوع را نیز باید در نظر گرفت که حقوق پزشکان و وکلا با حقوق خبرنگاران قابل مقایسه نیست. برای یک پزشک پرداخت سالانه 9میلیون تومان مشکلی ایجاد نمی‌کند اما این مبلغ تقریبا با کل حقوق یک سال بسیاری از خبرنگاران برابری می‌کند در نتیجه عدالت مورد نظر معاون شهردار هم عملی نمی‌شود.
پاسخی که پورسیدآقایی به این موضوع می‌دهد نیز در نوع خود جالب است. وی عنوان می‌کند: زمانی که به خبرنگاران این طرح ترافیک داده می‌شود چه کنترلی انجام می‌شود که این افراد صرفا برای تهیه خبر از آن استفاده کنند. آیا تضمینی وجود دارد؟ در گذشته نیز پورسیدآقایی عنوان کرده بود که بسیاری از سهمیه‌هایی که به اسم خبرنگاران داده شده واقعی نبوده و افرادی غیر از خبرنگاران از این سهمیه استفاده می‌کنند. هر چند این موضوع صحت دارد اما خبرنگاران مقصر این مساله نیستند و نهادهای مسوول باید ساز و کاری را تدوین و اجرا می‌کردند تا امکان تخلف و رانت را به حداقل برسانند. اما اکنون او با عقب‌نشینی از موضع قبلی خود، بحث را به گونه دیگری مطرح و عنوان می‌کند که از کجا معلوم خبرنگاران برای کار از طرح ترافیک استفاده کنند که این چرخش عقیده جای تعجب دارد. ناگفته نماند که حرفه روزنامه‌نگاری محدود به زمان مشخصی نیست و هر خبرنگار در هر لحظه از زندگی شخصی خود به نوعی درگیر شغل خود است. پورسیدآقایی در ادامه به خبرنگاران می‌گوید: عینک‌هایتان را‌بردارید، چرا خود را تافته جدا بافته از جامعه می‌بینید ما همه رانت‌ها را قطع کرده‌ایم؛ پلیس، مجلس و ادارات. در اینجا این سوال مطرح است که واقعا سهمیه نهادهای دولتی قطع خواهد شد؟ یا فقط در ظاهر و برای اقناع افکارعمومی این موضوع مطرح می‌شود. معاون شهردار در پاسخ به اینکه آیا شهامت این را دارد که اعلام کند اگر زمانی نتوانست عوارض طرح ترافیک را از دولتی‌ها بگیرد آن را اعلام کند؟ گفت: از کسی که جلو این همه هجمه ایستاده و حرفش را زده سخت نیست که جلو چند مقام دولتی بایستد و این را بگوید. از 105هزار سهمیه 5هزار تا هم دولتی نیست. این سهمیه‌ها بیشتر مال مدیران است. در دنیا پارکینگ را گران می‌کنند که از خودرو شخصی استفاده نشود و اگر می‌خواهیم ترافیک کم شود باید کشش استفاده از خودرو شخصی پایین بیاید. استفاده از این خودروها در دنیا کار لوکس و گرانی است.
به گفته پورسیدآقایی، طرح جدید ترافیک بر اساس تجربه کشورهای دیگر نوشته شده است. اما مگر حمل و نقل عمومی ما نیز شبیه کشورها و شهرهای پیشرفته است؟ در شرایطی که تعداد واگن‌های مترو بسیار کم و واگن‌ها گنجایش تعداد مسافران را ندارد و مسافران دقایق طولانی در انتظار اتوبوس و حتی تاکسی معطل می‌مانند، اجرای این طرح بر تعداد مسافران حمل و نقل عمومی می‌افزاید و آن وقت است که نارضایتی شهروندان از طرح جدید رخ می‌نمایاند.
در این طرح کسانی که خودروهای هیبریدی دارند با اعمال ضریب یک‌دهم عوارض تردد می‌دهند. همچنین صاحبان خودروهای گران‌قیمت فنی برتر دارند و بدون هزینه تعمیرگاه، معاینه‌شان حاضر است. بنابراین به نظر می‌رسد در این طرح فقط رانت موجود جابه‌جا شده و با گرفتن سهمیه برخی افراد، در اختیار اقشار مرفه جامعه گذاشته می‌شود. معاون حمل‌ونقل شهردار در این باره عنوان می‌کند: من نمی‌فهمم یعنی می‌خواهید معاینه برتر و معمولی یکی شود، تفسیرتان از عدالت ضدیت با آدم‌هاست! شما با پولدارها دشمنی دارید. این تهران آلوده وقتی افراد را به سکته می‌اندازد، آیا پولدارها برای عمل جراحی یا رفتن به مناطق خوش آب و هوا مشکلی دارند یا مردم جنوب شهر بیشتر بیمار می‌شوند؟ این‌گونه چرا نمی‌بینید.
هر چند این طرح از سوی شورای شهر و نیز شورای عالی ترافیک تهران تصویب شده است اما برای اجرایی شدن باید به تایید فرمانداری تهران نیز برسد. به گفته پورسیدآقایی چنانچه مصوبه شورای شهر از سوی فرمانداری به تصویب نرسد، طرح ترافیک لغو شده و همه برای ورود به محدوده طرح ترافیک مجاز خواهند شد.
