تعادل |
روز سه شنبه چهارم مردادماه به دنبال بارندگی در زاهدان، بخشی از کالاهایی که در محوطه باز گمرک زاهدان قرار داشت زیر باران ماند و دچار خسارت شد. این گمرک نیز با ارایه توضیحاتی اعلام کرد که مسوولیتی در مورد جریان پیش آمده نداشته و از سال گذشته به دستگاه‌های مرتبط از جمله «استانداری و وزارت صمت» برای محدود شدن ثبت سفارش به مقصد زاهدان به دلیل نبود ظرفیت هشدار داده است. مسوول ناظر این گمرک همچنین در اظهاراتی «انبارهای عمومی» را مسوول این اتفاق معرفی کرده و گفته بود که از آنها خواسته شده کالا را در محوطه تخلیه نکنند، اما با گرفتن تعهد از واردکننده، کالا در محوطه بوده است. در همین حال، روز گذشته مدیرکل دفتر واردات گمرک ایران هم در واکنش به این اتفاق، عنوان کرد که حفظ و نگهداری برنج‌های وارداتی در حوزه مسوولیت شرکت انبارهای عمومی به عنوان مرجع تحویل‌گیرنده کالا بوده و چون برنج‌ها هنوز به گمرک اظهار نشده، مسوولیتی متوجه گمرک نیست. تا لحظه تنظیم این گزارش، هنوز کسی مسوولیت این اتفاق را نپذیرفته است!
ماجرای برنج‌های باران‌زده
عصر روز سه‌شنبه به دنبال بارندگی شدید در زاهدان، تصاویری منتشر شد که حاکی از آبگرفتگی در گمرک زاهدان بود و نشان داد که بخشی از محموله‌های برنج دچار آبگرفتگی شده است. ناظر گمرکات زاهدان ضمن تایید آبگرفتگی بخشی از محموله برنج در این گمرک اظهار کرده که از مدت‌ها قبل طی مکاتباتی، در رابطه با ظرفیت گمرک به دستگاه‌های ذی‌ربط از استانداری تا وزارت صمت و انبارهای عمومی هشدار داده بودیم اما متاسفانه توجهی نشد. او در خلال گفت‌وگوی خود با خبرگزاری‌ها، انبارهای عمومی که وابسته به سازمان بازنشستگی و وزارت رفاه است را به عنوان مقصر این اتفاق معرفی کرده بود. علی وکیلی مدیرکل دفتر واردات گمرک ایران با اعلام این خبر تشریح کرد: پس از اظهار کالا به گمرک، عملیات گمرکی که شامل اخذ مجوزهای لازم و پرداخت حقوق ورودی است انجام و به مرحله ترخیص می‌رسد. وکیلی گفت: به رغم اینکه گمرک تا زمانی که کالا اظهار نشده باشد به لحاظ قانونی قادر به انجام هیچ عملیات گمرکی نیست، با این حال حساسیت‌های لازم در این خصوص به سازمان‌های مرتبط و مقامات استانی اعلام شد. مدیرکل دفتر واردات اظهار داشت: به منظور سرعت بخشیدن به ترخیص برنج از گمرک زاهدان و با توجه به پیش بینی‌های هواشناسی و محدودیت انبارها از چندین روز قبل، اقدامات و مکاتبه لازم در دستور کار گمرک زاهدان و گمرک ایران قرار گرفت. وی گفت: در این خصوص مکاتبه با وزارت صمت به منظور اعمال محدودیت در ثبت سفارش برنج به مقصد زاهدان و هدایت برنج برای ترخیص به شهرهای دیگر انجام شده است. در این زمینه همچنین با استانداری و شورای تامین استان هم برای اتخاذ تمهیدات لازم از سوی گمرک استان انجام گرفت. همچنین در این راستا اختیارات لازم برای انجام حمل یکسره برنج‌ها به انبارهای صاحب کالا و ترانزیت داخلی به شهرهای دیگر به منظور اجتناب از دپوی برنج‌ها در زاهدان و نیز امکان ترخیص ۹۰ درصد کالا بدون اخذ کد رهگیری بانک و سایر تسهیلات قانونی به گمرک زاهدان تفویض شده است. وی در خصوص علل تراکم و ورود برنج به مقصد زاهدان برای ترخیص گفت: یکی از این علت‌ها لغو ممنوعیت فصلی واردات برنج توسط ستاد تنظیم بازار بوده که موجب افزایش ورود برنج به انبارهای مرزی از جمله شهر زاهدان شده است. وکیلی همچنین لغو معافیت قانونی مناطق آزاد از جمله چابهار را از دیگر علت‌ها ذکر کرد و افزود: این امر باعث کاهش انگیزه ترانزیت کالا به گمرکات دیگر از جمله چابهار و تمرکز برنج در شهر زاهدان شده است. وی گفت: چون مرجع تحویل‌گیرنده کالا در بحث واردات برنج در زاهدان شرکت انبارهای عمومی از زیرمجموعه‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و کالاهای دپو شده در محوطه‌ای که تخلیه، بارگیری و نگهداری آن با مسوولیت شرکت فوق است، پاسخگویی در خصوص ارایه اطلاعات و آمار برنج موجود در محوطه و انبار یا برآورد خسارت احتمالی و مسوولیت‌های مرتبط با این شرکت است.
بارها مکاتبه و هشدار دادیم که کالا نفرستید
در همین حال، خاشی ناظر گمرکات و مدیرکل گمرک زاهدان نیز ضمن تایید آبگرفتگی در محوطه گمرک و تحت تاثیر قرار گرفتن بخشی از کالاهای موجود در آن به «ایسنا» گفته بو د که این کالاها در فضای باز قرار داشتند و ما بارها نسبت به آن هشدار داده بودیم. او در ادامه به جریان گمرک زاهدان و آنچه که موجب این اتفاق شده اشاره کرده و گفته است: ظرفیت گمرک زاهدان در انبارهای مسقف حدود ۱۴ هزار تن است که هر انبار سه متر سکو با سایه‌بان هم دارد و در مجموع به ۲۰ هزار تن می‌رسد. تا سال گذشته و قبل از ابلاغ بخشنامه مربوط به حذف معافیت مالیات ارزش افزوده مناطق آزاد، مشکلی در رابطه با قرار گرفتن کالا در این گمرک وجود نداشت و حجم کالای ورودی با آنچه ترخیص می‌شد در تعادل بود و عمدتا در انبار مسقف نگهداری می‌شد، اما از زمانی که بخشنامه مربوطه حذف معافیت مالیات بر ارزش افزوده در مناطق آزاد در دی ماه ۱۴۰۰ ابلاغ شد، شرایط تغییر کرد؛ به‌طوری که حجم کالاهای ورودی به انبارهای گمرک زاهدان افزایش پیدا کرد. بنابر توضیحاتی که خاشی ارایه کرده است: با توجه به اینکه معافیت مالیاتی مناطق آزاد تحت تاثیر قرار گرفت، صاحبان کالا به جای اینکه بخواهند کالا را به انبارهای منطقه آزاد چابهار ببرند، چون دیگر صرفی برای آنها از جهت مالیات ارزش افزوده نداشت، ترجیح دادند به جای صرف هزینه برای این مسافت، کالا را به گمرک زاهدان آورده و تخلیه کنند، بنابراین حجم کالایی که تا پیش از آن برای استفاده از معافیت مناطق آزاد به آنجا می‌رفت، وارد گمرک زاهدان شد . در این شرایط حدود ۱۴ هزار تن کالا (علاوه بر ظرفیت انبارهای مسقف) به گمرک زاهدان افزوده و در فضای باز انبارها نگهداری می‌شود. او با بیان اینکه گمرک زاهدان از اواخر سال گذشته در این رابطه هشدارهای لازم را داده بود، این راهم گفته بود: مکاتباتی با استانداری و سازمان صمت داشتیم و از آنها خواستیم که ثبت سفارش به آدرس زاهدان نداشته باشند اما متاسفانه قبول نکرده و به همان رویه ادامه دادند.
مقصر کیست؟
اما ناظر گمرکات زاهدان موضوع دیگری در این رابطه مطرح کرد و آن نقش انبارهای عمومی در نگهداری کالاها در گمرک زاهدان بود. ناظر گمرک زاهدان، گفته که مدیریت انبارهای زاهدان بر عهده انبارهای عمومی که وابسته به سازمان بازنشستگی و وزارت رفاه است، قرار دارد. این انبارها به موجب قراردادی که با گمرک دارد، باید در صورتی که فضا کم باشد انبار مورد نیاز را بسازد. از سویی ما از آنها خواسته بودیم که نباید کالا در محوطه تخلیه شود، ولی به هر ترتیب با رضایت صاحب کالا و تعهدی که از صاحب کالا از سوی انبارهای عمومی گرفته می‌شد کالا را با مسوولیت صاحب کالا در محوطه تخلیه کردند. وی با بیان اینکه گمرک، با توجه به اینکه متولی این بخش از سمت دولت بوده و نظارت را برعهده دارد، گفت که ما سعی کردیم سرعت ترخیص را افزایش دهیم و روزانه تا هنگامی که کامیون خالی وجود داشته باشد کالا ترخیص می‌شود، اما آنقدر حجم ورود کالا بالا است که در مقاطعی پاسخگو نیست. بنابراین این کالاهایی که امروز در آب مانده مربوط به چند ماه گذشته نیست بلکه در گردش دایم بوده است. خاشی به این هم اشاره کرد که از یکماه پیش، پیش‌بینی اینچنین بارندگی را داشتیم و به تمام صاحبان کالا و شرکت انبارهای عمومی هشدار دادیم که حداقل حفاظت کافی در این کالاهای موجود در محوطه به عمل‌آید ولی متاسفانه برخی کالاهای در مکان نامناسبی قرار داشت و موجب شد که دچار آبگرفتگی شود. به گفته این مقام مسوول در گمرک زاهدان، در مجموع حجم بالایی از کالاهای موجود در گمرک دچار آبگرفتگی نشده است و در حال حاضر شرکت انبارهای عمومی و سایر بخش‌های مربوطه در حال تخلیه آب از این بخش هستند. البته این نخستین‌بار نیست که کالاها در محوطه باز، رها و دچار خسارت می‌شوند و بارها این اتفاق رقم خورده است؛ از زمانی که در سال گذشته محموله‌های جو وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی در معرض توفان حاره‌ای قرار گرفت یا هنگامی که جوهای وارداتی در فضای باز ماند و آنقدر ترخیص نشد که زیر باران جوانه زد.
