تعادل |
۱۴۵ هزار خودروی ناقص در پارکینگ خودروسازان به خواب رفته‌اند. این خبری بود که اواخر شهریورماه امسال منتشر شد. دلیل اصلی ایجاد خودروهای ناقص، «مشکل نقدینگی خودروسازان وعدم تامین تراشه‌های الکترونیک» عنوان شد. زمین‌گیر شدن محصولات شرکت‌های خودروساز در کف پارکینگ آنها به دلیل کسری قطعه، پای شرکت بازرسی کل کشور را به شرکت‌های خودروساز باز کرد. از این رو، در جلسه اخیر خودروسازان با متولیان بازرسی عنوان شده که عواملی چون «بحران جهانی کسری تراشه‌های الکترونیکی از سال گذشته و عدم تامین مجموعه الکترونیکی خودرو مانند ACU و ECU، مالتی مدیا، BCM، دوربین، FAM، کیسه هوا، نمایشگر، چراغ‌ها و...» جلوی تجاری‌سازی بسیاری از محصولات تولیدی را گرفته و آنها را روانه پارکینگ‌ها کرده است. جدا از این مسائل، شائبه‌هایی هم در این زمینه مطرح می‌شود، که قطعه‌سازان از تحویل قطعات به خودروسازان اجتناب می‌کنند تا تکلیف مطالبات‌شان را مشخص کنند. موضوعی که فربد زاوه کارشناس خودرو، در گفت‌وگو با «تعادل» آن را تایید کرده واز آن تعبیر به گروکشی قطعه‌سازان می‌کند. موضوعی که البته نجفی منش رییس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی آن را رد می‌کند. با این حال، بنابه اظهارات رییس سازمان بازرسی کل کشور، مقرر شده، عمده ۱۴۵ هزار خودرویی که هم‌اکنون در پارکینگ‌های ۲ شرکت خودروساز کشور وجود دارد تا پایان آبان ماه به صفر برسد.
ماجرای ناقصی‌ها و تعداد آنها
پایان شهریورماه، اشکان میرمحمدی، بازرس کل امور صنعت، معدن و تجارت سازمان بازرسی کل کشور خبر از زمین‌گیر شدن تعداد ۱۴۳ هزار خودرو خودرو داد. در آنزمان، میرمحمدی در نشست تخصصی رفع چالش‌های تامین قطعات اصلی خودرو و کاهش خودروهای ناقص که به میزبانی سازمان بازرسی کل کشور برگزار شد، عنوان کرده که از ۱۴۰ هزار خودروی ناقص، سهم ایران‌خودرویی‌ها ۹۵ هزار دستگاه و سهم خودروسازی سایپا نیز ۴۵ هزار خودرو است. البته بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد، از ۹۵ هزار دستگاه خودروی ناقص ایران‌خودرو بیش از ۹۱ هزار دستگاه خودرو به دلیل کسری قطعه مربوط به ECU است، در پارکینگ این خودروساز دپو شده است. بنابراین بیش از ۹۶ درصد محصولات ناقص ایران‌خودرو به دلیل نبود ECU امکان تجاری شدن نداشتند. از دیگر خودروساز کشور یعنی سایپا نیز خبر می‌رسد که از مجموع ۴۵ هزار خودروی ناقص، بیش از ۳۸ هزار دستگاه خودرو یا به عبارت دیگر حول‌وحوش ۸۵ درصد خودروهای دپویی این شرکت به دلیل کمبود ECU در پارکینگ این خودروساز معطل مانده‌اند.البته این اولین‌بار نیست که دو شرکت بزرگ خودروساز کشور به دلیل کمبود قطعه مجبور به دپوی محصولات خود شده‌اند. تابستان ۹۸ هم خبر دپوی خودروهای ناقص توسط یکی از مدیران شرکت‌های قطعه‌ساز فاش شد. در آن مقطع مجموع خودروهای ناقص عددی حول‌وحوش ۲۰۰ هزار دستگاه عنوان شد. دلیل اصلی تولید این تعداد خودروهای ناقص در آن زمان بازگشت تحریم‌های صنعت خودرو و ناهموار شدن مسیر تامین قطعات از منابع تامین خارجی اعلام شد. سیاست‌گذار خودرویی در آن مقطع با راه‌اندازی نهضت داخلی‌سازی قطعات توانست تا حدودی بر این مشکل فائق‌آید، ولی مشکل تولید خودروهای ناقص به‌طور کامل بر طرف نشد و شرکت‌های خودروساز همواره تعدادی از محصولات خود را به دلیل کسری قطعه در پارکینگ‌ها نگه می‌داشتند. با شیوع ویروس کرونا و کاهش تولید ریزتراشه، صنعت خودروی جهانی با بحرانی موسوم به بحران ریزتراشهها مواجه شد و برندهای بزرگ خودروساز جهانی برای مقابله با این بحران مجبور شدند تولید خود را کاهش داده و حتی برخی از سایت‌های تولیدی خود را به‌طور موقت و تا بر طرف شدن این چالش تعطیل کنند. از آنجا که ریزتراشهها در قطعات الکترونیکی خودرو مانند ECU مورد استفاده قرار می‌گیرد و در حال حاضر بیش از ۱۲۹ هزار دستگاه خودرو در پارکینگ خودروسازان به دلیل نبود ECU زمین‌گیر شدند، بنابراین بحران ریزتراشهها به نوعی تبدیل به چالش اصلی شرکت‌های خودروساز داخلی در خطوط تولید شده است.
چرا خودروها در کف ماندند؟
در همین راستا، به تازگی معاونان و کارشناسان سازمان بازرسی کل کشور برای بررسی آخرین وضعیت خودروهای ناقص و تاخیر در فرآیند تحویل خودرو در دو شرکت خودروساز حضور پیدا کردند. در این بازدید مدیران دو شرکت خودروسازی گزارشی از تعداد محصولات ناقص ارایه کردند. فرشاد مقیمی، مدیرعامل ایران‌خودرو و سایپا از تولید ۹۷ هزار خودرو ناقص و دپوی محصولات مذکور در پارکینگ‌های این شرکت خبر داده و میرجواد سلیمانی، مدیرعامل سایپا نیز به وجود ۴۵ هزار محصول ناقص در این شرکت را نیز تایید کرد. در این میان آمار دیگری از دپوی خودرو در دیگر شرکت‌های خودروساز نیز منتشر شده، که نشان می‌دهد، ۳۸ هزار خودروی پارس و ۱۴ هزار خودروی ۲۰۷ در پارکینگ خودروساز به دلیل نبود قطعه دپو شده است. آمارها همچنین از تولید ۱۳هزار خودروی ناقص دنا و دپوی ۷ هزار ۲۰۶ حکایت دارد. به این‌ترتیب تنها در ایران‌خودرو ۹۷ هزار محصول ناقص تولید شده است.
طبق اظهارات مدیران عامل این دو شرکت در حال حاضر ۱۴۲ هزار خودروی ناقص در پارکینگ ایران‌خودرو و سایپا به دلیل عدم تامین قطعه دپو شده است. اما چرا خودروها به جای اینکه در بازار عرضه شوند در کف پارکینگ خودروسازان رسوب کردند. دلیل این خواب را می‌توان مشکل نقدینگی خودروسازان و همچنین عدم تامین تراشه‌های الکترونیک عنوان کرد. از این منظر، وجود خودروهای ناقص را هم بعد داخلی دارد، هم خارجی. این بدان معناست که تولید ناقصی‌ها دو منشأ داخلی و خارجی دارند، هر چند که منشأ خارجی آن بی‌ارتباط به مشکلات داخلی خودروسازان نیست. با این حال در جلسه خودروسازان با متولیان بازرسی، عواملی چون «بحران جهانی کسری تراشه‌های الکترونیکی از سال گذشته و عدم تامین مجموعه الکترونیکی خودرو مانند ACU و ECU، مالتی مدیا، BCM، دوربین، FAM، کیسه هوا، نمایشگر، چراغ‌ها و...» امکان تجاری‌سازی بسیاری از محصولات تولیدی را گرفته و آنها را روانه پارکینگ‌ها کرده است.
گروکشی قطعه‌سازان!
در این میان اما شائبه‌های مطرح می‌شود که قطعه‌سازان به نوعی از تحویل قطعات به خودروسازان اجتناب می‌کنند تا تکلیف طلب‌های خود را مشخص کنند. در مورد صحت و سقم این موضوع با فربد زاوه کارشناس خودرویی صحبت کردیم. او با تایید این مطلب به ما گفت: اینکه تعداد خودرو در پارکینگ خودروسازان رسوب کرده، دو دلیل دارد؛ «نقدینگی و گرو کشی قطعه‌سازان.» به گفته او، قطعه‌سازان برای تعیین تکلیف طلبشان، قطعه مورد نیاز خودرو را به خودروساز نمی‌دهند و از سو، خودروساز هم برای اینکه نیروی کار بیکار نماند، همچنان با وجود نبود قطعه اقدام به تولید می‌کند .
این کارشناس خودرو، تولید ناقص خودرو را یک اقدام اشتباه مدیریتی از سوی خودروسازان میداند که هم به کیفیت تولید ضربه می‌زند وهم اینکه منابع مالی اشان را قفل می‌کند. به عبارتی دیگر، خودروسازان منابع مالی خود را صرف تولید خودروی ناقصی کرده‌اند، که قطعه آن را در اختیار ندارند. زاوه معتقد است، مادامی که خودروسازان قطعه ندارد ونمی تواند تجاری‌سازی کند، چرا باید اقدام به تولید کند. این کارشناس خودرویی همچنین درباره ورود سازمان بازرسی به این مساله، می‌گوید: اینکه چرا سازمان بازرسی اساسا به این مساله ورود کرده، خود هم جای سوال دارد.
البته محمدرضا نجفی‌منش، رییس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی در این باره نظر دیگری دارد. او در اظهاراتی عنوان می‌کند که قطعه‌سازان از تحویل قطعه به خودروسازان امتناع نمی‌کنند، آنچه سبب شده شاهد افزایش تعداد خودروهای ناقص باشیم را باید در بحران جهانی ریزتراشهها جست‌وجو کرد که گریبان خودروسازان بین‌المللی را نیز گرفته است. به گفته نجفی منش، بدهی خودروسازن به قطعه‌سازان باعث شده تا این شرکتها نتواند قطعات مورد نیاز را از مسیر منابع خارجی تامین کنند واین خود تبدیل به یک معضل شده است.
تکمیل خودروهای ناقص تا پایان آبان
با این حال، رییس سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به بازدید معاونان و مدیران سازمان بازرسی از شرکت‌های خودروساز طی هفته گذشته، طی روزهای گذشته اعلام کرد که با پیگیری‌های صورت گرفته مقرر شد عمده ۱۴۵ هزار خودرویی که هم‌اکنون در پارکینگ‌های ۲ شرکت خودروساز کشور وجود دارد تا پایان آبان ماه به صفر برسد. همچنین مقرر شده تا حسب دستور رییس قوه‌قضاییه، هیاتی از سوی سازمان بازرسی کل کشور در شورای رقابت مستقر شود تا علاوه بر نظارت بر چگونگی اجرای ماموریت‌های این شورا، نظارت‌های لازم را در حوزه افزایش کیفیت، قیمت‌گذاری و نحوه فروش خودروها انجام دهد
