تعادل|
تورم همچنان می‌تازد؛ تا جایی که آخرین گزارش رسمی دولت از تورم ۴۵.۸ درصدی در شهریور امسال خبر داد. این یعنی ۴۵ درصد هزینه‌های خانوار شهری بیشتر شده است. این در شرایطی است که سطح دستمزد و حقوق تا این میزان افزایش نیافته است. براساس گزارش مرکز آمار ایران در شهریور ۱۴۰۰ نرخ تورم نقطه به نقطه ۴۲,۹ درصد اعلام شده و درصد تغییر قیمت ۴۲ مورد از ۵۳ قلم خوراکی منتخب بالاتر از ۴۲.۹ درصد بوده است. گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، قیمت اقلام مهم مصرفی مردم در گروه خوراکی‌ها در یک ماهه شهریور از یک تا ۱۰ درصد گران شده است. براساس این گزارش، «گوشت قرمز و گوشت ماکیان» کمترین گرانی و «لبنیات» بیشترین گرانی را داشته است. به عبارتی دیگر با پرش تورم خوراکی‌ها در شهریورماه خرید لبنیات و برنج ایرانی را سخت‌تر کرده است. البته متولی جهاد کشاورزی و تولیدکنندگان از ارزانی برخی محصولات لبنی از امروز شنبه هفدهم مهرماه خبر داده‌اند. سید جواد ساداتی نژاد
وزیر جهاد کشاورزی با اعلام کاهش ۱۰ درصدی قیمت برخی از محصولات لبنی عنوان کرده: با تصمیمی که در ستاد تنظیم بازار گرفته شد و بنا به دستوری که رییس‌جمهور در مورد ثبات قیمتها و فراوانی و دسترسی اقلام صادر کرد، از شنبه کاهش ۱۰ درصدی قیمت در سه محصول اصلی «شیر و پنیر و ماست »عملیاتی خواهد شد.
اقلام خوراکی که گران شدند
مرکز آمار ایران تازه‌ترین گزارش خود از متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب درمناطق شهری کشور در شهریور ماه امسال را منتشر کرده است. بر اساس این گزارش در گروه نان و غلات، «برنج ایرانی درجه یک» با ١١.٢ درصد و در گروه لبنیات، «ماست پاستوریزه» با ١٨.٣ درصد و «پنیر ایرانی پاستوریزه» با ١٥.٤ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند. بر مبنای گزارش مرکز آمار ایران در گروه نان و غلات اقلام «برنج ایرانی درجه یک» با ١١.٢ درصد، «ماکارونی» با ٥.٢ درصد و «رشته آش» با ٣.٨ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند. همچنین اقلام «ماهی قزل آلا» با ٨.٧ درصد و «گوشت گاو یا گوساله» با ٤.٥ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل در گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها، داشته‌اند. بر اساس این گزارش در گروه لبنیات، تخم مرغ و انواع روغن هم بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «ماست پاستوریزه» با ١٨.٣ درصد، «پنیر ایرانی پاستوریزه» با ١٥.٤ درصد و «شیر پاستوریزه» با ٧.٤ درصد بوده است.
همچنین در گروه میوه و خشکبار بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «پرتقال» با ٤٠.٥ درصد و «هندوانه» با ٢٧.١ درصد بوده است. در گروه سبزیجات و حبوبات هم بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «کدو سبز» با ٢٣.٢ درصد، «هویج فرنگی» با ٢١.٧ درصد و «بادمجان» با ١٤.٦ درصد است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران در گروه قند و شکر، آشامیدنی‌ها و سایر خوراکی‌ها بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «رب گوجه فرنگی» با ١٢.٨ درصد و «سس مایونز» با ٩.٢ درصد بوده است.
افزایش شدید قیمت «برنج»
روند رو به رشد قیمت برنج در ماه‌های اخیر با شدت بیشتری ادامه پیدا کرده؛ به‌طوری که در شهریورماه برنج ایرانی ۵۵.۷ درصد و برنج خارجی بیش از ۳۷ درصد گران شده است. بررسی گزارش مرکز آمار ایران در رابطه با متوسط اقلام خوراکی نیز نشان می‌دهد که در رابطه با وضعیت برنج، تورم با شدت بیشتری رشد کرده است؛ به‌طوری که برنج ایرانی که در شهریورماه سال گذشته به‌طور متوسط هر کیلو ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت داشته در مرداد ماه امسال به بیش از ۳۸ هزار و ۶۰۰ تومان رسیده و در شهریورماه نیز متوسط قیمت تا حدود ۴۳ هزار تومان بوده است. برنج ایرانی تا ۴۷ هزار و ۷۰۰ تومان نیز فروش رفته است که نشان می‌دهد نسبت به مرداد ماه امسال ۱۱.۲ درصد و در مقایسه با شهریورماه پارسال ۵۵.۷ درصد گران شده است. برنج ایرانی در مرداد ماه امسال تورم نقطه به نقطه (میزان افزایش قیمت نسبت به مرداد ماه سال گذشته) ۴۲.۹ درصد را پشت سر گذاشته بود که این تورم در شهریورماه رشد بیش از ۱۲ درصدی داشته است. در رابطه با برنج وارداتی نیز هر کیلو از آن در شهریورماه پارسال به‌طور متوسط ۱۸ هزار و ۸۰۰ تومان قیمت داشته که در مرداد ماه امسال به ۲۵ هزار و ۱۰۰ و در شهریورماه بیش از ۲۵ هزار و ۹۰۰ تومان رسیده است.براساس این گزارش برنج وارداتی تا بیش از ۳۰ هزار تومان هم در ماه گذشته فروش رفته که نشان‌دهنده رشد ۳۷.۵ درصدی قیمت آن نسبت به پارسال است.
کدام اقلام خوراکی ارزان شده‌اند؟
گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد «مرغ ماشینی» در گروه گوشت و فرآورده‌های آن با ٢.٤- درصد، در گروه لبنیات و انواع روغن «روغن نباتی جامد» با ٣.٠- درصد، در گروه میوه و خشکبار «هلو» با ١.٤- درصد و «موز» با ١.٣- درصد و در گروه سبزیجات و حبوبات «گوجه فرنگی» با ٠.٩- درصد بیشترین کاهش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند.
ناتوانی در خرید
شیر را تبدیل شیرخشک و خامه می‌کند
در همین حال، عضو هیات‌مدیره انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی با بیان اینکه سرانه مصرف کره برای هر فرد در سال حدود نیم کیلو است، عنوان کرده که ناتوانی مردم در خرید، سرانه مصرف لبنیات را در کشور کاهش داده است از این‌رو بخشی از شیر تولیدی در کشور به کارخانه‌های تولید شیر خشک رفته و تبدیل به شیرخشک و خامه می‌شود. محمد فربد در گفت‌وگو با «ایلنا» در مورد واردات محصولات لبنی، گفت: در حال حاضر چیزی تحت عنوان واردات محصولات لبنی نداریم و نیاز کشور در این زمینه در داخل تولید و تامین می‌شود.او با بیان اینکه حدود 10 درصد تولیدات لبنی بر پایه شیر صادر می‌شود، گفت: اگر سالانه 8 میلیون تن شیر در کشور تولید شود حدود 800 هزار تن از آن تبدیل به محصولات متنوع صادراتی از جمله شیر، پنیر، ماست، دوغ، خامه، کفیر، کره، بستنی، شیرخشک صنعتی و پودر آب پنیر می‌شود که حدود 100 هزار تن آن پنیر است.این فعال اقتصادی، در ادامه با اشاره به انواع پنیرهای تولیدی در کشور، گفت: بیشترین پنیر مصرفی در ایران پنیر سفید است. انواع پنیرهای تولیدی عبارتند از پنیر خامه‌ای، لبنه، آب نمکی، لیقوان و پنیر پیتزا. فربد با اشاره به توقف واردات کره، گفت: اگر وارداتی صورت بگیرد آنقدر ناچیز است که می‌توان به‌راحتی از آن گذشت. هم‌اکنون کره، از منابع داخلی تامین می‌شود و واردات آن ضرورتی ندارد. هزینه تولید کره داخلی نزدیک به 3 هزار دلار در تن است اما واردات کره، در حدود 5 هزار و 200 دلار در گمرک ایران تمام می‌شود بنابراین واردات کره توجیه اقتصادی ندارد. فربد با اشاره به حاشیه سود این صنعت در 3 ماه نخست سال جاری، گفت: حاشیه سود صنعت لبنیات در سه ماه نخست سال جاری در بورس اوراق بهادار یک درصد بوده است این در حالی است که سود قانونی مورد انتظار این صنعت حداقل 14 درصد بود. بنابراین امکان دستیابی به سود قانونی هم مقدور نیست. او درباره 2 دلیل کاهش سود در صنعت لبنی کشور، گفت: نخست، صنعتگران زیادی به این حرفه ورود کردند از این‌رو فعالان برای کسب سهم بازار در رقابت‌اند دلیل دوم هم به ناتوانی مردم در خرید لبنیات باز می‌گردد. این واقعیت جامعه است و من قصد ارایه گزارش غلط و سیاه نمایی را ندارم. فربد در پایان تاکید کرده که همواره این دیدگاه ارایه می‌شد که آسیب‌پذیری در صنعت غذا کم است اما هم‌اکنون به جایی رسیدیم که این صنعت نیز آسیب‌پذیر شده است. اگر در گذشته مردم از کفش و لباس و سفر خود می‌گذشتند الان از خوراک خود می‌گذرند. این دیدگاه من به عنوان یک فعال اقتصادی نیست بلکه گزارش ارایه شده از سوی مرکز آمار است. ما صنعتگران باید امیدوار باشیم که اقتصاد کشور سروسامان پیدا کند و توان مردم برای خرید افزایش بیابد.
ارزانی لبنیات در راه است؟
درحالی گروه لبنیات بیشترین افزایش قیمت را در شهریور ماه نسبت به ماه قبل به آن به ثبت رساندند، که سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی خبر داده که از امروز (۱۷مهرماه) به منظور حمایت از دهک‌های محروم جامعه قیمت محصولاتی همچون ماست ساده ۲.۵ کیلوگرمی، پنیریواف ۴۰۰ گرمی و شیر پاستوریزه ساده کیسه‌ای ۹۰۰ گرمی ۱۰ درصد کاهش خواهند یافت. در همین راستا، سید جواد ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی نیز در حاشیه بازدید از روستاییان و عشایر شهرستان زرندیه از کاهش ۱۰ درصدی قیمت برخی از محصولات لبنی خبرداد و اعلام کرد که با تصمیمی که در ستاد تنظیم بازار به ریاست دکتر مخبر (معاون اول رییس‌جمهور) گرفته شد و بنا به دستوری که رییس‌جمهور در مورد ثبات قیمتها و فراوانی و دسترسی اقلام صادر کرد، از شنبه کاهش ۱۰ درصدی قیمت در سه محصول اصلی «شیر و پنیر و ماست »عملیاتی خواهد شد.
چرا تورم ایران پایین نمی‌آید؟
اما اینکه چرا تورم ایران کاهش پپدا نمی‌کند، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران می‌گوید تورم شاخصی نیست که بتوان آن را با دستور کاهش داد و باید عوامل زیربنایی آن تغییر کند. عباس آرگون در گفت‌وگو با ایسنا، عنوان کرده: گام نخست در کاهش تورم، تغییر در رفتار اقتصادی دولت است؛ چراکه کشور ما در سال‌های گذشته همواره با کسری بودجه مواجه بوده است، برای عبور از این شرایط دو راه وجود دارد. نخست راه‌های غیرتورمی مانند فروش دارایی، افزایش درآمد مالیاتی، کاهش هزینه‌های دولت و فروش اوراق. هرچند در این حوزه اقداماتی صورت گرفته اما ما هنوز فاصله‌ای طولانی با اولویت‌های کلان داریم. اما به گفته آرگون این در حالی است که دولت‌ها به راحتی به سمت استقراض از بانک مرکزی حرکت می‌کنند. وقتی دولتی بیش از ۸۰ درصد از هزینه‌های خود را به امور جاری اختصاص داده، در این حوزه کسری بودجه دارد و برای درمانش به سمت استقراض از بانک مرکزی حرکت می‌کند، قطعا در نهایت افزایش پایه پولی و نقدینگی و تورم در راه خواهد بود و ما این موضوع را در سال‌های گذشته دیده‌ایم.او با اشاره به برخی دیگر از ایرادات کلان موجود در اقتصاد ایران، گفته است: کسری تراز تجاری، افزایش هزینه تولید تحت تاثیر تحریم‌ها، بی‌ثباتی نرخ ارز، کمبود عرضه کالا و خدمات در قیاس با نقدینگی موجود در جامعه و عدم اطمینان به آینده، تنها بخشی از عواملی است که با در کنار هم قرار گرفتن منجر به رشد تورم می‌شوند. آرگون خاطرنشان کرد: اگر دولت می‌خواهد برای تورم چاره‌ای پیدا کند باید تمام عوامل بالا را به دقت رصد کرده و برای آنها راهکارهای دقیق ارایه کند، تورم تنها با ریشه یابی مشکلات و حل زیربنایی آنها برطرف خواهد شد و اینکه با شعار بگوییم تورم باید با دستور پایین بیاید نه‌تنها راه به جایی نمی‌برد که حتی با سرکوب قیمتها، در آینده تورمی جدید شکل خواهد گرفت.
