روند ۱۰ ساله تولید به روایت آمار

۱۴۰۰/۰۴/۱۰ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۷۹۹۵۵
روند ۱۰ ساله تولید به روایت آمار

تعادل|

براساس داده‌های مرکز آمار ایران، روند 10ساله تغییرات دو شاخص مقدار تولید صنعت و معدن (به جز استخراج نفت و گاز طبیعی)، نزولی و روند شاخص مقدار تولید کشاورزی، صعودی است. به عبارتی دیگر، طی دهه منتهی به سال 1399، تقریباً در کلیه سال‌ها، دو شاخص تولید صنعت و معدن از رقم سال پایه 1390 کمتر هستند و باستثنای مقدار تولید معدن که در سال 1393 به رقم سال پایه نزدیک شد، در مابقی سال‌ها، همواره سطح تولید این دو بخش کمتر از سال پایه است. میانگین رشد سالانه شاخص مقدار تولید صنعت و معدن طی بازه زمانی 1390 الی 1399 به ترتیب؛ منفی 1 درصد و منفی 0.4 درصد و در مقابل میانگین مزبور برای شاخص مقدار تولید کشاورزی، 1.1 درصد است. بررسی ‌ها نشان می‌دهد بسته به‌شدت رکود طی دو دوره 1391 الی 1392 و 1397 الی 1398، خروج از رکود هم متناسب با شدت و عمق آن، متفاوت است. این مطلب برای هر دو بخش صنعت و معدن صادق است یعنی در دوره اول تحریم، افت تولید شدیدتر و خروج از رکود در سال 1393 با نرخ مثبت بالاتری در مقایسه با دوره دوم تحریم، اتفاق می‌افتد. پیامدهای ناشی از بروز تحریم و تشدید آن، سوء مدیریت و ناکارآمدی سیاست‌های اقتصادی از عوامل اصلی عدم رونق بخش ‌های صنعت و معدن کشور و رشد نسبتاً ضعیف بخش کشاورزی طی دهه اخیر است. بروز پدیده همه ‌گیری کووید-19 با وجود تحمیل آسیب‌‌هایی بر فعالیت‌‌های اقتصادی کشور در سال 1399، موجب استمرار افت تولید در سه بخش مورد بررسی نشد و در این سال هر سه بخش صنعت، معدن و کشاورزی، رشد مثبتی را در مقایسه با سال 1398، کسب کردند.

     شاخص مقدار تولید بخش صنعت

روند 10 ساله شاخص مقدار تولید صنعت نشان می‌دهد که اگرچه روند مزبور با فراز و نشیب‌های همراه بوده ولی در مجموع روند عمومی شاخص مزبور طی سال‌های مورد بررسی، نزولی است. میانگین رشد سالانه شاخص مقدار تولید بخش صنعت بر پایه سال 1390 برابر منفی 1.01 درصد است. بیشترین افت شاخص مقدار تولید صنعت طی سال‌های 1391 و 1392 همزمان با بروز تحریم‌ها اتفاق افتاده که مشابه این موضوع را طی دو سال 1397 و 1398 هم شاهد هستیم. براساس گزارش معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران، مقایسه شاخص مقدار تولید صنعت طی دو تحریم ابتدایی و انتهایی دهه 90 حاکی از این است که طی تحریم نخست (۱۳۹2و ۱۳۹1) شدت تاثیر منفی بر این بخش بیشتر بوده و به‌طور میانگین طی این دو سال، افت سالانه 7 درصدی رخ می‌دهد ولی در دوره بعد تشدید تحریم‌ها (1398 و 1397) از شدت اثرگذاری کاسته شده و به متوسط افت سالانه 4 درصد می‌رسد. خروج از رکود طی این دو بازه هم بسته به عمق آن، متفاوت است. یعنی در دوره اول، خروج از رکود در سال 1393 و با نرخ رشد 3.2 درصد و در دوره دوم یعنی سال 1399، با نرخ رشد 1.8 درصد، اتفاق میافتد. 

نکته قابل توجه در خصوص شاخص مقدار تولید بخش صنعت، همواره پایین‌تر بودن رقم این شاخص در مقایسه با شاخص سال 1390 (۱۰۰) است به عبارتی دیگر، در هیچیک از سال‌های دهه اخیر، شاخص مقدار تولید صنعت به سطح سال پایه نرسید. بهترین عملکرد شاخص مقدار تولید صنعت طی دهه گذشته مربوط به سال 1396 بوده که رقم این شاخص برای دومین سال پیاپی افزایشی بوده و به 97.6 رسیده است.

همچنین روند تعدیل فصلی شده شاخص مقدار تولید کشور نشان می‌دهد، در این روند در فصل زمستان 1399 مقدار شاخص برای سومین سال پیاپی رشد کرده و حدود 4.4 درصد نسبت به زمستان 1398 افزایش یافته است. طی بازه زمانی مورد بررسی، بیشترین افت شاخص نسبت به فصل مشابه سال گذشته مربوط به پاییز 1391 (منفی 13.4 درصد) و بیشترین رشد مربوط به زمستان 1395 (12 درصد) است. 

     شاخص مقدار تولید بخش معدن 

 بررسی روند سالانه شاخص مقدار تولید بخش معدن (به‌جز استخراج نفت و گاز طبیعی) طی سال‌های 1390 تا 1399 نشان می‌دهد که روند عمومی شاخص مزبور طی سال‌های مورد بررسی، نزولی است. میانگین رشد سالانه شاخص مقدار تولید بخش معدن بر پایه سال 1390 برابر منفی 0.38 درصد است. بررسی شاخص مقدار تولید صنعت طی دو تحریمی که در ابتدا و انتهای دهه 90 رخ داده، نشان می‌دهد در اواخر دهه 90 (۱۳۹8 و 1397)، شدت تاثیر منفی بر این بخش اندکی بیشتر بوده و به‌طور میانگین طی این دو سال، افت سالانه 0.7 درصدی را تجربه کرده، اما در اوایل دهه نود بعد از تشدید تحریم‌ها (1392 و 1391) به‌طور متوسط به افت سالانه 0.5 درصد رسیده است. خروج از رکود در دوره اول، در سال 1393 و با نرخ رشد 1.3 درصد و در دوره دوم یعنی سال 1399، با نرخ رشد 1 درصد، اتفاق افتاده است.

این شاخص طی 10 سال گذشته تنها در سال 1393 (100.2) از شاخص سال 1390 (100) بالاتر بوده و بهترین عملکرد آن مربوط به سال مذکور است. رقم شاخص مقدار تولید بخش معدن (به‌جز استخراج نفت و گاز طبیعی) در سال 1399، 96.6 بوده که نسبت به سال گذشته با افزایش 1 درصدی همراه بوده است. طی بازه مذکور، رشد شاخص مقدار تولید بخش معدن (به‌جز استخراج نفت و گاز طبیعی) در سال 1396 در مقایسه با سایر سال‌ها (2.6 درصد)، بیشتر بوده است. بیشترین افت شاخص مقدار تولید نیز طی دهه گذشته با افت حدود 3.3 درصدی در سال 1394 رخ داده است.   همچنین روند تعدیل شده فصلی شاخص مقدار تولید بخش معدن و رشد آن در نمودارها نشان می‌دهد، برای دومین فصل، روند نزولی این شاخص در فصل زمستان 1399 ادامه یافته و رقم آن در این فصل به 95.8 رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش 0.6 درصدی همراه شده است .طی دهه گذشته بیشترین رشد شاخص مقدار تولید معدن در فصل پاییز سال 1396 با رشد 3.8 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل رخ داده؛ در مقابل کمترین رشد این شاخص طی بازه مذکور متعلق به فصل زمستان سال 1394 با افت 7.6 درصدی نسبت به زمستان 1393 بوده است. 

 

ارسال نظر