تعادل |
فرآیند ترخیص کالاهای بلاتکلیف در گمرک تشریح شد. کالاهای گروه ۴ به دلیل محدودیت‌های ارزی از سه سال گذشته وکالاهای گروه ۲۷هم که دارای اولویت ارزی غیر فعال بودند، تا به حال امکان ترخیص نداشتند. این کالاها اغلب غیر ضرور و مصرفی بوده و گزارش گمرک حاکی از این بود که حدود ۸۰ میلیون دلار در گروه ۴ و تا مرز ۵۰ میلیون دلار در گروه ۲۷ در گمرک دپو شده‌اند. اما به دنبال رایزنی‌های صورت گرفته جهت تعیین تکلیف کالاهای ممنوعه در دو گروه ۲۷ و ۴، هم‌اکنون این کالاها در جریان ترخیص قرار دارند. براساس اطلاعیه گمرک ایران، آن دسته از صاحبان گروه ۴ با ثبت سفارش غیر بانکی که تاکنون نتوانسته‌اند کالای خود را ترخیص کنند باید فورا و ظرف یک هفته به گمرک ایران اعلام کنند.در همین حال، گمرک ایران نیز چگونگی ترخیص خودروهای مانده در گمرک را اعلام کرد. بنابر اعلام معاون فنی گمرک، تمدید مهلت ترخیص بدون صدور ثبت سفارش مجدد از سوی وزارت صمت، تاثیری در رسوب زدایی ندارد. برهمین اساس، در صورت اقدام وزارت صمت و بانک مرکزی گمرک با رعایت مقررات مربوطه و اخذ مجوزهای قانونی لازم نسبت به ترخیص خودروهای مانده در گمرک اقدام خواهد کرد.
خودروهای دپویی
معطل صدور ثبت سفارش
از تیرماه سال ۱۳۹۶ امکان ثبت سفارش برای تعداد زیادی از واردکنندگان خودرو بابت صدور و ابلاغ دستورالعمل جدید و اختلال در سامانه بسته شد. در نهایت نیز مردادماه سال ۱۳۹۷ واردات خودرو به کشور به‌طور کلی ممنوع و به‌صورت رسمی، پرونده واردات خودرو بسته شد. ضمن اینکه به صورت همزمان از ترخیص خودروهای وارد شده تا پیش از مرداد ۱۳۹۷ نیز جلوگیری به عمل آمد.طبق آمار، تعداد خودروهای دپو شده در گمرک بالغ بر ۱۲ هزار دستگاه بود که به دلیل تغییر ضوابط واردات خودرو، ممنوعیت ثبت سفارش و ممنوعیت واردات خودرو و همچنین تحولات سیاست‌های ارزی امکان ترخیص پیدا نکردند؛ تا اینکه پس از رایزنی‌های بسیار در دی‌ماه سال ۱۳۹۷ هیات دولت تحت شرایطی با ترخیص این خودروها موافقت کرد و براساس آن، مدت زمان چهار ماهه (تا اردیبهشت۱۳۹۸) تعیین شد. پس از آن دوباره دو ماه دیگر هم تمدید شد و در پایان گزارش‌های رسمی نشان داد در آن دو مرحله ۷۱۵۳ دستگاه ترخیص شده و ۵۱۰۸ دستگاه دیگر باقی مانده‌اند. حال آنطور که معاون فنی گمرک درنامه‌ای خطاب به مشاور وزیر و مدیرکل دفتر وزارتی وزارت امور اقتصادی ودارایی عنوان کرده، مشکل خودروهای مانده در گمرک به عدم صدور ثبت سفارش از سوی وزارت صمت برای خودروهای فاقد ثبت سفارش
بر می‌گردد. اما وزارت صمت هم به دلایل مختلفی از جمله نداشتن تأییدیه استاندارد کالا یا نداشتن نمایندگی و... از صدور ثبت سفارش خودداری کرده است. برهمین اساس گمرک ایران اعلام کرده، چنانچه وزارت صمت نسبت به اخذ موافقت‌های لازم درخصوص تمدید مجدد مصوبه ترخیص خودروها و صدور ثبت سفارش اقدام کند و بانک مرکزی هم اقدام به تأیید منشأ ارز این خودروها کند، گمرک ایران نیز با رعایت مقررات مربوطه و اخذ مجوزهای قانونی لازم نسبت به ترخیص این خودروها اقدام خواهد کرد. همچنین در متن نامه مهرداد جمال ارونقی خطاب به دکتر تهرانی مشاور وزیر و مدیرکل دفتر وزارتی وزارت امور اقتصادی ودارایی درمورد خودروهای مانده در گمرک آمده است: «پیگیری‌های گمرک جمهوری اسلامی ایران درخصوص کالاهای دپو شده و رسوبی در بنادر و گمرکات کشور از جمله خودرو، منجر به صدور مصوبه ٢٩ بهمن ١٣٩٨ هیات محترم وزیران گردید که به‌دلیل شرایط کرونا و... مهلت ترخیص خودروهای مذکور تا تاریخ ٢٦/٦/٩٩ تمدید گردید. در همان اثنا نیز اعلام گردید که اگر وزارت صمت نسبت به صدور ثبت سفارش برای خودروهایی که فاقد ثبت سفارش هستند یا ثبت سفارش آنها به دلایل مختلف باطل شده، اقدام ننماید، عملاً تمدید مصوبه خالی از فایده خواهد بود. وزارت صمت نیز به دلایل مختلف از جمله نداشتن تأییدیه استاندارد کالا یا نداشتن نمایندگی و... از صدور ثبت سفارش خودداری نمود.»در بخش پایانی این نامه آورده شده: «با عنایت به اینکه خودروهای دپو شده در بنادر و گمرکات کشور مدت مدیدی است که در این اماکن دپو شده‌اند به نظر می‌رسد بازرسی فیزیکی این خودروها جهت صدور مجوزهای قانونی اجتناب ناپذیر می‌باشد؛ لیکن ترخیص هرخودرو منوط به اخذ و ارایه مجوزهای قانونی و مقرراتی مربوطه بوده و باید توجه داشت درخصوص خودروهای تحویلی به سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی رعایت کلیه مقررات مربوطه درخصوص اعاده اظهارنامه‌های مربوطه الزامی است. »
اطلاعیه دوم درباره کالاهای رسوبی
از سوی دیگر، گمرک ایران در بخشنامه دیگری فرآیند ترخیص کالاهای گروه ۴ و ۲۷ را اعلام کرد. این کالاها اغلب غیر ضرور و مصرفی بوده و گزارش گمرک نشان می‌داد که حدود ۸۰ میلیون دلار در گروه ۴ و تا مرز ۵۰ میلیون دلار در گروه ۲۷ در گمرک دپو شده بود.اما در اواخر سال گذشته با توجه به شرایط این کالاها و قرار گرفتن آنها در آستانه فساد یا متروکه شدن به دلیل ماندگاری زیاد در گمرک و بنادر، رایزنی‌هایی بین دستگاه‌های مربوطه جهت تعیین تکلیف صورت گرفت و در نهایت، بر اساس قوانین و همچنین حقوق مکتسبه‌ای که برای صاحبان کالاها وجود داشت، مجوزهای مربوطه صادر شد. گزارش گمرک ایران در اواخر بهمن ماه ۱۳۹۹ نشان داد که کالاهای گروه ۴ در دو بخش با ثبت سفارش بانکی و غیر بانکی قرار دارند که در مورد ثبت سفارش بانکی مقرر شد امکان ادامه فرآیند تجاری اعم از تمدید، ویرایش یا ترخیص این کالاها که قبل یا بعد از تاریخ ممنوعیت تامین ارز شده باشند، فراهم شود و بخشنامه مربوطه نیز در همان زمان جهت اجرا به کلیه گمرکات اجرایی ابلاغ شده بود.این در حالی است که تازه‌ترین اعلام معاون فنی گمرک ایران در مورد کالاهای با ثبت سفارش بانکی نشان می‌دهد که با ابلاغ بخشنامه مربوط این اقلام پس از اخذ و ارایه کد ساتا قابل ترخیص خواهد بود که ظرف روزهای گذشته ترخیص این کالاها انجام شده است.
اما بخش دیگر گروه ۴ مربوط به کالاهای با ثبت سفارش غیر بانکی (بدون انتقال ارز) بود که در مورد آن با وجود مهلتی که پیش‌تر طبق مصوبه هیات وزیران در اختیار صاحبان کالا برای تعیین تکلیف قرار داده شده بود همچنان بخشی در گمرک باقیمانده بود، بر این اساس در بهمن ۱۳۹۹ پیش بینی شد که با هماهنگی‌های صورت گرفته راهکاری برای تعیین تکلیف این قبیل کالاها نیز با هماهنگی دستگاه‌های مربوطه در دستور کار قرار گیرد. گزارش معاون فنی گمرک ایران در این رابطه از این حکایت دارد که درخصوص کالاهای گروه ۴ رویه غیربانکی، چنانچه کالاهایی قبل از ۳۱ اردیبهشت سال ۱۳۹۸ در گمرکات موجود بوده یا برای آنها ثبت سفارش، بارنامه یا قبض انبار قبل از آن تاریخ صادر شده باشد ولی صاحبان کالا نتوانسته‌اند نسبت به ترخیص این کالاها اقدام کنند لازم است مراتب را ظرف حداکثر یک هفته به حوزه معاونت امور گمرکی یا از طریق اتوماسیون اداری اطلاع دهند تا در مورد تمدید مهلت مصوبه قبلی گروه ۴ پیگیری شود.
بخش دیگری از کالاهای دپو و ممنوع الورود در گمرک کالاهای گروه ۲۷ بود که بعد از حواشی بسیار در مورد تعیین تکلیف آنها، مقرر شده بوددرخصوص ترخیص کالاهای دارای اولویت ارزی غیرفعال یا گروه ۲۷ که اصالت قبض انبار و بارنامه آنها همچنین موجود بودن کالاها در بنادر و گمرکات کشور توسط گمرکات اجرایی و گمرک ایران احراز و به وزارت صمت منعکس شده و همینطور انطباق آنها با شرایط ماده۱۱ آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات، توسط دفتر مقررات صادرات و واردات احراز شده است، وزارت صمت فورا نسبت به پیگیری موضوع در راستای ایجاد شرایط ترخیص این کالاها اقدام کند.این در حالی است که طبق گزارش معاون فنی گمرک ایران، بخشنامه و مکاتبات مربوط به کالاهای گروه ۲۷ (اولویت ارزی غیرفعال) فهرست بیش از ۳۰۰ فقره اظهارنامه به کلیه گمرکات اجرایی ابلاغ شده و صاحبان کالا با اخذ کد رهگیری بانک، می‌توانند نسبت به ترخیص کالاهای خود اقدام کنند که ظرف روزهای گذشته، کالای تعداد زیادی از اظهارنامه‌های مربوطه ترخیص شده است.
