گلی ماندگار|
از دهه دوم محرم تبلیغات دولت برای برگزاری مراسم اربعین و اعزام زوار به عراق شروع شد، تبلیغاتی که نشان از هزینه‌های هنگفتی برای انجام این امر مذهبی می‌داد، مردم زیادی مشتاقانه این اخبار را می‌خواندند و با این فکر که بعد از سه سال دوری از برگزاری مراسم اربعین در کربلا بالاخره می‌توانند بار سفر ببندند و زائر حرم امام حسین(ع) باشند، خوشحال بودند. اینکه هر ساله اربعین تعداد زیادی از ایرانیان خود را به مرزهای عراق می‌رسانند تا در پیاده روی اربعین شرکت کنند، یکی از مناسک مذهبی است که برای ما ایرانیان مهم به شمار می‌رود. اما انجام این سفر نیاز به مقدمات و البته امکاناتی دارد که دولت موظف به فراهم آوردن آن است. اتفاقی که هر سال رخ می‌داد و تنها در دو سال کرونا به دلیل بسته بودن مرزها این سفر زیارتی به انجام نرسید. هر چند شاید همین دوری دو ساله باعث شد که امسال تعداد شرکت‌کنندگان افزایش چند برابری داشته باشد، اما سوال اینجاست دولت تقریبا از یک ماه پیش هر روز خبری مبنی بر فراهم آوردن شرایط این سفر در خبرگزاری‌های وابسته و غیروابسته خود منتشر می‌کرد و روزنامه‌ها هر روز لیستی از اقدامات دولت در این زمینه را منتشر می‌کردند، چرا حالا وضعیت به گونه‌ای شده که مردم در هوای بالای 45 درجه مرزهای غربی کشور، بدون آب و غذا پشت در بسته مرزهای عراق سرگردان مانده‌اند و هیچ‌کس نیست تا پاسخگوی آنها باشد. فیلم‌هایی که از خوابیدن زائران در زمین‌هایی مملو از زباله در فضای مجازی منتشر می‌شود، آنقدر ناراحت‌کننده است که هیچ کلامی نمی‌تواند وصف‌کننده این شرایط بد باشد. البته یک نکته را فراموش نکنیم که متاسفانه مسافران نیز در رعایت بهداشت فردی و گروهی به میزان قابل توجهی کوتاهی می‌کنند، اما تشنه و گرسنه ماندن در هوای گرم مساله نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت در حالی که دولت بارها و بارها اعلام کرده بود تمامی امکانات و شرایط برای یک سفر امن و بدون چالش را برای زائران کربلا فراهم کرده است. این در حالی است که حتی رساندن آب به زوار مانده در پشت درهای بسته مرز عراق هم به یک معضل لاینحل بدل شده است. راه‌های منتهی به مرز مهران، چزابه و... آنقدر شلوغ است که ماشین‌ها ساعت‌ها زیر آفتاب و در ترافیک می‌مانند. حال سوال اینجاست دقیقا چه کسانی و چطور مسوولیت برنامه‌ریزی برای این سفر زیارتی را انجام داده بودند که باعث شده مردم با این وضعیت اسفبار مواجه شوند. این‌بار هم مسوولان می‌خواهند از غافلگیری به دلیل افزایش میزان زوار بگویند یا اینکه بالاخره می‌پذیرند که برنامه‌ریزی شان پر از اشکال و نقص بوده است؟
تشنگی و گرما امان مردم را بریده
علی از آن دست افرادی است که هر ساله برای راهپیمایی اربعین راهی عراق می‌شود، دو سالی که به خاطر کرونا مرزها بسته بود، برایش سخت گذشته، او 35 سال دارد. از 20 سالگی هر ساله در راهپیمایی اربعین شرکت کرده و درباره شرایط امسال به «تعادل» می‌گوید: هیچ‌وقت اینقدر اوضاع آشفته نبوده. همیشه در روزهای منتهی به اربعین مرزهای زمینی شلوغ می‌شدند اما اینکه مردم این طور آواره باشند و حتی آب و غذا هم نداشته باشند، تا به حال اتفاق نیفتاده است. شرایط به قدری بد است که اصلا نمی‌شود توصیف کرد. شاید تحمل این شرایط برای مردها آسان‌تر باشد، اما زن‌ها و بچه‌ها واقعا در شرایط بدی هستند. سامان دادن به این افراد واقعا کار سختی نیست، مگر وقتی برگه عبور صادر می‌شود، آمار این افراد که می‌خواهند از مرزهای زمینی بیرون بروند ثبت نمی‌شود، با همین آمار می‌توان امکانات را فراهم کرد، اما متاسفانه اوضاع هر روز آشفته‌تر می‌شود. وضعیت به گونه‌ای پیش رفته که حالا عراق هم مرزها را بسته و می‌گوید با این شرایط کسی را راه نمی‌دهد.
او می‌افزاید: قرار بود در تمام طول راه برای رفاه حال زوار آب و غذا فراهم باشد، قرار بود اقامتگاه درست کنند، قرار بود ماشین به میزان کافی تدارک ببینند، اما هیچ‌کدام از اینها رعایت نشده است. مردم سرگردان مانده‌اند. علی در پاسخ به این سوال که چرا برای رفتن به عراق از هواپیما استفاده نکرده می‌گوید: به قدری بلیت‌ها گران است که خیلی‌ها از عهده تامین هزینه‌های آن بر نمی‌آیند، مگر می‌شود بلیت هواپیما به نجف بالای 20 میلیون تومان باشد. فکر می‌کنید مردم چرا ترجیح می‌دهند از مرزهای زمینی به زیارت بروند، به خاطر همین گرانی‌ها. در مرزهای زمینی هم هستند کسانی که در ازای مبلغی بالا حاضر می‌شوند افراد را به شهرهای زیارتی عراق برسانند، اتوبوس‌ها از مردم طلب یک تا 2 میلیون تومان به ازای هر نفر می‌کنند، این انصاف نیست.
همه‌چیز فقط وعده بود
زهرا مولوی، که همراه مادر 60 ساله و خواهر 15 ساله‌اش راهی این سفر شده در تماس تلفنی با «تعادل» در مورد شرایط حاکم بر مرز مهران می‌گوید: اینجا شلوغی و همهمه بیداد می‌کند. دیروز نزدیک به 5 ساعت بدون آب و غذا در دمای بالای 45 درجه زیر آفتاب منتظر مانده بودیم. حالا آقایان آمده‌اند و می‌گویند برگردید، مگر می‌شود این همه راه آمده‌ایم که به زیارت برویم، مادرم حال خوشی ندارد و دلش می‌خواهد حتما امسال به زیارت آقا امام حسین(ع) مشرف شود، می‌گوید اگر بمیرم داغ این زیارت به دلم می‌ماند. ما به امید خبرهایی که هر روز در روزنامه‌ها می‌خواندیم و در تلویزیون می‌دیدم در مورد امکاناتی که برای زائران در نظر گرفته بودند، این همه راه را از سیستان تا اینجا آمده‌ایم. کجا برگردیم بدون اینکه زیارت کرده باشیم. او می‌افزاید: اینجا کسی به داد ما نمی‌رسد، مردم مریض شده‌اند، خیلی‌ها گرمازده شده‌اند و حالشان وخیم است، حالا ما به گرما و آفتاب شدید و زندگی در شرایط سخت عادت داریم ولی خیلی‌ها که سن و سالشان بالاست نمی‌توانند در این شرایط دوام بیاورند.
زیرساخت‌های عراق برای خدمات‌رسانی به زائران کافی نیست
اما در حالی که مردم از نبود امکانات برای زائران در مرزهای ایران گله و شکایت دارند، فرمانده کل انتظامی کشور می‌گوید: زیر ساخت‌های عراق برای خدمات رسانی به زائران کافی نیست. سردار حسین اشتری می‌افزاید: همکاران ما سعی دارند زائرانی را که در پایانه‌های مرزی هستند با هماهنگی مسوولان عراقی عبور داده و مانع از ایستایی آنان شوند ولی به دلیل ازدحام جمعیت و هوای گرم شرایط سخت شده و سبب بروز مشکلاتی شده است. متاسفانه یکی از این موارد در بحث خدمات‌رسانی و حمل و نقل در آن سوی مرزها بوده است. برابر اعلام ستاد مرکزی اربعین وزارت کشور، زائران از حضور در مرزها خودداری کنند تا جمعیتی که در پایانه‌های مرزی هستند به‌تدریج از کشور خارج شوند، البته در شهر مهران با یک جمعیت انبوه مواجه هستیم که ستاد اربعین این موضوع را نیز مدنظر قرار خواهد داد.
دستور رییس دولت به وزیر کشور
البته در این بین رییس دولت نیز در تماسی تلفنی با وزیر کشور که در مرز مهران حاضر بود، دستور داد تا هر چه زودتر مشکل ورود زائران به خاک عراق پیگیری و حل شود. این در حالی است که به دلیل ازدحام بیش از حد مردم در مرز مهران طرف عراقی مرزهای این قسمت را بسته و اجازه ورود زائران را نمی‌دهد.
نبود امکانات کافی در مرز ورودی به عراق
از سوی دیگر رییس سازمان اورژانس تصمیم برای جلوگیری از ورود مسافران جدید به مرز عراق را کار درستی می‌داند و به «تعادل» می‌گوید: از قبل هشدار داده بودیم که امسال گرمای هوا بی‌سابقه است و بهتر است از آمدن کودکان خردسال، زنان باردار و افراد مسن جلوگیری شود، اما متاسفانه کسی به این هشدارها توجه نکرده است. از سوی دیگر امکانات کافی برای خدمات رسانی به زائران در آن سوی مرز بسیار اندک است یا اصلا وجود ندارد همین مساله مشکلات زیادی را برای همکاران ما و مردم به وجود آورده است. جعفر میعادفر می‌افزاید: تاکنون 172 مادر باردار در مراکز صحرایی اورژانس مورد معاینه قرار گرفته‌اند که گرمای هوا و نبود امکانات لازم مشکلاتی را برای آنها ایجاد کرده بود. مساله اینجاست که در حال حاضر راه‌های منتهی به مرزهای زمینی به قدری شلوغ و پر ترافیک است که حتی آمبولانس‌های اورژانس هم نمی‌توانند به راحتی تردد کنند و به موقع برای خدمت رسانی به افرادی که بیمار شده‌اند، در محل حاضر شوند.
او در پاسخ به این سوال که آیا جلوگیری از ورود زائران به عراق می‌تواند باعث کاهش ازدحام شود، می‌گوید: قطعا این بهترین تصمیم در این شرایط بوده است، تمام نیروهای کشور بسیج شده‌اند تا به این وضعیت سر و سامان بدهند، اما متاسفانه بی‌توجهی مردم به هشدارها از یک سو و آشفتگی در برنامه‌ریزی از سوی دیگر باعث شده تا شرایط بغرنج شود. البته شرایط بحرانی را پشت سر گذاشتیم و امیدواریم در روزهای پیش رو اوضاع آرام شده و شاهد بازگشت زائران باشیم.
