با ابلاغ آیین‌نامه اجرایی قانون نظام رتبه‌بندی معلمان که به تصویب هیات وزیران رسید، تکلیف مشمولان رتبه‌بندی، نحوه تبدیل وضعیت نومعلمان، امتیازات و شرایط لازم برای احراز رتبه‌های پنج‌گانه و میزان افزایش حقوق ناشی از رتبه‌بندی مشخص شد. رتبه‌بندی معلمان، از آن دست مطالبات پرتکرار جامعه فرهنگیان است که پس از فراز و فرودهای بسیار طی بیش از ۱۰ سال اخیر، سرانجام ۲۵ اسفندماه ۱۳۹۹ در قالب لایحه‌ای از سوی دولت وقت به مجلس ارسال شد و کلیات آن در روز هجدهم خردادماه سال ۱۴۰۰ به تصویب رسید، اما به دلیل تغییرات قابل توجه لایحه از سوی نمایندگان مجلس و عدم تامین بار مالی آن، ماه‌ها در مجلس معطل ماند و یک مرتبه نیز از سوی شورای نگهبان رد شد و دوباره به مجلس بازگشت. یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش، ۱۳ تیرماه پیرامون زمان اجرای رتبه‌بندی گفته است: « بر اساس آیین نامه اجرایی مصوب هیات وزیران، شیوه نامه نهایی قانون رتبه‌بندی معلمان در دست تدوین است؛ این شیوه نامه شامل جزییاتی است که هیات‌های ممیزه باید بر اساس آن کار کنند. تلاش ما بر این است که ان‌شاءالله با همکاری سازمان‌های برنامه و بودجه و اداری استخدامی طی هفته آینده شیوه‌نامه اجرایی قانون رتبه‌بندی معلمان نهایی و رتبه‌بندی در داخل وزارتخانه وارد عملیات اجرایی شود.»
مشمولان رتبه‌بندی معلمان چه کسانی هستند؟
ماده ۳ آیین‌نامه به مشمولان رتبه‌بندی پرداخته است که مطابق آن، مشمولان این آیین‌نامه عبارت‌اند از مشمولین طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان و نیروهای توان‌بخشی مدارس استثنایی که در حال حاضر صرفاً در واحدهای آموزشی و تربیتی اشتغال به خدمت تمام‌وقت دارند. افراد موضوع لایحه قانونی راجع به استفاده کارکنان کادر اداری وزارت آموزش‌وپرورش که برای خدمت معلمی استخدام شده‌اند از طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان کشور و احتساب سوابق تجربی آنان - مصوب ۱۳۵۸ - شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران و اصلاحات بعدی آن، مشمول این آیین‌نامه هستند. آن دسته از نیروهای اداری شاغل در پست‌های کارشناسی و بالاتر که بر اساس ضوابط و شرایط مربوط در یکی از عناوین موضوع طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان اشتغال یابند، از زمان تغییر سمت و شروع به خدمت معلمی مشمول نظام رتبه‌بندی می‌شوند. در صورت بازگشت مجدد به کار در سمت‌های اداری حسب شرایط ذی‌ربط از فوق‌العاده رتبه‌بندی برخوردار نخواهند بود. همچنین نیروهای فاقد کد شناسه استخدام مورد تأیید سازمان اداری و استخدامی کشور، کارکنان مامور یا انتقالی به سایر دستگاه‌های اجرایی (با حفظ پست سازمانی با بدون آن)، کارکنان مامور به مدارس غیردولتی (به استثنای مدیران و معاونین که از آموزش‌وپرورش حقوق دریافت می‌کنند)، نیروهای مازاد یا در اختیار مدرسه، کلیه افرادی که از بیش از یک صندوق حقوق دریافت می‌کنند، افرادی که در مرخصی بدون حقوق به سر می‌برند، افراد انتقالی به دانشگاه‌های فرهنگیان و شهید رجایی و افراد مامور به تحصیل مشمول این آیین‌نامه نیستند.
تعیین تکلیف معلمانی که به ایستگاه اول رتبه‌بندی نمی‌رسند
اما در ماده ۵ آیین‌نامه فوق تکلیف معلمانی که موفق به کسب رتبه آموزشیار معلم نمی‌شوند، اشاره شده است: مشمولانی که پس از ارزیابی نخست، حداقل امتیاز لازم برای احراز رتبه آموزشیار معلم را کسب نکنند، از تاریخ عدم احراز رتبه، برای مدت یک سال به آنها فوق‌العاده رتبه آموزشیار معلمی پرداخت خواهد شد. این دسته از مشمولان می‌توانند در فرصت یک‌ساله با کسب امتیاز لازم و ارزیابی مجدد در یکی از رتبه‌ها قرار گیرند. شرط برقراری فوق‌العاده رتبه‌بندی برای هر یک از رتبه‌ها و همچنین شرط احراز هر یک از آنها، کسب حداقل امتیاز مربوط به شایستگی‌های عمومی همان رتبه مندرج در جدول شماره ۳ خواهد بود.
شرط تبدیل وضعیت معلمان‌جدیدالاستخدام
تمامی افراد جدیدالاستخدام (به استثنای متعهدین خدمت و سایر مشمولین دارای قانون خاص) به صورت پیمانی به‌کارگیری خواهند شد و تبدیل وضعیت آنها منوط به کسب امتیازات رتبه مربی معلم و با رعایت سایر قوانین مربوط خواهد بود و ارزیابی آنها صرفاً پس از دو دوره ارزیابی سالانه صورت می‌پذیرد.
تعیین مهلت ۱۰ روزه برای ثبت اعتراض
تعیین مهلت ۱۰ روزه اعتراض پس از ابلاغ رتبه، نسبت به نحوه رسیدگی، ارزیابی و رتبه تعیین‌شده خود در ماده ۱۴ آیین‌نامه ذکر شده است و بر اساس آن معترضان می‌توانند درخواست خود را از طریق سامانه به دبیرخانه هیات ممیزه سطح بالاتر ارایه کنند. در صورت وارد بودن اعتراض متقاضی، رتبه وی توسط هیات ممیزه رسیدگی‌کننده به اعتراض تعیین و تاریخ اجرای حکم وی از تاریخ استحقاق خواهد بود.
میزان افزایش حقوق ناشی از رتبه‌بندی از ۴۵ تا ۹۰ درصد
اما در ماده ۱۵ میزان افزایش حقوق ناشی از رتبه‌بندی در فیش حقوقی مشمولان اعلام شده است؛ با تعیین رتبه مشمول توسط هیات ممیزه ذی‌ربط، فوق‌العاده رتبه‌بندی مطابق ماده ۶ قانون به ترتیب برای رتبه‌های پنج‌گانه آموزشیار معلم، مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استاد معلم به ترتیب ۴۵ درصد، ۵۵ درصد، ۶۵ درصد، ۷۵ درصد و۹۰ درصد مجموع امتیازات حق شغل، حق شاغل و فوق‌العاده شغل در حکم کارگزینی مشمولین، به‌صورت جداگانه درج و ماهیانه پرداخت می‌شود.
ارزیابی مجدد، هر ۳ سال یک‌بار
بر اساس ماده ۲۱ نیز وزارت آموزش‌وپرورش هر سه سال یک‌بار موظف به ارزیابی مجدد است و چنانچه افراد مشمول در ارزیابی مجدد، حداقل امتیاز لازم برای کسب رتبه فعلی را کسب نکنند، با توجه به امتیازات مکتسبه به رتبه‌های پایین‌تر تنزل می‌یابند و در این صورت در نوبت اول موظف به طی دوره بازآموزی در مراکز آموزشی وابسته به وزارت خواهند بود. تنزل رتبه در نوبت دوم منجر به خروج از مشاغل طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمین خواهد شد.
