تعادل|
علی‌رغم تمام تکذیبیه‌ها و انکار کردن برخی مسوولان وضعیت دارو در کشور خوب نیست. این مساله را بیمارانی که هر روز برای دریافت داروهایشان به داروخانه‌ها مراجعه می‌کنند و با جواب منفی مواجه می‌شوند می‌گویند. خیلی از آنها اگر هم بتوانند داروهایشان را تهیه کنند، مبالغی که باید بابت خرید دارو بدهند، بسیار زیاد شده است. برخی از این بیماران از 5 برابر شدن قیمت داروهایشان طی 6 ماه گذشته خبر می‌دهند. این در حالی است که رییس سازمان غذا و دارو معتقد است وضعیت دارویی کشور خوب است و مشکلی در این زمینه وجود ندارد. اما سوال اینجاست که چطور می‌شود مدیران رده‌های پایین‌تر این سازمان هر روز از کمبود و نبود دارو یا خطر کاهش دارو به دلیل تامین نشدن ارز دارو خبر می‌دهند. بعد از آنکه مدت‌ها بیماران دیابتی به دنبال پیدا کردن انسولین و قرص‌های مورد نیازشان بودند و از افزایش قیمت این اقلام دارویی خبر می‌دادند، حالا بیماران مبتلا به‌ام اس نیز از گران شدن داروهایشان خبر می‌دهند. از سوی دیگر علاوه بر کمبود و گرانی دارو، طرح دیگری قرار است به صورت ضرب الاجل از اول دی ماه در کشور اجرا شود که مطمئنا دردسرهای بسیاری را برای بیماران به همراه خواهد داشت. حذف نسخ کاغذی! اینکه چنین تصمیمی چه زمانی گرفته شده و آیا اصلا در هیچ شهر یا منطقه‌ای به صورت پایلوت انجام شده تا مردم با آن آشنایی پیدا کنند و از سوی دیگر سیستم‌های لازم برای اجرای این طرح در تمام داروخانه‌های سراسر کشور به کار گرفته می‌شود یا خیر همه و همه مساله‌ای است که باید دید اجرایی شدن این طرح را با شکست مواجه می‌کند یا پیروزی.
با این گرانی دارو باید درمان را رها کنم
سهیلا حکمت، سال‌هاست که به ام‌اس مبتلا است، او 62 سال سن دارد و هر ماه داروهای مربوط به بیماری‌اش را از داروخانه هلال احمر تهیه می‌کند. اما حالا این داروها قیمتشان 5 برابر شده است. او در این باره به «تعادل» می‌گوید: من یک بازنشسته هستم، با ماهی 5 میلیون تومان حقوق چرا باید هر ماه مجبور باشم بیش از نیمی از حقوقم را برای تهیه دارو پرداخت کنم. چرا نباید ساز و کاری فراهم شود تا بیماران خاص بتوانند از درمان رایگان بهره مند شوند. اگر قرار باشد قیمت داروها همین طور افزایش پیدا کند باید درمان را رها کنم و در خانه منتظر مرگ باشم.
فریادهای ما به جایی نمی‌رسد
علی طلوعی، که او نیز بیمار مبتلا به ام‌اس است، در این باره می‌گوید: فریادهای ما به جایی نمی‌رسد، هر روز یک‌سری از بیماران خاص باید در خیابان تجمع کنند و از نبود و گرانی دارو فریاد بزنند، البته این فریادها هیچ فایده‌ای هم ندارد. مسوولان که می‌گویند، همه‌چیز خوب است، کمبود دارو نداریم، گرانی دارو نداریم، اما واقعیت چیز دیگری است، طی 6 ماه گذشته قیمت داروهای‌ام اس 5 برابر شده است. با این وضعیت کسانی که توان مالی ندارند باید چه کار کنند. یک کارگر با درآمد ماهی 4 میلیون تومان که باید اجاره خانه و خرج خانه بدهد، چطور می‌تواند دارو تهیه کند، من اگر این داروها را مصرف نکنم فلج می‌شوم و دیگر توان کار کردن هم ندارم.
کمبود ۵۰۰ قلمی دارو در صورت عدم تامین ارز
در چنین شرایطی مدیرکل امور دارویی سازمان غذا و دارو از کمبود میزان قابل توجهی دارو به علت عدم تامین ارز خبر داد. مدیرکل امور دارویی سازمان غذا و دارو گفت: در حال حاضر در کشور حدود ۳۸ تا ۴۰ قلم کمبود دارو داریم که اگر تا آخر سال ارز مورد نیاز تامین نشود، کمبودهای دارویی ما به ۴۰۰ تا ۵۰۰ قلم دارو خواهد رسید.
دکتر حیدر محمدی درباره وضعیت بازار دارو در کشور افزود: در سال‌های قبل استاندارد ذخایر استراتژیک دارو شش ماه بود و بر اساس استاندارد جدید در سال‌های اخیر استاندارد ذخایر سه ماه است که ذخایر برخی از اقلام دارویی ما مناسب نیست و میزان ذخیره آنها کمتر از سه ماه برآورد می‌شود. در سه ماه آینده حدود ۱۹۰ تا ۲۰۰ قلم کمبود دارو خواهیم داشت. همچنین در حال حاضر در کشور حدود ۳۸ تا ۴۰ قلم کمبود دارو داریم که اگر تا آخر سال ارز مورد نیاز تامین نشود کمبودهای دارویی ما به ۴۰۰ تا ۵۰۰ قلم دارو خواهد رسید. او با بیان اینکه سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت هم دغدغه تامین دارو و هم دغدغه قیمت دارو را دارد، گفت: در این بین برای ما مهم تامین دارو است تا کمبود دارویی نداشته باشیم و اگر ارز ترجیحی به وفور در اختیار ما قرار گیرد اقلام دارویی مورد نیاز، تجهیزات و شیر خشک‌های رژیمی مورد نیاز را تامین می‌کنیم. محمدی با بیان اینکه ارز ترجیجی مانند سم و یک تومور برای سیستم دارویی است که نیاز به جراحی دارد و اگر این غده برداشته نشود، منابع ما را نابود می‌کند و موجب قاچاق معکوس دارو می‌شود، ادامه داد: اختلاف قیمت ارز ۴۲۰۰ تومانی با ارز ۲۸ هزار تومانی آنقدر زیاد است که موجب جذابیت تامین دارو فارغ از نیاز شده و برخی از مراکز دارویی و داروخانه‌ها و افراد سودجو فارغ از نیاز درخواست دارو دارند و مصرف برخی از داروها به شکل غیرمنطقی بالا رفته است و برخی در سفرهای سیاحتی و زیارتی برخی داروها را برای فروش از کشور خارج می‌کنند.
افزایش امروز قیمت داروها مربوط به اردیبهشت سال قبل است
او در ادامه در مورد گران شدن برخی اقلام دارو نیز گفت: در اردیبهشت سال گذشته به دلیل محدودیت منابع ارزی، منابع ارزی کل داروهای OTC نیمایی یعنی دلار ۲۷ هزار تومانی شد. در مورد داروهای MS نیز نمونه‌های داخلی تغییر قیمت نداشت و فقط قیمت نمونه‌های وارداتی ۵ برابر شد.
حذف نسخ کاغذی و سرگردانی ۳۰۰ هزار بیمار
در این شرایط نبود و کمبود دارو اجرایی شدن حذف نسخ کاغذی نیز می‌تواند به مشکل تازه‌ای برای بیماران بدل شود. نایب‌رییس انجمن داروسازان ایران با اشاره به حذف سراسری نسخ کاغذی در راستای اجرای طرح نسخه الکترونیک از ابتدای دی ماه، گفت: طبق آمار بیمه‌ها، میزان مشارکت پزشکان در نسخه‌نویسی الکترونیک به ۶۰ تا ۸۰ درصد رسیده است، با این آمار هم ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار عدد از نسخ کاغذی است و با حذف نسخه کاغذی، قاعدتاً همین تعداد بیمار از اول دی در داروخانه‌ها سرگردان خواهند بود.
دکتر سید علی فاطمی، با اشاره به حذف نسخ کاغذی در کشور از ابتدای دی ماه، گفت: با تکلیف قانون و الزام سازمان‌های بیمه‌گر به پزشکان و داروخانه‌ها و در راستای اجرای طرح نسخه الکترونیک، قرار است از چهارشنبه آینده یعنی اول دی ماه هیچ نسخه کاغذی در داروخانه‌ها پذیرش نشود.
نسخه الکترونیک نباید دستوری و با تعیین ضرب‌الاجل اجرا شود
او افزود: باید توجه کرد که مزایای اجرای طرح نسخه الکترونیک بر هیچ کس پوشیده نیست. نسخه‌نویسی و نسخه پیچی الکترونیک، باعث کاهش خطاهای دارویی، صرفه جویی بزرگ برای دولت و همچنین افزایش نظارت بر فرایند درمان می‌شود، اما بدیهی است چنانچه اجرای این طرح به صورت دستوری و با تعیین ضرب‌الاجل برای پزشکان باشد، به نتیجه نمی‌رسد. فاطمی ادامه داد: البته بر اساس آمار سازمان‌های بیمه، میزان مشارکت پزشکان در طرح نسخه الکترونیک از پنج درصد در ابتدای سال ۱۳۹۹، به حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد در آذرماه سال ۱۴۰۰ رسیده است. البته آمار سازمان‌های بیمه دقیق نیست. زیرا آنها فقط پزشکان دارای قرارداد با بیمه را در آمار لحاظ می‌کنند، در حالی که بسیاری از پزشکان که بسیاری از آنها از پزشکان مطرح هستند، از آنجایی که نیازی به قرارداد با سازمان‌های بیمه ندارند، زیر بار این طرح نرفتند و تعداد آنها در آمار سازمان‌های بیمه لحاظ نشده است.
حدود ۵۰ درصد نسخ کماکان کاغذی است
نایب‌رییس انجمن داروسازان ایران با بیان اینکه برآورد ما این است که حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از کل نسخ کماکان کاغذی است، گفت: در حال حاضر روزانه حدود یک میلیون نسخه در داروخانه‌های کل کشور پیچیده می‌شود. حتی اگر آمار بیمه‌ها را هم ملاک قرار دهیم، ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار عدد از این نسخ کاغذی است و همین تعداد بیمار از اول دی در داروخانه‌ها سرگردان خواهند بود. فاطمی تاکید کرد: در عین حال باید توجه کرد که در حال حاضر بسیاری از بیماران برای دریافت ویزیت پزشکان متخصص و فوق تخصص از شهرهای کوچک به مراکز استان و تهران مراجعه می‌کنند که بر اساس آمار سازمان‌های بیمه، کمترین مشارکت را در طرح نسخه الکترونیک دارند. با این شرایط تکلیف مراجعه آنها از اول دی به داروخانه‌ها چیست؟ آیا می‌توانیم بیمار شهرستانی را مجددا به پزشک برگردانیم؟ آیا پزشک حاضر است نسخه را الکترونیک کند؟ اگر نکرد باید نسخه کاغذی را آزاد در داروخانه بپیچیم؟ فاطمی گفت: اگر قانون در قانون بودجه سال ۱۴۰۰، پایان آذر ماه را تاریخ اجرای طرح نسخه الکترونیک اعلام کرده است، به این معنی است که تا این تاریخ همه مشکلات این طرح حل شده و قابل اجرا باشد نه اینکه با وجود اشکالات فراوان مانند عدم گواهی ارزیابی امنیتی، اجرا نشدن کدینگ استاندارد، ناقص بودن زیر ساخت‌های پشتیبانی و ارتباطی، که در نامه ۱۸ آذر مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت آمده است، این طرح به صورت اجباری از یک تاریخ مشخص اجرا شود. بدون شک با اجرای اجباری شدن این طرح، بیشترین فشار به داروخانه‌ها برای پاسخگویی به مردم ناراضی وارد خواهد شد. نایب‌رییس انجمن داروسازان ایران تاکید کرد: از مجلس و دولت تقاضا داریم در ضرب‌الاجل اول دی ماه تجدیدنظر کنند تا شاهد اختلال در دارورسانی روزانه به ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بیمار در داروخانه‌ها نباشیم.
