یوزپلنگ‌ها گربه‌سانانی ارزشمند اما در خطر انقراض هستند؛ امروزه یوزپلنگ آسیایی فقط در ایران زیست می‌کند از این رو به آن یوزپلنگ ایرانی نیز می‌گویند و سازمان حفاظت محیط‌زیست به عنوان متولی حفاظت از گونه‌های وحشی در تلاش برای حفظ این‌گونه ارزشمند است که با اقدامات صورت گرفته بعد از سه سال، امسال چهار خانواده از یوز در زیستگاه توران مشاهده شد. ۹ شهریور ۱۳۷۳ یک یوز مادر و سه توله‌اش برای یافتن آب و غذا به شهر بافق استان یزد نزدیک شدند اما فردی که شناختی از یوزپلنگ نداشت، به دلیل ترس از یوزپلنگ‌ها به آنها حمله کرد که در این واقعه یوز مادر از صحنه فرار کرد و دو توله نر و ماده تلف شدند، یک توله ماده که «ماریتا» نام گرفت به تهران منتقل شد و ۹ سال در پارک پردیسان در شرایط اسارت زندگی کرد تا اینکه در زمستان ۱۳۸۲ تلف شد. بعد از آن در سال ۱۳۸۶ به پیشنهاد انجمن یوزپلنگ ایرانی، نهم شهریور ماه روز ملی حفاظت از یوزپلنگ نام گرفت اما با توجه به شرایط نامطلوب این گربه‌سان ارزشمند فقط نامگذاری یک روز کاری از پیش نمی‌برد و باید برنامه‌ریزی‌ها اصولی و علمی پیش رود. اما این وظیفه زمانی سنگین‌تر شد که به یوزپلنگ آسیایی، یوزپلنگ ایرانی گفته شد، یوزپلنگ ایرانی در گذشته یوزپلنگ آسیایی بود و در قسمت‌های وسیعی از آسیا زندگی می‌کرد. نسل این‌گونه در کشورهای آسیایی از جمله عربستان، عراق، هندوستان و پاکستان از بین رفت و اکنون فقط در ایران زندگی می‌کند و به همین دلیل به آن یوزپلنگ ایرانی می‌گوییم پس باید بیشتر هم مراقب آن باشیم. امروز با توسعه صنعتی و شهرها، عرصه بر حیات وحش از جمله یوزپلنگ تنگ شده زیرا انسان با خودخواهی تمام وارد زیستگاه آنها می‌شود از این رو یوزها دیگر جایی برای گشت و گذار بدون دغدغه ندارند بنابراین تخریب زیستگاه‌ها، فعالیت معادن، احداث جاده، سگ‌های گله، کاهش طعمه و جزیره‌ای شدن زیستگاه‌ها برخی از عواملی است که حیات این‌گونه‌های ارزشمند را تهدید می‌کند. از طرفی هم زادآوری یوزپلنگ نسبت به سایر گربه‌سانان بسیار حساس و پیچیده است که یکی دیگر از دلایل در خطر انقراض بودن این‌گونه ارزشمند محسوب می‌شود، البته سازمان حفاظت محیط زیست همواره بر حفاظت و تکثیر طبیعی تاکید دارد البته با توجه به اهمیت موضوع روش‌هایی مانند تکثیر در اسارت و لقاح مصنوعی را نیز در دستور کار دارد از این رو آزمایش‌های مختلفی را بر روی کوشکی (یوزپلنگ نر) و دلبر (یوزپلنگ ماده) در اسارت پارک پردیسان انجام داده است. کوشکی و دلبر دو یوزپلنگ نر و ماده‌ای هستند که به ترتیب ۱۰ آذر سال ۹۳ از پناهگاه حیات وحش میاندشت و ۱۱ آذر ۹۳ از ذخیره‌گاه زیست‌کره توران به پارک پردیسان تهران منتقل شدند، این دو گونه ارزشمند با هدف تکثیر در اسارت و انجام تحقیقات بر روی رفتار گربه‌سانان به این مکان منتقل شدند. کوشکی یوزپلنگ نر بهمن ماه ۱۳۸۶ در چهار ماهگی و دلبر یوزپلنگ ماده فروردین ۱۳۹۰ در سه ماهگی به اسارت در آمدند که بعد از این و با توجه به اهمیت حفاظت از این‌گونه‌های ارزشمند و در خطر انقراض بودن آنها به پارک پردیسان منتقل شدند اما امسال بعد از برگزاری جلسات متعدد کارشناسی، سازمان حفاظت محیط زیست به این نتیجه رسید که بهتر است این یوزها به زیستگاه اصلی خود یعنی توران در سمنان برگردند تا مدت زمان باقیمانده از عمر خود را به صورت طبیعی زندگی کنند و اگر شانسی برای زادآوری طبیعی دارند از آنها گرفته نشود.
