کاوش نجاتبخشی حوضه آبگیر «سد مراش- محوطه جندرهسی» شهرستان ماهنشان در استان زنجان با توجه به آثار و شواهد به دست آمده نشان داد که محوطه استقراری آشکار شده متعلق به دوره تاریخی (اشکانی - ساسانی) است. شقایق هورشید، سرپرست هیات باستان‌شناسی این محوطه تاریخی، با اعلام این خبر گفت: کاوش‌های نجاتبخشی حوضه آبگیر سد مراش شهرستان ماهنشان استان زنجان با مجوز پژوهشگاه با کاوش در محوطه «مراش ۶» (محوطه جِن‌‌دره‌سی) به انجام رسید. او با بیان اینکه بررسی و شناسایی حوضه آبگیر سد مراش با هدف نجاتبخشی، توسط لاله عبدی‌‌کیا در سال ۱۳۹۳ انجام شده بود، افزود: در این بررسی مجموعا ۱۶ اثر تاریخی و باستانی ادوار مختلف از پارینه سنگی میانی تا دوره اسلامی متاخر شناسایی و معرفی شد که محوطه مراش ۶ که در بین اهالی روستا و به واسطه قرارگرفتن آن در ابتدای دره جندرهسی، با نام محوطه جندرهسی شناخته میشود، حدودا در ۵۰۰ متری جنوب‌غربی روستای مراش، یک کیلومتری ساختگاه سد و در دره رودخانه حلب قرار گرفته است. هورشید با اشاره به اینکه با ساخت و آبگیری سد مراش این محوطه به‌طور کامل به زیر آب می‌رود، بیان کرد: محوطه مورد اشاره در بررسی سال ۱۳۹۳ با توجه به شواهد و یافته‌‌های سطحی، گورستان عصرآهن معرفی شده است. او با بیان اینکه این محوطه توسط قاچاقچیان اشیای عتیقه مورد حفاری‌های غیرمجاز قرار گرفته و در سطح آن چندین گودال و قطعات سنگ پراکنده شبیه بقایای گور مشاهده میشود، افزود: به علت قرار گرفتن در تراز آبگیری سد مراش و خطر نابودی آن، موقعیت و دسترسی بهتر به محوطه خصوصا در شرایط سخت منطقه و همچنین بودجه محدود گروه، برای کاوش نجاتبخشی پیشنهاد شد. سرپرست هیات باستان‌شناسی با تاکید بر اینکه گروه کاوش به واسطه اطلاعات بررسی سال۱۳۹۳ و همچنین مشاهدات سطحی، کار را با ایجاد ترانشه گسترده‌ای با ابعاد ۱۰×۱۵ متر در راستای شمال- جنوب و به منظور دستیابی به ساختارهای گورها آغاز کرد، ادامه داد: با ادامه کاوش مشخص شد که هیچ‌گونه گور یا تدفینی در محدوده محوطه وجود ندارد، اما به‌تدریج ساختارهای معماری نمایان و امتداد ساختارها با الحاق ترانشه‌های دیگری پیگیری شد. به گفته این باستان‌شناس، ساختارها و بقایای معماری شامل دیواره‌‌های ساخته شده از مصالح قلوه سنگ‌های رودخانه‌ای و ملات گل، یک کف سنگفرش و دو اجاق هستند و در مجموع سه فضای معماری در راستای تقریبی شرقی- غربی نمایان شد.
