آنچه از «والمان» سربرآورد تبریز قدیم نبود؟!

۱۳۹۸/۰۵/۰۲ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۴۹۳۴۶
آنچه از «والمان» سربرآورد تبریز قدیم نبود؟!

خبر کشف ابنیه تاریخی هنگام انجام عملیات عمرانی پروژه و المان در میان انبوهی از اخبار ناامیدکننده، خبر خوبی برای تبریزی‌ها بود و مردم یک شهر با امیدواری منتظر اعلام نتایج باستان شناسانه سازمان میراث فرهنگی بودند. در حالی که هنوز تبریزی‌ها از این خبر شگفت زده بودند و تصاویر و فیلم‌های این ابنیه در فضای مجازی دست به دست می‎شد، خبر ادامه عملیات عمرانی در محل کشف این ابنیه همه را شوکه کرد.  «زمان صفویه اینجا بیابان بوده است. طبق بررسی‌ها این ابنیه ارزش نگهداری ندارند» با همین جملات مرتضی آبدار، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی و به همین سادگی در کمتر از دو هفته تکلیف ابنیه تاریخی که به هنگام حفاری‌های پروژه والمان در محله بارون آواک تبریز از دل خاک بیرون آمد، روشن شد.  آبداربا بیان اینکه ۹۵ درصد از ابنیه‌ای که هنگام حفاری پروژه والمان کشف شده، از بین رفته است و بررسی‌ها نشان می‌دهد که این بنا ارزش نگهداری ندارد.  یک باستان شناس نیز در حاشیه بازدید خبرنگاران گفت: قدمت ابنیه کشف شده در محل پروژه والمان احتمالاً با قدمت محله بارون آواک تبریز یکی بوده و مربوط به اواسط و اواخر دوران قاجار است. بهرام آجرلو با اشاره به اینکه آثار تاریخی تبریز تا دوره متقدم قاجار (دوره عباس میرزا) از حد بیرونی و جنوبی ارک علیشاه فراتر نرفته است، اظهار کرد: با توجه به توسعه تبریز و مهاجرت تعدادی از ارامنه به این شهر و شکل‌گیری محله بارون آواک در دوره میانه قاجار، قدمت آثار تاریخی این محل نیز به همین دوره بر می‎گردد. وی متذکر شد: بررسی آثار معماری و طاق و قوس این ابنیه نشان می‌دهد که احتمال اینکه این آثار به دوره قاجار و قبل از عهد ناصری مربوط باشند، بسیار کم است. ولی کارشناسان دیگر نظر متفاوت‌تری از مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان و این

 باستان شناس دارند. کریم میمنت‌نژاد، تاریخ پژوه و تبریز پژوه همزمان با انتشار خبر کشف آثارتاریخی با بیان اینکه آثار کشف شده در محله والمان تبریز قطعاً می‌تواند بخشی از تبریز قدیم باشد، به ایسنا گفت: هنوز ماهیت این آثار مشخص نشده است، اما ظاهر این سازه به کانال قنات شباهت دارد و احتمال ضعیفی نیز وجود دارد که این سازه مناره باشد.  او با بیان اینکه با توجه به ساخت و ایجاد تبریز جدید روی تبریز قدیم که در زلزله ۱۱۹۴ قمری از بین رفت، افزود: نجف قلی خان دمبلی، پادشاه وقت تبریز به دلیل تعلق خاطر مردم به تبریز و سخت بودن آوار‌برداری، سازه‌های جدید پس از وقوع زلزله را روی سازه‌های قدیمی و تخریب شده بنا کرد؛ بنابراین احتمال کشف آثار تاریخی مربوط به تبریز قدیم در هر بار کاوش، حفاری‌های عمیق و سایر عملیات‌های عمرانی به ویژه در مرکز شهر وجود دارد.  او با اشاره به پروژه احداث زیر گذر قاضی طباطبایی در خیابان جمهوری اسلامی تبریز، تاکید کرد: طی احداث این پروژه که ۲۰ سال قبل انجام شد نیز آثار تاریخی مشابهی در حفاری‌های مربوط به این پروژه کشف شد که متأسفانه با بی‌توجهی از بین رفت.  عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: انتظار می‌رفت کشف ابینه تاریخی هنگام حفاری‌های پروژه والمان سبب توجه بیشتر به بافت تاریخی تبریز شود، اما به یک باره اعلام کردند که آثار کشف شده بناهای خاصی نیستند؛ در حالی که این مکان شامل لایه‎های تاریخی تبریز است و احتمالا آثاری مربوط به دوره‌های قبل‌تر هم در این مکان وجود دارد.  احد نژاد ابراهیمی افزود: با توجه به نوشته‌ها و اسناد تاریخی، در این مکان ساخت و سازهایی وجود داشته و در متون تاریخی نیز آمده است که در جوار مجموعه تاج‌الدین علیشاه گیلانی، مجموعه دیگری مربوط به دوره ایلخانی و ابواب‌البری به نام “مجموعه شیخیه کججیه “ ساخته شده بود، بنابراین این ادعا که این مکان مربوط به تبریز تاریخی نیست کاملا خلاف مستندات تاریخی است.  حقیقت ابنیه کشف شده هنگام حفاری‌های پروژه والمان همچنان در تناقض میان اصرار باستان شناسان و انکار میراث فرهنگی به سر می‎برد؛

 با توجه به مستندات تاریخی و شواهد موجود بهتر است تصمیم‌گیری در خصوص این پروژه به زمان بهتر و پس از انجام حفاری‌ها و لایه نگاری‌های بیشتر موکول شود.

 

ارسال نظر