سیزدهم آبان 1357، تعدادی از دانش‌آموزان و دانشجویان که در دانشگاه تهران اجتماع کرده بودند، به وسیله نیروهای نظامی رژیم پهلوی به خاک و خون کشیده شدند، به دنبال این رخداد وزیر علوم استعفا کرد و بازار تهران تعطیل شد. پس از انقلاب این روز، روز دانش‌آموز نامگذاری شد. در این روز 56 نفر کشته و صدها نفر که در محوطه داخل و اطراف دانشگاه تهران تجمع کرده بودند، زخمی شدند. یک سال بعد در همین روز، ساختمان سفارت امریکا در تهران در سالروز شهادت دانش‌آموزان و دانشجویان در دانشگاه تهران به تسخیر دانشجویان مسلمان پیرو خط امام (ره) درآمد. بعدها این رخداد به عنوان روز ملی مبارزه با استکبار جهانی نامگذاری شد.
تسخیر سفارت امریکا در ایران در سال 1358 در حالی رخ داد که تنها 9 ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌گذشت؛ دانشجویان پیرو خط امام با حمله به سفارت امریکا در خیابان تخت جمشید سابق که بعدها طالقانی نام گرفت آن را تصرف کردند.
تصرف سفارت امریکا در تهران و به گروگان گرفتن ۶۶ دیپلمات امریکایی که از 13 آبان 1358 تا 30 دی 1359 ادامه داشت با پذیرش قرارداد الجزایر از سوی دولت‌های ایران و امریکا به پایان رسید و سرانجام گروگان های امریکایی در بند دانشجویان آزاد شدند.
در جریان اشغال سفارت، کارمندان سفارت تلاش کردند مدارک و اطلاعات محرمانه را از بین ببرند، اما دانشجویان پیرو خط امام توانستند بخش اعظمی از این اطلاعات را بازیافت کرده و حدود ۷۰ سند محرمانه که نشان‌دهنده خباثت‌های دولت امریکا علیه ملت ایران و فعالیت‌های مخفی سازمان اطلاعاتی امریکا در ایران بود را فاش کنند، امام خمینی (ره) از این اقدام دانشجویان به عنوان انقلاب دوم یاد کردند.
حرکت دانشجویان تداوم حرکتی بود که از 15 خرداد 1342 آغاز شده و در 22 بهمن 1357 به پیروزی رسیده بود اما انقلاب اسلامی نمی‌توانست بدون خشکاندن ریشه‌های استعمار به حیات خود ادامه دهد و مردم ایران باید مبارزه خود را برای جلوگیری از تکرار تجربه تاریخی 28 مرداد 1332 در داخل کشور ادامه می‌دادند.
هنگامی که اسناد موجود در سفارت به دست آمد و گزارش‌های مستند دخالت امریکا در امور داخلی ایران و طراحی توطئه‌های مختلف قبل و بعد از پیروزی انقلاب ـ آشکار شد؛ امام (ره) رهبری حرکت دانشجویان را شخصا برعهده گرفت و مبارزه علیه ریشه‌های نفوذ امریکا در ایران به اوج رسید. پس از تصرف لانه جاسوسی، نظر امام خمینی (ره) درباره مبارزه همزمان علیه استبداد سلطنتی و سلطه استعماری، به اثبات رسید.
