مرتضی افقه
طی امروز و دیروز 2خبر مهم در فضای اقتصادی کشور منتشر شد که می‌توان آنها را کنار هم گذاشت و از دل آنها تحلیل واحدی را در خصوص چرایی بروز مشکلات اقتصادی استخراج کرد. در خبر نخست، طی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه مشخص شد که نرخ دلار از محدوده‌های قبلی عبور کرده و وارد قلمروی حول و حوش 35هزار تومانی شده است. رخدادی که از منظر تحلیلی، دامنه اثرگذاری آن مجموعه بازارهای کشور را در بر گرفت تا از آنجا وارد خانه‌های مردمی شود که طی ماه‌ها و سال‌های اخیر، اقلام فراوانی چون گوشت، برنج، مرغ، ماهی، میوه‌جات و... از سفره‌های آنان حذف شده و با گرانی‌های اخیر در نرخ دلار، باید منتظر حذف اقلامی چون تخم‌مرغ، ماکارونی، حبوبات و... نیز از سفره‌های خود باشند. خبر دوم اظهارنظرهایی است که روز گذشته توسط معاون اقتصادی رییس‌جمهوری در خصوص حل مشکلات اقتصادی و بهبود شاخص‌های اقتصادی مطرح شده است.
این مقام دولتی اعلام کرده است، ایران بهترین مناسبات اقتصادی را با همه جهان دارد! من نمی‌دانم این آقایان بر چه مبنایی این اظهارات عجیب را با صدای بلند اعلام می‌کنند و عجیب‌تر اینکه چرا کسی در دولت نیست که خطرات این نوع اظهارنظرها را برای آقایان بازگو کند. همین امروز در گروه‌های مختلف این اظهارات در قالب طنز دست به دست می‌شوند. اگر آقایان در پشت پرده، ذخایر ارزی بالایی دارند و کسی از آنها خبر ندارد، چرا این دارایی‌های ارزی را رو نمی‌کنند تا بهبودی در شاخص‌های اقتصادی ایجاد شود. واقع آن است که مردم از منظر اقتصادی در سخت‌ترین شرایط در سال‌های پس از انقلاب قرار دارند و فقر مطلق در حال تسری است. اما اگر ارزی در کار نیست و این اظهارات برای فضاسازی منتشر می‌شود، واقع آن است که این حرف‌ها فقط در حکم نمک بر زخم‌های مردم پاشیدن است. مردم از یک طرف گرانی‌های فزاینده را می‌بینند که کمر آنها را خم کرده است، از سوی دیگر این نوع اظهارنظرهای عجیب را می‌شنوند که بیشتر آنها را عصبانی می‌کند. ای کاش آقایان روبه‌روی خبرنگاران و رسانه‌ها می‌نشستند تا خبرنگاران آنها را به چالش بکشند اما در اتاق‌های دربسته نشستن و از اضاع مناسب اقتصادی حرف زدن، جز افزودن بر مشکلات فایده دیگری ندارد.
تا به امروز مشکل اصلی ایران در بازار ارز مربوط به تحریم‌ها، تداوم آن و انتشار هر نوع خبر در خصوص برجام یا تحریم‌ها بود. امروز اما متاسفانه تداوم اعتراضات داخلی و استمرار آن در چند ماه اخیر باعث شده تا عامل جدیدی به نوسانات ارزی افزوده شود. احتمالا بدبینی مصرف‌کننده و هم سرمایه‌گذاران نسبت به آینده باعث شده تا تقاضا برای خرید ارز در بازار افزایش پیدا کند و چون در نقطه مقابل، بهبودی در مذاکرات هسته‌ای و احیای برجام مشاهده نمی‌شود، قابل پیش‌بینی بود که بازار ارز کشور وارد دوره‌ای از نوسانات صعودی پی‌درپی شود. شخصا پیش‌بینی می‌کنم در صورت تداوم این وضع، عدم احیای برجام، نرخ ارز در بازار داخلی باز هم افزایش پیدا کند. سرعت این افزایش قیمت‌ها در صورتی که رخدادهای اعتراضی اخیر ادامه پیدا کند، بیشتر می‌شود، اگر روند سکون در مذاکرات هم ادامه داشته باشد، باید منتظر نوسانات بیشتری باشیم. از سوی دیگر اگر چهره‌های اقتصادی دولت و برخی مقامات سیاسی به اظهارنظرهای عجیب خود در خصوص اقتصاد ادامه دهند، نااطمینانی را در فضای داخلی بیشتر می‌کند و به روند خروج سرمایه‌ها از کشور سرعت می‌بخشد. در کل این روزها بسیاری از شهروندان برای تداوم زندگی خود با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند. از یک طرف نرخ اجاره‌بهای مسکن، آنها را گرفتار ساخته از سوی دیگر، هزینه‌های آموزشی فرزندان‌شان صعود چشمگیری پیدا کرده است. مهم‌تر از همه اقلام مصرفی و روزانه مدام در حال گران‌تر شدن هستند. این در حالی است که دولت در زمان استارت پروژه آزادسازی قیمت‌ها، اعلام کرد تنها 4 قلم کالا افزایشی حدودا 8 درصدی را تجربه خواهند کرد. اما امروز مردم شاهد هستند از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در بازار در حال گران‌تر شدن هستند، بدون اینکه فرد یا نهادی در این کشور باشد که صدای شکستن استخوان‌های مردم را زیر بار این همه فشار بشنود. در این میان اظهارنظرهای برخی مقامات در خصوص بر وفق مراد بودن اوضاع و بهبود وضعیت اقتصادی بیشتر در حکم نمک پاشیدن به زخم‌های مردم است و فایده دیگری ندارد.
