فائزه طاهری
گزارش‌ها از قفل شدن تنظیمات جست‌وجوی گوگل و بینگ، دو موتور جست‌وجوی پرکاربرد جهانی، روی حالت ایمن و فیلتر بسیاری از نتایج، در برخی اپراتورها حکایت دارد. این اتفاق در ساعات اولیه صبح روز گذشته رخ داده و برای چند ساعت هم ادامه داشت. هرچند این طور عنوان شده که این اقدام، تنها برای آزمایش کردن یک قابلیت روی اینترنت بوده است. اپراتورها به صورت غیررسمی اعلام کردند تغییراتی که در جست‌وجو رخ داده از سمت این شرکت‌ها نبوده و از لایه‌های بالاتری صورت گرفته است. کارشناسان اینترنت نیز بر این باورند که در حال حاضر این اتفاق که از داخل کشور رخ می‌دهد، حالتی دارد که گویی تمامی کاربران اینترنت کشور «کودک» هستند. میلاد نوری، فعال حوزه فناوری اطلاعات با انتشار توییتی از محدودیت جست‌وجو در گوگل روی اپراتورهای موبایل خبر داد. این محدودیت به این صورت بود که اگر از اینترنت اپراتورهای همراه استفاده کرده و قصد جست‌وجوی محتوا در گوگل را داشتید، نتایج موتور جست‌وجو گوگل برای شما فیلتر می‌شد و محتواهای غیراخلاقی و خشونت برایتان نمایش داده نمی‌شد.
موتورهای جست‌وجو برای جلوگیری از دسترسی کاربران به محتوای نامناسب، قابلیتی به نام جست‌وجوی ایمن یا Safe Search دارند. فعال‌سازی این امکان روی شبکه توسط گوگل ارائه شده و مشترکان شبکه نمی‌توانند آن را غیرفعال کنند. برخی مشترکان اپراتورهای ثابت نیز در فضای مجازی اعلام کرده‌اند جست‌وجوی ایمن گوگل روی اینترنت‌شان فعال شده است. طبق نظر کارشناسان شبکه، برخلاف تصور عده‌ای از کاربران که این اقدام را با هماهنگی گوگل متصور شده‌اند، اتفاقی که در حال رخ دادن است از داخل ایران بوده و به نوعی یک DNS Hijacking رخ داده است، به این صورت که کاربر یک IP از سیستم دستکاری شده دریافت می‌کند که توسط گوگل و بینگ برای مدارس و کودکان در نظر گرفته شده است. همچنین کارشناسان تاکید کردند از آنجایی می‌توان اطمینان حاصل کرد که که این کار درون خود کشور انجام شده که تفاوت در زمان پاسخ‌دهی وجود دارد و همچنین موقعیت و مسیر دریافت پاسخ می‌تواند گویای تغییرات عمدی درون شبکه باشد. این حجم از اختلاف مدت زمان دریافت اطلاعات معنادار است و این درخواست‌ها در شبکه‌های مختلف و استان‌های مختلف نتیجه‌ای مشابه دریافت می‌شود. البته به گفته کارشناسان، موضوعی که در حال حاضر رخ داده از نظر امنیتی برای کاربران مشکلی ایجاد نمی‌کند اما مشکل این است که کاربران اختیار تغییر حالت Safesearch را در موتورهای جست‌وجو از دست داده‌اند و به عبارتی کل کشور به عنوان کودک در اینترنت در نظر گرفته شده‌اند. مشکل بعدی که می‌تواند ایجاد شود این است که ممکن است ترافیک زیادی به سمت یک IP خاص صورت بگیرد و به خاطر این محدودیت‌های زیاد، کیفیت سرویس اینترنت باز هم به طور محسوسی کاهش پیدا کند. وزارت ارتباطات در حالی تاکنون نسبت به این موضوع پاسخ نداده که عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، چندی پیش به قابلیت SafeSearch گوگل اشاره کرده و از لزوم ارایه اینترنت امن برای کودک و نوجوان سخن گفته بود. موضوعی که به گفته این وزارتخانه تا دو هفته دیگر عملی خواهد شد و کودکان و نوجوانان هنگام استفاده از اینترنت تنها به وب‌سایت‌هایی که در لیست سفید وزارت ارشاد هستند دسترسی خواهند داشت. این در حالی است که همین حالا هم کاربران فضای مجازی بارها از مشکلات استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی گلایه کرده‌اند.
