هلن عصمت‌پناه
قیمت‌گذاری‌های دستوری، بی‌اعتمادی و... . ابهامات موثری مانند برجام و مذاکرات سیاسی، نوسانات قیمت دلار، حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و جنگ میان روسیه و اوکراین نیز دیگر عوامل موثر بر بازار سرمایه بودند. همچنین حواشی مانند تدوین بودجه، روی کار آمدن دولت جدید، تغییرات مدیریتی در سازمان بورس و شرکت فرابورس که در کنار ابهامات، موجب ایجاد ترس، هیجان و رفتارهای غیرعقلایی بازار شد، بر روی معاملات تأثیرگذار بودند. سال 1401 با برخی ابهامات آغاز شد. سال گذشته، معاملات بازار بر اساس سناریوی احیای برجام پیش می‌رفت، اما جنگ میان روسیه و اوکراین در اواخر سال گذشته آغاز شد و روی برجام تاثیر مستقیمی گذاشت. همین موضوع رشد قیمت‌های جهانی و دلار را در پی داشت. رشد قیمت‌های جهانی به شروع 1401 با رشدی آرام منجر شد تا در ادامه شاهد بهبود ارزش و حجم معاملات و ورود نقدینگی به سمت نمادها و صنایع صادرات محور و دلاری باشیم. بهبود و افزایش ارزش معاملات به روزانه 5 الی 6 هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ اتفاقی بسیار مثبت برای بازار است. نقدینگی که به صورت گام به گام وارد بازار می‌شود به عنوان یک نکته مهم در جهت بهبود وضعیت بازار است. در صورتی که ریسک‌های جهانی و به‌خصوص بحران جنگ توسعه جغرافیایی آن‌چنانی نداشته باشد یا اتفاق خاصی دور از روال بازار نیفتد، پیش‌بینی می‌شود استمرار رشد بازار را فعلا تا برگزاری مجامع داشته باشیم. ضمن اینکه قیمت‌های جهانی هم در شرایط مطلوبی قرار دارند و بازار سرمایه عمدتا کامودیتی محور و تاثیرپذیر از این جریان است. با توجه به اینکه گزارش‌های عملکرد ماهانه شرکت‌ها هم در حال نشستن روی سایت کدال است و بعد از آن هم باید منتظر صورت‌های مالی حسابرسی نشده شرکت‌ها هستیم، می‌توان شاهد تغییرات در سودآوری آنها باشیم. دلیل این سودآوری هم به فضای تورمی در بازار کالا برمی‌گردد که صنایع ریال محور و مشمول حذف ارز ۴۲۰۰ اثرات این تصمیم‌ها را در صورت‌های مالی مشهود می‌کنند و نرخ فروش‌شان تغییر می‌باید. عقب‌نشینی این روزهای بازار سرمایه به خاطر رشد پرقدرت روزهای قبل بوده و این موضوع قابل توجیه است. موضوع مهمی که در این میان وجود دارد، شرایط خوب ارزش معاملات بازار است که همچنان در محدوده قابل قبولی قرار دارد. موضوعی که این روزها باید در نظر گرفت این است که تحلیلگران علاوه بر اخبار داخلی و اخبار جهانی و داده‌های موجود، باید بر روند بازار نیز متمرکز شوند.
با توجه به عدم شفافیت در صورت‌های مالی و گاهی زیان‌ده بودن برخی نمادهای گروه خودرویی و همچنین نبود هیچ پتانسیلی جهت سرمایه‌گذاری بلندمدت در این صنعت، خودرویی‌ها در اولویت تحلیل نیستند. در این شرایط، نگاه من به بازار نگاهی بلندمدتی است.
با توجه به اینکه سال سنگین و پر از ابهامی را گذرانده‌ایم، به سهامدارانی که استراتژی آنها خرید سهام شرکت‌های DPS محور در نزدیکی فصل مجامع است، توصیه می‌کنم بر همه نسبت‌های سودآوری شرکت‌ها و روند جریان نقدینگی آنها تمرکز کنند.
نگاه سهامداران بیشتر به سمت شرکت‌هایی باشد که با تمام ابهامات و بحران‌ها توانسته‌اند حاشیه سود امن خود را حفظ کرده کنند و در بررسی گزارشات عملکرد ماهانه میانگینی از سال پایه را جهت اتخاذ تصمیم درست در نظر بگیرند.
صنایع کوچک به‌خصوص ریالی‌ها بیشتر در ابهام توافقات و حذف ارز ۴۲۰۰ بودند. در مورد حذف ارز ۴۲۰۰ در صنایع ریال محور مانند قند و شکر، لبنیات، دارویی، غذایی و... برای شرکت‌هایی که مشمول حذف ارز شدند با استناد به صورت‌های مالی آنها می‌توان تغییرات در نرخ فروش آنها را زیر نظر داشت که در این صورت تغییرات در سودآوری‌شان هم آشکار خواهد بود.
