نوید فرهادی
بورس اوراق بهادار تهران این روزها تحت تأثیر تصمیمات در خصوص لغو قیمت‌گذاری دستوری صنعت خودروسازی، به تعویق افتادن حذف ارز 4200 تومانی، قطعی گاز شرکت‌ها از سوی وزارت نفت و کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی حال خوشی ندارد و روزهای سختی را پشت‌سر می‌گذارد.
این روزها ارزندگی در بازار سهام به واژه‌ای چندوجهی و مبهم بدل شده است. این در حالی است که تا قبل از این صرف اتکا به ارزندگی یک سهم می‌توانست دلیلی برای خریدن یا نگهداری آن باشد. بیش از یک سال می‌شود که بازار سهام به دام رکود افتاده است. به نظر می‌رسد کلیدی‌ترین بحث بازار ما براندازی قیمت‌گذاری دستوری است و حتی رشد محدود اخیر هم بر پایه همین موضوع بوده است. در همین مدتی که از عمر دولت سیزدهم می‌گذرد، قرار بوده اتفاق‌‌‌هایی که در دولت قبلی همراه با انتقاد بوده، دیگر تکرار نشود؛ اتفاق‌‌‌هایی که حامیان این دولت آن را عاملی برای فساد، رانت و بی‌ثباتی اقتصاد می‌شماردند، اکنون حذف آن را باعث تشدید تورم می‌دانند و از مردم طلب صبر و وقت می‌کنند. همین رویداد کافی بود تا شوک دیگری به اعتماد ازدست‌رفته اندک سهامداران باقی‌مانده در تالار شیشه‌ای وارد شود و دیگر امیدی به تحقق دیگر وعده‌ها نداشته باشند؛ تصمیمات لحظهای که گویا پیش از اخذ آنها، سیاست‌گذار به این مهم نمی‌‌‌اندیشد که چه تأثیری بر روند بازارهای سرمایه‌گذاری به‌جا خواهد گذاشت؛ یک‌بار با ابلاغ آن و در مدت کوتاهی با لغو آن. پاس‌کاری حذف دلار 4200 تومانی میان دولت و مجلس و تعویق تعیین تکلیف آن‌یکی دیگر از این تصمیمات جنجالی است که چند سالی است به بازار سهام و صنایع درگیر آن شوک‌‌‌های لحظهای وارد کرده، اما هنوز رفع نشده است.
البته به نظر این‌بار همت بیشتری در تصمیمات دولتمردان وجود دارد و احتمالاً پس از چندین پاس کوتاه داخلی، حذف نرخ‌گذاری دستوری در برخی صنایع را داشته باشیم. چراکه جبران کسری بودجه و بهبود وضعیت اقتصاد کشور از ریل آزادسازی قیمت‌ها می‌گذرد. در رابطه با محدودیت گازی برای واحدهای تولیدی بر اساس اولویت‌بندی، همچنین تأثیر این اتفاق بر روی صنایع باید گفت، بیشترین آسیب را در این بین به ترتیب صنایع فولاد، سیمان و درنهایت پتروشیمی متحمل می‌شوند. به نظر می‌رسد افت تولید و کاهش نرخ محصولات از جدی‌ترین تهدید‌ها برای صنایع مذکور در فصل زمستان باشد. بااین‌حال پیشنهاد می‌شود در سرمایه‌گذاری خود روی شرکت‌های بزرگ بازار تکیه نکنید چراکه محتمل است با کاهش سود چشمگیری نسبت به کوارتر قبل خود مواجه شوند. البته نباید از یاد برد که مابه‌التفاوت میزان تولید و فروش در این امر می‌تواند بسیار راهگشا باشد.
و نکته آخر کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی است. امریکا در حالی دست به دامن متحدانش شده که زمزمه‌هایی در خصوص کمبود انرژی در زمستان این کشور به گوش می‌رسد. بااین‌حال امریکا این روزها برای مهار قیمت نفت دست به هر کاری خواهد زد، از آزادسازی ذخایر نفتی خود تا التماس از کشور‌های چین، ژاپن، کره‌جنوبی و هند؛ اما در طرف دیگر اوپک و شرکای آن در ائتلاف اوپک پلاس به‌وضوح اعلام کرده‌اند در مورد عرضه بیشتر نفت به بازارهای جهان محتاطانه عمل می‌کنند و به نظر نمی‌رسد درخواست امریکا از سایر کشورها برای برداشت از ذخایر نفتی، آنها را نگران کند. لذا می‌توان ریسک کاهش قیمت نفت راکمی دور از انتظار دید اما در خصوص دیگر کالاهای اساسی در بازارهای جهانی باید گفت روند این روزهای کامودیتی‌ها ازنظر تحلیلگران بازار سرمایه به دودسته تقسیم می‌شود. دسته اول کسانی که به سوپر سیکل افزایشی کامودیتی‌ها اظهار امیدواری می‌کنند و دسته دوم افرادی که بازار را به روزهای سال 92 تشبیه می‌کنند و کامودیتی‌ها را در سایه رکود می‌بینند؛ اما به نظر بنده روند کامودیتی‌ها در سناریوی پیش رو بازار نزولی خواهد بود اما نه با رکودی همانند سال 92 بلکه کاهش نرخ توأم با افزایش معاملات مدنظر است. از دید تکنیکی هم قرار گرفتن بازار در محدوده حمایتی شاخص در زمان مناسب (30-20 نوامبر)، همچنین رسیدن به انتهای شاخه E از الگوی تصحیحی مثلث خنثی می‌تواند باعث دلگرمی فعالان بازار به روند صعودی پیش روی بازار باشد. البته نباید نادیده گرفت که برگشت شاخص نیازمند افزایش ارزش معاملات خواهد بود. جالب است بدانید که ارزش معاملات خرد طی یک ماه اخیر از سطوح 6800 میلیارد تومانی با افت حدود 40 درصدی به محدوده 4000 میلیارد تومانی رسیده و این در حالی است که سقف ارزش معاملات خرد روزانه در ابتدای شهریورماه حتی به‌صورت لحظهای به سطح بیش از 15 هزار میلیارد تومان هم رسیده بود؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت بازار برای برون‌رفت از شرایط فعلی، نیاز ثبت ارزش معاملات بیش از 6 هزار میلیارد تومان در هرروز دارد. در جمع‌بندی موارد مطروحه باید گفت، بازار این روزها برای رسیدن به تعادل نسبی به‌شدت محتاج آرامش است.
آرامشی که می‌تواند اعتماد ازدست‌رفته سهامداران را رفته‌رفته ترمیم کند. رسیدن اخبار مثبت از شستا، ذوب، وبملت و تعدیل مثبت در گزارش 6 ماهه حسابرسی شده پالایشی‌ها نیز دراین‌بین بی‌تأثیر نیست و می‌تواند عاملی برای بهبود این اعتماد ازدست‌رفته بین فعالان بازار سرمایه باشد؛ اما همواره باید در نظر داشت که بازار به اخبار مثبت به‌سختی و کندی واکنش نشان می‌دهد، اما در خصوص جو روانی منفی حاکی از اخبار و اطلاعات درنگ نمی‌کند! لذا باید دولتمردان به‌شدت مراقب حرف‌ها و عواقب تصمیم‌‌های خود در این بازار باشند. اگر چنین شود روند صعودی بازار در آینده‌ای نزدیک در دسترس خواهد بود.
