محسن عباسی
تحولات تازه‌ای در حال وقوع است. همزمان با افزایش احتمالات برای احیای برجام و بهبود شاخص‌های اقتصادی کشور، پیش‌بینی‌ها از رشد بازار سهام در چشم‌انداز پیش‌رو حکایت می‌کند. به نظر می‌رسد، اقتصاد ایران در نقطه مقابل تابستان ۹۹ قرار گرفته است. موضوع مهم و اساسی آن است که آیا دولت به زمین بازی برمی‌گردد؟ عده‌ای معتقدند که بورس تا چند سال آینده حرفی برای گفتن نخواهد داشت و بازار به همین سبک فعلی رها شده خواهد ماند. این جماعت دلیل خود را هم دوره‌های زمانی رشد و اصلاح بورس در سال‌های پیش عنوان می‌کنند و درصدهای رشد و اصلاح قبلی شاخص را به عنوان گواه این پیش‌بینی‌های نه چندان خوش‌بینانه عنوان کرده‌اند. اما واقع آن است که بورس فعلی تفاوت‌های ساختاری با وضعیت بازار سرمایه در سال‌های قبل دارد. برای درک موضوع کافی است نگاهی به رشد خیره‌کننده رمزارزها داشته باشید. در چند سال گذشته هر چند رمزارزها وجود داشتند، دچار نوسانات مقطعی بودند اما با افزایش توجهات جهانی به رمزارزها، اندازه این بازار از منظر ورود نقدینگی، بازیگران جدید، ارزهای جدید و... دچار یک تغییر اساسی شد و فضا را برای رشد بیشتر این بازارها باز کرد. در حال حاضر نوسانات این بازار در مسیر جدید کاملا متفاوت از مسیر قبلی این رمزارزهاست. حالا زمین بازی این بازارها بزرگ‌تر شده و چشم‌انداز وسیع‌‌تری برای این بازارها شکل گرفته است. به نظر من همین اتفاق هم در بورس ما رخ داده است. قطعا شرایط فعلی بورس برای همه ما ناراحت‌کننده است اما من به مرگ بورس اعتقادی ندارم. بورس همواره از لابه‌‌لای خاکستر خود برخاسته در نهایت همه اتفاقات را در خود هضم کرده است و باردیگر راه خود را پیدا کرده است. اگر کاری که این دولت با این بازار کرد را فعلا کنار بگذاریم و به وضعیت حالای بورس و بازیگران آن دقت کنیم، می‌بینیم که زمین بازی بورس بزرگ‌تر شده است. این اتفاق چند بار افتاده است. در سال‌های قبل شاخص از میانه‌های کانال ۲۰ هزار واحدی به سمت ۸۹ هزار واحدی رفت و دوباره تا حوالی ۴۰ هزار واحدی اصلاح کرد و آنقدر این افت و خیزها ادامه پیدا کرد که شاخص را تا ۲ میلیون واحد رشد داد. اتفاقی که افتاد دقیقا مشابه بازار رمزارزهاست. هر رشدی که بازار تجربه می‌کند، بازیگران جدیدی را وارد بازار می‌کند. شرکت‌های جدید در بورس پذیرفته می‌شوند، نهادهای مالی جدید پدید می‌آیند. اوج این رشد در سال ۹۹ بود و به نظر من دامنه بورس تا روستاهای دوردست ایران هم کشیده شد. بازیگران جدیدی وارد بازار شده‌اند. نهادهای مالی بزرگ‌تر شده‌اند. دولت‌ها حالا دیگر بورس را به عنوان یک بازار قدرتمند مالی پذیرفته‌اند و بسیاری از معیارهای دیگر رشد بازار هم نشان از توسعه‌یافتگی افقی بازار دارد. به نظر من بورس همچنان در حال توسعه است و موج بعدی رشد بازار در یک مقیاس بزرگ‌تر اتفاق خواهد افتاد. بسیاری از تازه‌واردان بازار در این مدت اصلاحی شاخص به دنبال یادگیری و آموزش بوده‌اند. همه تازه‌واردان با تجربه‌تر شده‌اند و حالا کار بورس برای رشد نسبت به گذشته راحت‌‌تر است. درست است که در شرایط سختی هستیم و اتفاقات باورنکردنی در این چند ماه افتاده که هیچگاه از سوی هیچ دولتی سابقه نداشته است اما اگر بورس را یک بازار یادگیرنده و رشدی ببینیم تمام این اتفاقات پیش‌زمینه رشد بعدی بازار را مهیا می‌کند. به نظر من بورس فعلی از منظر تعداد و قدرت بازیگران، پوشش جغرافیایی بازیگران، ورود نقدینگی و... با هیچ دوره‌ای قابل مقایسه نیست. تحرکات فعلی دولت و بانک مرکزی و چراغ‌سبزهای پی‌درپی به بورس و مصوبات کمک‌کننده به بورس(از جمله افزایش نرخ تسعیر ارز بانک‌ها) نشان از پایان بورس‌ستیزی در دولت دارد و احتمالا در نقطه مقابل تابستان هستیم، زمانی که اجازه رشد به بورس داده نمی‌شد، سیستم معاملات مرتبا با قطعی روبه‌رو بود، عرضه‌های حقوقی‌ها بی‌امان ادامه داشت، معاملات نوبتی و شیفتی شده بود و... دولت کم کم دارد میزی که زیرش زده بود را مرتب می‌کند و احتمالا قصد بازگشت به بازی را دارد باید دید آیا اعتماد مردم هم به این سرعت به بازار برمی‌گردد یا عمر این دولت کفاف دیدن بازار سبز را نمی‌دهد؟
