رکوردشکنی صادرات نفتی ایران با وجود ادامه فشار حداکثری
همتی: دولت کره اراده مستقلی برای حل مشکل منابع ارزی ایران ندارد
«اگر ایران به پایبندی به تعهداتش در توافق هسته‌ای بازگردد، امریکا نیز همین کار را خواهد کرد و تا زمانی که ایران به پایبندی به توافق بازنگردد، به آزادسازی این پول‌ها دست پیدا نخواهد کرد و چنین گزارش‌هایی کاملا نادرستند.»
این جدیدترین صحبت‌هایی است که از سوی آنتونی بلینکن – وزیر امور خارجه دولت جو بایدن – مطرح شده است. او این صحبت‌ها را در پاسخ به سوالی درباره آخرین وضعیت آزادسازی پول‌های ایران در کره جنوبی مطرح کرده و گامی جدید در مسیر سنگ اندازی‌های امریکا در مسیر تحریم علیه ایران است. او این اظهارات را در پاسخ به سوال یکی از قانونگذاران مطرح کرد که پرسیده بود آیا گزارش رسانه‌ها را مبنی بر اینکه پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی پس از رایزنی با امریکا به زودی آزاد خواهد شد و ایران به دنبال آزادسازی پول‌های بلوکه شده در ژاپن است، تایید می‌کند یا نه و وزیر امور خارجه امریکا گفته است که امریکا قصد ندارد با آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در بانک‌های کره جنوبی که تحت تحریم‌های امریکا قرار دارند موافقت کند، مگر اینکه ایران به تعهداتش در توافق هسته‌ای پایبندی کند. این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که از حضور بایدن در کاخ سفید بیش از 50 روز گذشته و به نظر می‌رسد مقامات جدید دولت امریکا نیز بیش از آنکه به دنبال عمل به تعهدات خود در برجام باشند، به تداوم تحریم‌ها علاقه دارند. بهانه و دستاویز امریکایی‌ها برای تداوم تحریم‌ها حتی در میان متحدان قدیمی آنها نیز رنگ و لعابی ندارد، زیرا همانطور که اقدام ترامپ در حدود سه سال و نیم قبل پذیرفتنی نبود، ادعای امروز کاخ سفید نیز قابل پذیرش نخواهد بود. توافق هسته‌ای ایران و شش کشور قدرتمند حهانی حدود پنج سال پیش و پس از چند سال مذاکره مداوم به نتیجه رسید. این توافق در دولت باراک اوباما نهایی شد و جو بایدن به عنوان معاون وقت رییس‌جمهور، در جریان این توافق قرار داشت. بر اساس برجام، ایران تعهد کرد که فعالیت‌های هسته‌ای خود را به مفاد این توافق محدود کند و در قبال آن، با لغو تحریم‌های جهانی، آنچه به دلیل تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران رخ داده بود، متوقف شود. پس از اجرای برجام، روی کاغذ تمام تحریم‌ها علیه ایران لغو شد و راه برای ورود شرکت‌های خارجی به ایران باز شد. در ماه‌های ابتدایی اجرای برجام، شرکت‌های بزرگی مانند زیمنس، بویینگ و ایرباس به ایران آمدند و قراردادهایی را نیز نهایی کردند. در همان زمان نیز دولت امریکا به بهانه مخالفت کنگره و سنا سنگ اندازی‌هایی را در مسیر اجرای برجام آغاز کرد و سرانجام با پایان عمر دولت اوباما، ترامپ روی کار آمد. رییس‌جمهور وقت امریکا از هر فرصتی، برای مخالفت با برجام استفاده کرد و سرانجام در اردیبهشت 97 رسما از برجام خارج شد و تحریم‌های موسوم به فشار حداکثری را علیه ایران اجرا کرد.
اقدام ترامپ بر خلاف تمام موازین بین المللی و تعهدات امریکا بود. در شرایطی که طبق گزارش‌های رسمی ایران به تمام تعهدات خود در برجام عمل کرده بود و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل از آن برجام پشتیبانی می‌کرد، دولت امریکا به شکلی یک جانبه از برجام خارج شد تا تحریم‌ها علیه ایران کلید بخورد. با رسیدن به فصل انتخابات امریکا، جو بایدن به عنوان رقیب ترامپ اعلام کرد که این کشور باید به برجام بازگردد و او در صورت رسیدن به کاخ سفید در برابر اقدام غلط ترامپ خواهد ایستاد اما با وجود آنکه حدود ماه از آغاز به کار رسمی او در کاخ سفید می‌گذرد نه تنها نشانه‌ای از تغییرات عملی دیده نمی‌شود که امریکا همچنان بر مواضع غلط خود اصرار دارد.
کشور را بدون تحریم تحویل می‌دهیم
دغدغه دولت امریکا در شرایط فعلی نیز از واقعیت‌ها به دور است. در شرایطی که این کاخ سفید بوده که به زیر میز مذاکره زده و عمل به تعهدات خود را متوقف کرده، حالا دولت بایدن می‌گوید که اگر بناست برجام اجرا شود، ابتدا ایران باید به تعهدات خود بازگردد. این در حالی است که ایران حتی پس از خروج امریکا از برجام نیز برای چند ماه به تعهدات خود عمل کرد و وقتی مشخص شد اروپایی‌ها نیز بر خلاف وعده خود آماده اجرای این توافق نیستند به شکل مرحله‌ای عمل به تعهدات خود را کاهش داد. امروز نیز منطق ایران مشخص است. همانطور که رییس‌جمهور در سخنان اخیر خود گفته ایران آماده است که چه در تعهدات کل با کل و چه جزء با جزء به برجام بازگردد اما قطعا این امریکاست که باید نخستین گام‌ها در این مسیر بردارد.
در شرایطی که به نظر می‌رسید پس از چند هفته در جا زدن، سرانجام دولت امریکا به شکل غیر مستقیم عمل به تعهدات خود را آغاز کرده و نخستین نشانه‌ها از آزادشدن پول بلوکه شده ایران در کشورهای مختلف از جمله کره جنوبی دیده می‌شد، نه تنها امریکا در برابر این گشایش جدید سکوت نکرد که حتی وزیر خارجه این کشور رسما گفته تا زمانی که ایران به تعهدات خود بازنگردد، اجازه آزادسازی این منابع را نخواهد داد. با وجود این سنگ اندازی‌ها، هنوز دولت روحانی امیدوار است تا در ماه‌های باقی مانده از دولت، راهی برای گشایش برجامی ایجاد شود و صحبت‌های جدید محمود واعظی، رییس دفتر رییس‌جمهور، نیز این مساله را تایید می‌کند. او درباره اقدامات دولت برای رفع تحریم‌ها و با نوید زندگی بهتر به مردم برای سال ۱۴۰۰ اظهار کرد: تلاش دولت این است که هر چه سریع‌تر تحریم‌ها برداشته شود و دولت را بدون تحریم به دولت بعدی تحویل دهیم و این برای ما خیلی مهم است. رییس‌جمهوری همه وقت و تلاش خود را برای انجام این کار می‌گذارد و وزیر خارجه و بقیه همکاران هم در حال تلاش هستند. مهم این است که کرامت ما حفظ شود و اقداماتمان از موضع قدرت و چیزی باشد که به صراحت مقام معظم رهبری اعلام فرمودند.
واعظی با اشاره به اظهارات برخی افراد غیرمسوول درباره مسائل مهم تصریح کرد: متاسفانه برخی افراد هیچ مسوولیتی ندارند و به‌طور مرتب مطالبی بیان می‌کنند که کار را برای ما مشکل می‌کند. باید اجازه دهیم مسائل ملی و بسیار مهم مسیر خود را که شورای عالی امنیت ملی است، پیش برود. برخی که قصد حضور در انتخابات را دارند به هر دلیلی برداشتن تحریم را به نفع خود نمی‌دانند و می‌خواهند همیشه بهانه‌هایی برای حمله به دولت داشته باشند. برخی دیگر که مسوولیت دارند یا ندارند هم به شکل دیگری مانع‌تراشی می‌کنند در حالی که یکی از اهداف جدی دولت این است که این کار انجام شود. واعظی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا عدم تعیین تکلیف لوایح مرتبط با FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌تواند بهانه‌ای برای برداشته شدن تحریم‌ها باشد یا نه، اظهار کرد: بحث تحریم متفاوت از FATF است. اما در داخل ایران برخی این دو را با هم مرتبط می‌دانند و این ارتباط از حیث فنی نیست بلکه سیاسی است. این افراد می‌گویند اگر غربی‌ها می‌خواهند حسن نیت نشان دهند نمی‌توانند هم تحریم را بر ما اعمال کنند و هم در ارتباط FATF با ما همکاری کنند و یک بحث سیاسی را مطرح می‌کنند. واعظی خاطرنشان کرد: دولت علاقه‌مند است هم تحریم برداشته شود هم با FATF همکاری کند. دولت روحانی تا مرداد سال آینده بر سر کار خواهد بود اما انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در خرداد ماه برگزار خواهد شد و اگر دولت بخواهد فردی که نزدیک به آنها بار دیگر به پاستور برسد، برجام به عنوان اصلی‌ترین میراث دولتی نقشی تعیین کننده خواهد داشت. تا انتخابات تنها حدود سه ماه باقی مانده و عملکرد دولت بایدن در قبال تحریم‌ها، نقشی حیاتی در طرف پیروز انتخابات ایفا خواهد کرد.
