جمشید عدالتیان
با وجود تمام فشارهای بین‌المللی، اقتصاد ایران در سال‌های گذشته به حیات خود ادامه داده و حتی در برخی حوزه‌ها عملکرد قابل دفاعی داشته است. آن‌چه که ما نباید در بررسی این امر نادیده بگیریم، ظرفیت بالقوه قابل توجه داخلی است که نتوانسته‌ایم در برخی حوزه‌ها از آن به درستی استفاده کنیم. یکی از نشانه‌های این ظرفیت بالای اقتصادی را در سال‌های گذشته و در عرصه صادرات غیرنفتی دیدیم. با وجود آنکه کشور زیر فشار تحریم‌های امریکا قرار داشت و چه در عرصه بازاریابی و چه در نقل و انتقال پول و ارز با مشکل مواجه بودیم، در برخی از سال‌ها حتی صادرات نفتی کشور افزایش یافت.
یکی از دلایل این افزایش صادرات، تغییر در قیمت ارز بود و این موضوع باعث افزایش توان رقابتی ما در عرصه صادرات شد و برخی کالاهای ایرانی توانستند بازار خود را به خوبی پیدا کرده و آن را حفظ کنند. برای تکمیل این شرایط و بهبود اوضاع، باید به شکل همزمان استفاده از ظرفیت‌های داخلی و خارجی را در دستور کار قرار دهیم.
اینکه ما فرصت افزایش صادرات داشته باشیم اما در داخل کشور شرایط لازم را برای تولیدکننده و صادرکننده فراهم نکنیم قطعا شرایط دشوار می‌شود. تولیدکنندگان ما در حالی با فشارهای خارجی روبه رو بودند که همزمان فشار در داخل نیز افزایش یافت و از درگیری با مالیات و تامین اجتماعی گرفته تا افزایش هزینه مواد اولیه و هزینه نیروی کار، شرایط را دشوار کرد تا به نوعی ما فرصت اوج‌گیری بیشتر صادرات را از دست بدهیم. برای حضور قدرتمند در بازارهای بین‌المللی ما باید در ابتدا موانع داخلی را کنار بزنیم تا لااقل تحریم‌های داخلی از بین برود. وقتی محدودیت‌های داخلی را کنار بزنیم، آنگاه صرف نظر از بودن یا نبودن تحریم‌ها، شرایط برای رشد اقتصادی فراهم می‌شود و در کنار درآمدزایی، دغدغه‌هایی مانند بیکاری نیز کمرنگ‌تر خواهند شد. در عرصه بین‌المللی نیز با استفاده از فرصت‌های موجود باید تلاش کرد از امکانات موجود بهترین استفاده را ببریم و به نوعی بهانه‌ای دست کشورهای خارجی ندهیم. اگر مقدمات رشد اقتصادی در داخل فراهم شود، آنگاه با کنار رفتن تحریم‌ها فرصتی جدی برای استفاده از فضای جدید فراهم خواهد شد و ما رشد قابل توجهی خواهیم داشت. اگر تحریم‌ها کنار نروند نیز با بهبود زیرساخت‌های اقتصادی و فرصت‌سازی‌های جدید، میزان فشاری که به مردم و فعالان اقتصادی وارد می‌شود کاهش خواهد یافت. این اولویت مهم که همزمان از ظرفیت‌های داخلی و خارجی استفاده کنیم، باید در تمام سیاست‌های کلان و در تصمیمات آینده لحاظ شود.
