روح‌الله مهرجور
بازار بورس بالا و پایین دارد، اما این بالا و پایین بر اساس معادلات اقتصادی و علمی است و به شرایط کشور بستگی دارد، اما مشکل ما در بازار بورس ایران این است که معادلات یک کاتالیزور دیگر هم دارد؛کاتالیزوری که دولت به وسیله حقوقی‌ها اعمال می‌کند. تقریبا پیش‌بینی ورود این کاتالیزور که تسهیل‌کننده معادلات بازار بورس است و گاهی رشد را نشانه می‌رود و گاهی سقوط را، از عهده همه خارج است، تنها عده خاصی می‌توانند بر سر این موج سوار شوند و باقی قربانی این اتفاق هستند. در حال حاضر بسیاری از سهامدارن معمولی که در مردادماه و در نقاط اوج دست به خرید زدند، در ضررهای سنگین قرار دارند. در این میان برخی که با صبر چندان همنشین نیستند، سعی کردند از بازار خارج شوند و به جبران زیان خود به بازارهای دیگر پناه برند و برخی نیز همچنان منتظرند که دوباره قیمت‌ها به نقطه خرید آنها بازگردند و ضررها جبران شود. با این وجود هنوز نبض بازار در دستان حقوقی‌ها است که با عرضه‌های آبشاری و خریدهای کلان بازار را کنترل می‌کنند...
سود این بالا و پایین به جیب چه کسانی می‌رود، هنوز مشخص نیست، دولت که پاسخی ندارد، از مجلس هم صدایی به عنوان بازخواست بلند نمی‌شود. تنها نداهایی گاهی بلند می‌شود که مردم را امیدوار کند به بازار سرمایه و به آینده بورس. البته اقدامات زیرپوستی بسیاری نیز انجام می‌شود که همچنان مردم را امیدوار نگاه دارد، در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی گروه‌ها و صفحات بسیاری هستند که مردم را همچنان دعوت به خرید و خویشتنداری کنند یا برای اهداف حقوقی‌ها به کار بندند و ما نمی‌دانیم سرمنشأ آنها چیست. اقدامی که می‌تواند یک طرح تحقیقاتی گسترده بر روی آن صورت گیرد و منشأ این صفحات یا نیات آنها را بازخوانی کند.
بازار سرمایه امروز گاهی مثبت است و گاهی منفی، به نظر می‌رسد که شرایطی معمولی پیدا کرده است اما به دلیل اینکه بسیاری از مردم در ضرر هستند، التهاباتی وجود دارد و تصمیمات نسنجیده توسط برخی از سهامداران اتخاذ می‌شود به‌طوری که با برقراری آرامش در بازار فاصله وجود دارد، این بازار به احتمال بسیار زیاد هنوز مدت زمان زیادی نیاز است که به قله خود در مرداد ماه بازگردد. اینکه به این نقطه باز می‌گردد و حتی از آن نیز بالاتر می‌رود شکی نیست، اما در این میان باید پاسخی برای افراد زیان دیده داده شود. به نظر می‌رسد که مجلس باید طرح تحقیق و تفحص از سازمان بورس را اعلام کند و دست به تحقیقات گسترده‌ای بزند، این اتفاق باعث می‌شود که اعتماد مردم که اکنون خدشه دیده است، بازگردد و آرامش لازم برقرار شود. بازار سرمایه یکی از بهترین مکان‌ها برای جذب نقدینگی است که امروز در جامعه وجود دارد و حرکت آن به هر سویی می‌تواند تورم‌زا باشد. البته بسیاری از مشکلات ما انتظارات مردم از سرمایه‌گذاری است، اینکه مردم انتظار دارند چه میزان سود از یک معامله به دست آورند در میزان تورم موثر است، قطعا سود بیشتر تورم بیشتری هم به دنبال دارد و قرار نیست که در یک معامله به دلیل افزایش قیمت سود نصیب افراد شود اما قیمت سایر کالاها افزایش نیابد. جامعه ایرانی به دلیل خصلت کوتاه‌مدتش انتظار دارد که در کمترین زمان ممکن بیشترین سود را به دست آورد، به همین دلیل است که به بازار طلا، مسکن، ارز یا خودرو علاقه‌مند است، همین انتظارات باعث تلاطم در بازار شده است و قطعا تورم‌زا است. درست است که مشکلات مدیریتی در بخش اقتصادی بسیار زیاد است اما رفتار و هیجانات مردم نیز در این مساله تأثیر دارد و گهگاه بر روی تصمیمات دولتی هم تأثیر می‌گذارد. اینکه این مساله چه زمانی برطرف می‌شود، نیاز به مدت زمانی بیش از انتظار ما دارد، بودجه کشور صرفا از یک لیست نیازها باید خارج شود و بتواند این هیجانات را کنترل کند. رهایی از وابستگی به نفت، انباشت سرمایه، افزایش تولید ناخالص داخلی و ... همگی الزامات توسعه است که نیاز به برنامه‌ریزی دارد. برنامه‌ریزی که البته فراتر از برنامه‌های پنجلساله و بررسی انحرافات این برنامه‌هاست.
