عسل داداشلو ٭
«اگر خودروسازان ۳۰ درصد از تولیدات خود را صادر کنند، مجبور می‌شوند هم کیفیت را بالا ببرند، هم قیمت را کاهش دهند!» این جمله را که خواندم، گمانم این بود که حتما یکی از کارشناس‌های اقتصادی راهکاری پیشنهاد داده برای صنعت خودرو اما در حالی که چشمانم در حال خارج شدن از حدقه بود، دیدم نام آقای حسن روحانی، رییس دولت یازدهم و دوازدهم به عنوان گوینده ذکر شده. اصل خبر را خواندم و فیلم‌اش هم دیدم تا باورم شود.
بله، این جملات آقای روحانی بود.
فکر کنم رییس‌جمهور محترم، نیاز به یادآوری چند نکته درباره این صحبت دارد.
آقای روحانی عزیز، با همه انتقاداتم به دولت شما این را خوب می‌دانم که به جرات یکی از بدشانس‌ترین دولت‌های پس از انقلاب اسلامی را داشتید. کنترل کردن چندین بحران طبیعی و غیرطبیعی در هر سال کار دشواری است و فراموشی شما را می‌گذارم پای همه این بحران‌ها. اما بد نیست این چند نکته را با هم مرور کنیم.
۱- از ظرفیت ۳۰ درصدی صادرات خودروسازان به شیوه راهکار و گلایه در حالی سخن گفتید که ایدرو (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران) به عنوان یک شرکت کاملا دولتی، سهامدار هر دو خودروساز بزرگ ایران است و در این شرکت‌ها صندلی هیات‌مدیره دارد.
۲- طی ۷ سال گذشته، برخلاف اساسنامه خودروسازان همواره مدیران عامل هر دو شرکت از سوی وزرای صنعت، معدن و تجارت کابینه جنابعالی منصوب و عزل شده‌اند. حتی در اتفاقی نادر در حالی که هاشم یکه‌زارع مدیرعامل سابق ایران‌خودرو در دفتر کارش بود و آقای رحمانی، وزیر پیشین صمت نیز مشغول امورات خودش، آقای علی ربیعی سخنگوی دولت شما خبر عزل آقای یکه‌زارع و نصب آقای علی‌آبادی را داد.
۳- من هیچ‌گاه طرفدار دو خودروساز بزرگ ایران نبودم و با این ساختار دولتی‌گونه هم گمان نمی‌کنم هیچ‌گاه طرفدارانشان باشم اما چشمم همواره روی حقایق باز بوده. از کدام صادرات صحبت می‌کنید در حالی که به دلیل تحریم‌های بین‌المللی ما حتی نمی‌توانیم نفت خود را صادر کنیم، چه رسد به صادرات خودرو!
۴- اصلا فرض را بر این می‌گیریم که امکان صادرات فراهم است. حتما شما و مشاوران اقتصادی‌تان بهتر از من می‌دانید که یکی از شروط صادرات، داشتن قیمت رقابتی و محصولات با کیفیت است. خودروسازان داخلی به دلیل وجود شورای رقابتی که آقای احمدی‌نژاد پایه‌گذاری کرد و شما هم ادامه‌اش دادید و داشتن هزاران نفر نیروی کار مازاد و با بهره‌وری پایین، اکنون در صورت‌های مالی با زیانی نزدیک به ۴۰ هزار میلیارد تومان روبرو هستند. حالا شما از یک شرکت زیان‌ده توقع دارید در بازار رقیب که یک سنت کمتر برایشان ارزش است، رقابت کنند؟
۵- برویم سراغ سایت‌های خارجی خودروسازان که قرار بود محلی باشد برای صادرات و رقابت در بازارهای خارجی. سوریه، سنگال، عراق و آذربایجان. از اینها خبر دارید؟ خبر دارید چقدر سرمایه در این کشورها بدون کوچک‌ترین بازدهی خوابیده است؟ همه این طرح‌ها در زمان آقای احمدی‌نژاد کلید خورد و جالب است که در دولت اول شما قرار به فروش این سایت‌ها بود. چندین سال گذشته؟ آیا این سایت‌ها فروش رفته‌اند؟ اگر این طرح‌ها اشتباه بود چرا مدیرعامل وقت ایران‌خودرو که یکی از مبدعان این طرح‌ها بود همچنان در دولت شما سمت اجرایی دارد؟ آیا ۷ سال زمان کمی بود برای بازگرداندن سرمایه‌ها؟
۶- اما نکته ششم. خاطرم هست آقای نعمت‌زاده، وزیر صنعت کابینه شما در دولت پیشین و به قول برخی پدر صنعت ایران، دو قرارداد مهم را در پسابرجام امضا کردند. پژو و رنو. در همان زمان وقتی ما خبرنگاران دل نگران رفتن خودروسازان فرانسوی از ایران بودیم، با همان لحن جدی و خشک خود گفتند: «طوری قرارداد بستیم که نتوانند از ایران بروند.» گرچه هیچ‌گاه متن قراردادها در اختیار رسانه‌ها قرار نگرفت اما صادرات از ایران شرط اصلی این قراردادها بود. آیا بهتر نیست به‌جای اینکه صرفا در نقش یک مطلع برای خودروسازی ایران راهکار ارایه بدهید، از آقای نعمت‌زاده بپرسید: «چه شد که رفتند؟» بپرسید: «صادرات کو؟»
۷- این هم آخرین یادآوری من به شماست. سال ۱۳۹۴ بود، همایش بین‌المللی خودرو. آمدید برای سخنرانی. در چشم‌های دو مدیرعامل ایران خودرو و سایپا و صدها نفر از فعالین بخش خصوصی نگاه کردید و محکم گفتید: «این دو شرکت باید به صورت درست خصوصی‌سازی شوند». ما ایستادیم و برای شما کف زدیم. ۵ سال گذشت و نه‌تنها دولت قدمی برای عقب کشیدن از این شرکت‌ها برنداشت بلکه هر روز بر نفوذ خود در این شرکت‌ها افزود.
آقای روحانی عزیز، شما از پشت همان تریبونی که راهکار ارایه می‌دهید، می‌توانید دستور هم بدهید. پیشنهادم به شما این است در این سال آخر یا مشاوران خودرویی خود را تغییر دهید .
٭ کارشناس حوزه خودرو
