ایران| «حادثه کم‌سابقه دریایی»، «مرگ در غربت»، «فاجعه ناگهانی»، «شهادت در میان آتش و دود» و «زخمی عمیق» این عبارت ترکیب‌بندی‌هایی است که علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رییس کمیته ویژه کشتی سانچی در میان خبرنگاران با استفاده از آنها تلاش می‌کند تا اعماق فاجعه مرگ دریانوردان ایرانی در کشتی سانچی را کالبدشکافی کند. در ادامه اما، نماینده ویژه رییس‌جمهوری در حادثه نفتکش سانچی قبل از هر صحبت دیگری با اعلام اینکه شایعاتی مانند انتقال محموله نفتی به کره‌شمالی و شلیک موشک‌های چینی و امریکایی به سانچی، داستانسرایی و دروغی بسیار آشکار به سبک داستان‌های ژول ورن است، گفت: دولت کره‌جنوبی رسما تایید کرده که محموله نفتکش به آنها تعلق داشته و هیات ایرانی نیز از نفتکش سانچی بازدید و تصویربرداری کرده است. در حادثه برخورد کشتی چینی کریستال با نفتکش ایرانی سانچی که 17 دی‌ماه در آب‌های چین رخ داد، ۳۲ خدمه کشتی شامل ۳۰ ایرانی و 2 بنگلادشی ناپدید شدند و درنهایت با اعلام علی ربیعی نماینده ویژه رییس‌جمهوری در این حادثه با مرگ هر
32 دریانورد حاضر در این کشتی وارد فاز بررسی‌های تخصصی و حقوقی شده است.
اما ربیعی در مسیر این بررسی‌ها از افراد، جریانات و رسانه‌هایی که دست به انتشار اخبار و ادعاهای غیرمستند می‌زنند، انتقاد کرد و از آنان خواست که با یک چنین حادثه‌یی که قلب یکایک ایرانیان را به درد آورده است، برخورد سیاسی و جناحی نکنند. برخوردی که از زمان آغاز حادثه در برخی رسانه‌های مخالف دولت آغاز شد و تلاش کرد تا به بهانه این حادثه و با بهره‌برداری رسانه‌یی از این فاجعه در آتش انتقاد از دولت بدمد. گروه‌هایی که در فاصله آغاز تا پایان ماجرا، یک روز خواستار استعفای زنگنه وزیر نفت می‌شدند و روز دیگر از ضرورت عذرخواهی آخوندی وزیر راه و شهرسازی سخن به میان می‌آوردند و زمانی که حساسیت‌ها نسبت به ابعاد این حادثه به اوج رسید، حتی زمزمه‌هایی درخصوص سوال از رییس‌جمهوری را نیز مطرح می‌کردند.
وزیر تعاون در پاسخ به این پرسش که چرا از پرچم پاناما برای این کشتی استفاده می‌شد، تاکید کرد که این موضوع به دلایل مسائل اقتصادی بوده است.
براساس اعلام ربیعی بعد از پایان ماموریت جست‌وجو و اعلام شهادت حین خدمت دریانوردان، پرونده «نجات دریانوردان» جای خود را به پرونده «بررسی ابعاد مختلف حادثه» سانچی می‌دهد. اما حوادث دریایی در بطن خود ابهامات و ناگفته‌هایی دارد که این نوع حوادث را از حوادث مشابه متمایز می‌کند. در این نشست خبری، خبرنگار تعادل پرسید چرا مسوولان ایرانی در مواجهه با چنین حوادثی با مردم و رسانه‌ها تعارف می‌کنند و از همان ابتدا تصویر شفافی از میزان مرگ و میر ارائه نمی‌کنند. موضوعی که هم در ماجرای پلاسکو و هم در ماجرای معدن یورت تکرار شد و مسوولان را بر آن داشت تا با محافظه‌کاری بیش از حد ماجرا را پیچیده‌تر کنند و به مردم و خانواده‌های داغدیده امید بیهوده تزریق کنند. ربیعی پاسخ داد در آن لحظه خاص تصمیم‌گیری برایش بسیار سخت بوده و احساس می‌کرد که این کار، کار درستی است.
تعارف مسوولان
در اعلام صریح واقعیات
همچنان که همگی، داستان تصادف کشتی سانچی را می‌دانیم و اخبار آن را دنبال کرده‌ایم، درباره آن پرسش‌ها و ابهام‌هایی هم داریم که ضروری است به آنها پاسخ داده شود. اطلاع‌رسانی درخصوص این حادثه وظیفه‌یی است که از سوی رییس‌جمهوری به کمیته ویژه بررسی این حادثه محول شده است؛ کمیته‌یی به ریاست ربیعی و با حضور چهره‌هایی چون برومنده (نایب‌رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم)، فرازنده (مدیرکل آسیای شرقی و اقیانوسیه وزیر خارجه) راستاد (رییس سازمان کشتیرانی)، کیان ارثی (مدیرعامل شرکت ملی نفتکش) و...
نماینده ویژه رییس‌جمهوری در حادثه نفتکش سانچی در پاسخ به پرسش «تعادل» درباره تاخیر در اعلام خبر فوت سرنشینان سانچی و اینکه به نظر می‌رسد مسوولان نوع خاصی از محافظه‌کاری را در این نوع حوادث از خود بروز می‌دهند، گفت: از ابتدای حادثه، دغدغه ما اطلاع از وضعیت سرنشینان و نجات آنها بود، اما براساس اطلاعاتی که از کارشناسان دریافت کردیم، احتمال کمی برای زنده ماندن وجود داشت. ما می‌دانستیم که تمام عزیزان‌مان فوت کرده‌اند، اما حاضر نبودیم حتی از یک درصد احتمال هم چشم‌پوشی کنیم. فردای روز حادثه زمانی که با کارشناسان چینی صحبت می‌کردم چینی‌ها به‌صورت قطعی اعلام می‌کردند که با این حجم از مواد سمی و قابل احتراق احتمال زنده ماندن سرنشینان وجود ندارد، اما هم آوردن پیکرها برای ما مهم بود و هم اینکه می‌خواستیم با اطمینان به مردم و خانواده‌ها اعلام کنیم که تمام مسیرهای احتمالی را طی کرده‌ایم و از هیچ تلاشی فروگذار نبوده‌ایم. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خاطرنشان کرد: اما با فرض اینکه در کمترین احتمال، ممکن است که فردی در گوشه‌یی از نفتکش مانند موتورخانه، زنده باشد، عملیات مهار آتش و نجات را پیگیری کردیم. ربیعی یادآور شد: کارشناسان می‌گفتند که باتوجه
به شدت انفجارها، آتش‌سوزی و انتشار گازهای سمی، در ساعات ابتدایی همه جان باخته‌اند. تکاوران دریایی ایران نیز با هدف نجات افراد و انتقال پیکرها از داخل نفتکش آماده ورود بودند، اما در زمان ورود آنها دمای پاشنه کشتی به 350 درجه و دمای دماغه به
9000 درجه رسیده بود، بنابراین احتمال ورود آنها وجود نداشت.
او ادامه داد: اگر ما از روز اول اعلام می‌کردیم که همه فوت کرده‌اند، احتمال داشت، همین امروز برخی از ما سوال کنند که چرا به چینی‌ها اعتماد کردید و عملیات نجات و جست‌وجو را انجام ندادیم، شاید برخی افراد زنده بوده‌اند. اگر از روز اول اعلام کرده بودیم که پرسنل جان باخته‌اند این سوال مطرح نمی‌شد که چرا به حرف چینی‌ها اعتماد کردید و نرفتید برای نجات؟ انتقاد نمی‌شد که چرا همه تلاش‌مان را برای کمترین شانس هم نکردیم؟ اکنون حداقل اگر رنج مضاعفی به خانواده‌ها تحمیل شد، پیش خودمان و خدای خودمان می‌دانیم همه تلاش‌مان را کرده‌ایم.
در ادامه این توضیحات، بهرامی سخنگوی شرکت ملی نفتکش نیز اظهار کرد: دو نوع رادار داریم. یک مدل برای مسافت‌های طولانی‌تر استفاده می‌شود و دیگری همه اشتباهات تا فاصله نزدیک را نشان می‌دهد. این کشتی از لحاظ تجهیزات راداری هیچ مشکلی نداشته و تمام مسائل ایمنی را رعایت می‌کرده است.
تایید خرید محموله نفتکش
توسط دولت سئول
نماینده ویژه رییس‌جمهوری در حادثه نفتکش سانچی با اعلام اینکه انتقال محموله نفتی به کره‌شمالی و شلیک موشک به سانچی، داستانسرایی و دروغی بسیار آشکار است، گفت: دولت کره‌جنوبی رسما تایید کرده که محموله نفتکش به آنها تعلق داشته و هیات ایرانی نیز از نفتکش سانچی بازدید و تصویربرداری کرده است.
به‌زودی گزارش کاملی منتشر می‌کنیم تا هیچ ابهامی نماند
وی گفت: همه ابهامات مطرح شده جمع‌آوری شده و سعی می‌کنیم در این جلسه پاسخ مناسبی به آنها بدهیم. وظیفه ما روشنگری افکار عمومی ایران است تا حقیقت ماجرا برای مردم روشن شود. برخی ابهامات هم با انگیزه‌های غیرروشنگرانه مطرح شده که موجب می‌شود اطلاع‌رسانی به مسیر درستی هدایت نشود. ربیعی افزود: موضوع در ابعاد سیاسی، فنی، انسانی و عملیاتی تشریح خواهد شد و قرار است دولت سایتی را پیرامون این موضوع راه‌اندازی کند و هرگونه سوال را تا مدتی طولانی پاسخ دهیم و به‌زودی گزارش کاملی را منتشر خواهیم کرد که هیچ نکته ابهامی باقی نماند. نماینده ویژه رییس‌جمهور برای رسیدگی به حادثه نفتکش سانچی اظهار کرد: برخی ابهامات که درباره غیرقانونی بودن مسیر نفتکش یا اینکه حرکت به مقصد کره‌شمالی داشته یا اینکه نفتکش با موشک امریکایی هدف گرفته شده، داستانسرایی‌های ژول ورنی است که از سوی کسانی مطرح می‌شود که آگاهی از مسائل دریایی، سیاسی و بین‌الملل ندارند.
ربیعی تاکید کرد: هیچ شواهدی مبنی بر اینکه جان انسان‌ها برای چینی‌ها مهم نباشد را مشاهده نکردیم. همچنین محمود برازنده مدیرکل آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه، در این نشست گفت: این سوال مطرح می‌شود که چرا از فردای حادثه عملیات نجات آغاز شده است. باتوجه به فاصله ۳۰۰ کیلومتری سانحه از ساحل شانگهای، از زمان شروع عملیات ۱۰ تا ۱۵ ساعت برای رسیدن نخستین کشتی‌ها به محل حادثه طول می‌کشد. اینکه مسائل زیست محیطی و آلودگی‌های نفتی مخابره شده، صحت ندارد و تحت تاثیر جو روانی موجود مطرح شده است.
یکی دیگر از ابهاماتی که طی چند روز اخیر در سطح رسانه‌ها مطرح شده، وضعیت شهادت این افراد است که ربیعی درباره آن گفت: طی نامه‌یی از رییس‌جمهور درخواست کردم جان باختگان شهید محسوب شوند، ایشان هم موافق بودند و گفتند با رییس بنیاد شهید مذاکره کنید. موافقت شد این افراد تحت عنوان شهدای خدمت محسوب شوند و 3پیکر عزیزان هم به تهران خواهد رسید که اگر اهل تهران باشند در قطعه شهدای خدمت مدفون خواهند شد. نماینده ویژه رییس‌جمهور برای رسیدگی به حادثه نفتکش سانچی گفت: فردای موضوع با کارشناسان پزشکی، کارشناسان شیمی، کاپیتان‌ها و متخصصان دریانوردی صحبت کردم. گفتند درست است که موتورخانه تا حدودی امن است اما هوای خود را از عرشه دریافت می‌کند. چینی‌ها هم تصریح کرده بودند که ۱۱۱هزار و ۵۱۰ تن میعانات گازی، مازوت و گازوییل و مواد شیمیایی شانسی برای زنده ماندن باقی نمی‌گذارد. اما باور کنید که پیکر دریانوردان هم برای ما مهم بود و این پاسخ سوالی است که می‌گویند«چرا تکاوران را بردید». صادقانه می‌گویم با وجود همه اطلاعات، من با یک ابسیلون احتمال هم که کسی جایی و فرصتی شانس زنده ماندن داشته باشد، تصمیم‌گیری را سخت می‌کرد و تصمیم به ادامه عملیات بود. ربیعی گفت: کارشناسی می‌گفت اگر گرفتار آتش نشده باشند هم گرفتار گازهای سمی شده‌اند و شانس زنده ماندن نداشته‌اند اما تصمیم انسانی مانع از این می‌شد که عملیات نجات را متوقف کنیم. قصد نداشتیم یک احتمال بسیار ضعیف را هم از دست دهیم.
واکنش به رادار توسط اپراتور انجام می‌شود
به گفته وی درخصوص اینکه بتوانند پیش‌بینی کنند، می‌توانند تا 40- 3۰ مایل حرکت اشیا را رصد کنند، بحث این نیست که دوستان کشتی را دیدند یا نه. بحث این است عکس‌العمل‌هایی که انجام شده چطور بوده و دو کشتی چطور با هم ارتباط می‌گیرند همچنین زیرساخت‌های مسیر آبی امکان حرکت را می‌داده یا خیر. بهرامی گفت: در سال ۲۰۱۶ در این منطقه ۴۰درصد کل حوادث دریایی رخ داده است. ۳۶کشتی در این منطقه غرق شدند. چندی پیش نیز یکی از ناوهای امریکا در این مکان تصادف کرد. این منطقه، منطقه شلوغی است و ریسک بالایی دارد. رادار به تنهایی کامل نیست و واکنش به رادار توسط اپراتور انجام می‌شود.
تکاوران را برای اطفای حریق نبردیم
در ادامه نشست نماینده ویژه رییس‌جمهور برای رسیدگی به حادثه نفتکش سانچی گفت: ما تکاوران را برای اطفای حریق نبردیم. تخصص آنها ورود به مکان‌های مملو از آتش و نجات جان افراد است. این اتفاق در مرز آبی ما نبوده است. نمی‌شود ۵۰ کشتی برای حمل فوم مورد نیاز از ایران اعزام شود و معمولا از کشور نزدیک محل حادثه ارسال می‌شود. به گفته او، در روز اعزام تکاوران ایرانی به محل حادثه، کشتی اعزامی با حداکثر سرعت حرکت کرد که حداقل ۱۵ساعت زمان می‌برد.
کشتی چینی را ندیده‌ایم
ربیعی اظهار کرد: کشتی کریستال چینی‌ها را دوستان ندیده‌اند. اندازه‌یی که از دماغه کشتی را بررسی کردند، وارد نفتکش شده و جداره مخازن را شکافته است. اینکه چرا مشتعل شده شاید به خاطر شدت برخورد بوده است شاید هم به دلیل عقب رفتن کشتی چینی پس از برخورد بوده است؛ علت دقیق حادثه نیازمند بررسی بیشتر است.
وی افزود: در بررسی سانحه علاوه بر جعبه سیاه بخشی به ملاقات با خدمه کشتی مقابل برمی‌گردد که پس از بررسی معاینه دقیق کشتی کریستال و مصاحبه با کارکنانش در فرآیند بررسی مورد استفاده قرار خواهد گرفت که هنوز این مراحل بررسی آغاز نشده است.
جان یک ایرانی به 100 هزار رابطه سیاسی می‌ارزد
ربیعی اظهار کرد: ما باید درک واقعی خودمان از سانحه را بیان کنیم. اینکه روز اول چه ادراکی داشتیم و الان چه ادراکی داریم همیشه سعی کردیم دروغ نگوییم و ادراک‌مان از واقعه را بررسی کنیم. دوست داشتیم هر کس در جهان هر کاری از دستش برمی‌آید، انجام دهد. وقتی رفتیم آنجا و با کارشناسان متخصص صحبت کردیم و در اتاق عملیات نشستیم، دیدیم اینکه ابتدا با آب خنک کنند و بعد فوم بپاشند، کار غلطی نبوده است.
او ادامه داد: ما همیشه دنبال این بودیم که حقیقت گفته شود نه با چینی‌ها عهد اخوت داریم، نه چیزی. جان یک عزیز ایرانی برای ما به 100هزار رابطه سیاسی می‌ارزد. آنچه درباره تلاش چینی‌ها می‌بینیم را به عنوان ادراک و فهم ما باید بگوییم تصور اینکه چینی‌ها کوتاهی کرده‌اند، تصور اشتباهی است.
هنگام حادثه حداقل یک افسر و یک دانشجو
در اتاق کنترل بوده‌اند
در ادامه این نشست راستاد، رییس سازمان بنادر و دریانوردی نیز اظهار کرد: حداقل یک افسر ناوبر یعنی افسر دوم یا سوم کشتی در اتاق کنترل در زمان حادثه حضور داشته و امکان ندارد همه پرسنل درحال استراحت بوده باشند. با توجه به حضور دانشجویان کارآموز در کشتی حداقل یک دانشجوی کارآموز هم در اتاق کنترل در کنار افسر ناوبر حاضر بوده است اما دلیل دقیق اینکه چطور دو کشتی با یکدیگر برخورد کرده‌اند باید پس از بررسی‌های دقیق‌تر مشخص شود. کیان ارثی، مدیرعامل شرکت ملی نفتکش نیز در ادامه گفت: هر هفته یک محموله یک میلیون بشکه‌یی به مسیر کره جنوبی حمل می‌کنیم و همین کشتی سانچی برای هشتمین باری بود که به کره جنوبی می‌رفت. حتی زمانی را که کشتی برای برگشت اعلام کرده بود، نیم ساعت قبل از حادثه بوده که نشان می‌دهد همه مسیر از پیش تعیین شده بود.
استفاده از پرچم پاناما دلیل اقتصادی داشت
نماینده ویژه رییس‌جمهوری در حادثه نفتکش سانچی درباره استفاده از پرچم پاناما برای کشتی سانچی گفت: در این باره مسائل بازرگانی و اقتصادی مطرح است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: در دنیا 6 کشور دارای بیشترین پرچم برای کشتی‌ها هستند که پاناما در میان آنها دارای بیشترین پرچم است. ربیعی یادآور شد: حتی کشتی چینی کریستال که عامل تصادف با سانچی بود، مالکیت چینی داشت اما با پرچم هنگ‌کنگ تردد می‌کرد.
