گروه جهان|
نشست سران آتلانتیک شمالی (ناتو) در حالی به پایان رسید که این پیمان در بیانیه پایانی خود برای نخستین‌بار چین را تهدیدی جدی قلمداد کرده است. این نشست حواشی بسیاری هم داشت. از درگیری لفظی امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه، و دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا، بر سر اختلافات تجاری، سیاست خارجی و آینده ناتو که بگذریم، انتشار ویدیویی از گفت‌وگو میان رهبران بریتانیا، فرانسه، کانادا و هلند در ضیافت کاخ باکینگهام که در حال مسخره کردن ترامپ هستند نیز خبرساز شده است.
به‌گزارش یورونیوز، در این ویدیو امانوئل ماکرون، بوریس جانسون (نخست‌وزیر بریتانیا)، جاستین ترودو (نخست‌وزیر کانادا) و مارک روته (نخست‌وزیر هلند) در ضیافت دوشنبه شب کاخ باکینگهام در حال مسخره کردن دونالد ترامپ هستند. در میان این گفت‌وگو، جانسون از ماکرون می‌پرسد: چرا دیر کردید؟ ترودو با صدایی که به‌وضوح شنیده می‌شود که می‌گوید: «دیر کرد چون ۴۰دقیقه کنفرانس خبری داشت. بله، بله، بله ۴۰دقیقه!» این سخنان او به جلسه طولانی و بدون برنامه پرسش و پاسخ ترامپ با خبرنگاران اشاره دارد. ترودو می‌افزاید: «تیمش را دیدید که چطور فکشان پایین افتاد؟»
مشخص نیست که ضمیر «او» در سخنان رهبر کانادا به ترامپ اشاره دارد یا خیر. در این مکالمه هیچ اشاره مستقیمی به ترامپ نمی‌شود، اما اوایل سه‌شنبه دونالد ترامپ در دو جلسه طولانی پرسش و پاسخ با خبرنگاران، موضوعات مختلفی از ناتو تا کره‌شمالی و تجارت تا استیضاح را مورد بحث قرار داده بود؛ گفت‌وگوی اول در کنار ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو، بود و مورد دوم، با امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه.
ناتو چین را مشخصا یک تهدید دانست
خبرگزاری آلمان هم گزارش داده، کشورهای عضو ناتو در بیانیه پایانی خود برای اولین‌بار چین را یک تهدید قلمداد کردند. البته دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی تأکید کرده که هدف از این گام این نیست که چین دشمن جدید ناتو خوانده شود.
به‌گزارش خبرگزاری آلمان، رهبران کشورهای عضو ناتو بر سر متن بیانیه پایانی اجلاس خود به توافق رسیده‌اند. پیمان آتلانتیک شمالی برای نخستین‌بار به‌طور مشخص در قبال چین موضع‌گیری کرده و این کشور را یک تهدید دانسته است. در این بیانیه آمده، نفوذ روزافزون چین فرصت‌هایی را به وجود آورده، اما در عین حال چالش‌هایی را نیز به همراه دارد.
ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو، در این رابطه تأکید کرده، بحث بر سر آن نیست که چین «یک دشمن جدید» خوانده شود. او گفته: «چین از لحاظ بودجه نظامی در رتبه دوم جهان قرار دارد. این به معنای ظرفیت‌های نظامی رو به رشد است، از جمله موشک‌هایی مدرن که می‌توانند اروپا یا امریکا را هدف قرار دهند.»
به‌گفته استولتنبرگ ناتو قصد ندارد در آینده در دریای چین حضوری نظامی نشان دهد؛ جایی که درگیری‌های منطقه‌ای میان چین و کشورهای همسایه آن وجود دارد. او در ادامه گفت: «اما چین مانند روسیه دامنه نفوذ خود در قطب شمال و در آفریقا را گسترش داده و در اروپا نیز سخت مشغول سرمایه‌گذاری است.»
گسترش نسل پنجم شبکه تلفن همراه (5G) از جمله مواردی است که نگرانی ناتو را برانگیخته است. در این زمینه شرکت چینی هواوی از پیشگامان محسوب می‌شود. ناتو نگران است که حکومت چین از طریق نظارت و کنترل ساختارها مکالمات اعضای ناتو را شنود کند.
ایالات متحده امریکا معتقد است که محصولات شرکت چینی هواوی از ایمنی لازم برخوردار نیستند و این شرکت در صورت لزوم ناگزیر است که داده‌های خود را در اختیار چین قرار دهد. در متن بیانیه پایانی ناتو بر این ضرورت تأکید شده که ناتو باید بتواند به سیستم‌های مطمئن و مقاوم تکیه کند. البته ناتو در نهایت نمی‌تواند کشورهای عضو را به چشم‌پوشی از این محصولات وادارد. کشورهایی چون آلمان و بریتانیا به روشنی گفته بودند که در ارتباط با این انتقاد اساسی با امریکا هم‌نظر نیستند.
پیمان آتلانتیک شمالی که امسال هفتادمین سالگرد تولدش را جشن گرفت بخشی از بیانیه پایانی را نیز به دستاوردهای خود اختصاص داده و ناتو را قوی‌ترین و موفق‌ترین پیمان نظامی تاریخ خوانده است. البته اظهارات اخیر امانوئل ماکرون درباره مرگ مغزی ناتو تنش‌هایی به همراه داشت و پس‌لرزه‌های آن در اجلاس اخیر نیز محسوس بود. دونالد ترامپ در آستانه آغاز اجلاس سران ناتو ماکرون را توبیخ کرده و سخنان همتای فرانسوی خود را توهین‌آمیز، خطرناک و نامحترمانه خوانده است. به باور ترامپ هیچ کشوری به اندازه فرانسه به ناتو نیازمند نیست. درخور توجه آنکه ترامپ خود در گذشته ناتو را بی‌مصرف خوانده و تهدید کرده بود که امریکا از این پیمان خارج می‌شود.
امانوئل ماکرون با وجود این، بار دیگر بر انتقاد خود تأکید کرده و گفته: «اظهاراتم باعث بروز واکنش‌هایی شد، اما من همچنان به گفته خودم پایبند هستم.» در این میان ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو، کوشیده است که اختلافات را کوچک‌تر جلوه دهد، اگر چه در عین حال اذعان داشته که ناتو باید خود را تغییر دهد.
ناظران بر این باورند که روابط میان فرانسه و ایالات متحده از زمان به قدرت رسیدن دونالد ترامپ از حالت متوازن سنتی خارج شده است. فرانسوا اولاند رییس‌جمهوری پیشین فرانسه، ناخرسندی خود را از ورود ترامپ به کاخ سفید پنهان نکرد. پس از نخستین بازدید امانوئل ماکرون از کاخ‌سفید، ترامپ در ابتدا او را «بهترین دوست» خود توصیف کرد، اما رفته رفته، رابطه میان دو رییس‌جمهور به‌ویژه بر سر سیاست خارجی انزواجویانه ترامپ در سوریه و چالش وضع تعرفه بر غول‌های تکنولوژی، سرد شد.
