گروه جهان| سمانه قربانی|
چین اجازه داده که یوآن به برای اولین‌بار در بیش از یک دهه گذشته از برابری بسیار مهم 7 رنمینبی در برابر یک دلار امریکا ضعیف‌تر شود. برخی ناظران بر این باورند که این اقدام نشانه‌ای است مبنی بر اینکه پکنِ ناامید از مذاکرات تجاری، احتمالا تمایل دارد تا از کاهش ارزش پول ملی خود به عنوان اهرم فشار در جنگ تجاری با امریکا استفاده کند.
رویترز نوشته، افت شدید 1.4درصدی یوان چند روز پس از آن بود که دونالد ترامپ رییس‌جمهورامریکا، با وعده اعمال تعرفه 10درصدی بر 300میلیارد دلار کالا ی چینی از اول سپتامبر، بازارهای مالی را غافلگیر کرد؛ امری که باعث شد آتش‌بس تجاری کوتاه یک ماهه دو کشور متوقف شود. تحلیلگران می‌گویند افت ارزش یوآن می‌تواند جبهه خطرناک دیگری (جنگ ارزی) را میان چین و امریکا ایجاد کند.
رویترز نوشته، بانک مرکزی چین (پیبیاوسی) پیش‌تر با تعیین نرخ روزانه ارز در ضعیف‌ترین سطح خود در 8 ماه گذشته، زمینه را برای کاهش ارزش یوآن فراهم کرد. این نهاد مالی پیش از آغاز به کار بازارها، ارزش متوسط روزانه یوآن را 6.9225 نسبت به هر دلار تعیین کرد که کمترین سطح از سوم دسامبر 2018 بوده است.
بانک مرکزی چین اما دوشنبه با انتشار بیانیه‌ای کاهش ارزش یوآن را تبعات ناشی از جنگ تجاری دانسته و اعلام کرده تحولات اخیر سیاست ارزی بانک را تغییر نخواهد داد. بانک مرکزی چین گفته که نوسانات دو طرفه ارزش یوآن امری طبیعی است. در بیانیه بانک مرکزی چین آمده: «ارزش یوآن در مقابل دلار تحت تاثیر عواملی چون یکجانبه‌گرایی، اقدامات تجاری حمایت‌گرایانه و انتظارات تعرفه‌ای علیه چین کاهش یافته است.»
این در حالی است که «کن چونگ» تحلیلگر ارشد بانک میزوهو در هنگ‌کنگ می‌گوید: «بانک مرکزی چین به کاهش ارزش یوآن چراغ سبز نشان داده است.» «جولیان ایوآنز پریچارد» اقتصاددان حوزه چین در شرکت انگلیسی کپیتال اکونومیکس، نیز معتقد است که بانک مرکزی چین احتمالا پیش تر جلوی تضعیف ارزش یوآن را گرفته بود تا خللی به روند مذاکرات تجاری با ایالات متحده امریکا وارد نشود. اما حالا واقعیت این است که آنها جلوی کاهش ارزش یوآن در برابر دلار را نمی‌گیرند چرا که امیدشان برای توافق تجاری با امریکا از دست رفته است.»
تحلیلگران معتقدند، دونالد ترامپ احتمالا میان تضعیف ارزش یوآن و تهدید به اعمال دوباره تعرفه‌ها ارتباط معناداری خواهد دید و این مساله او را بیش از پیش خشمگین خواهد کرد.
سلاح تجاری یوآن
سقوط چشمگیر ارزش یوآن در روز دوشنبه می‌تواند درگیری اقتصادی بین امریکا و چین را بیشتر کند. دونالد ترامپ مدت‌های مدیدی است که از پکن به‌دلیل دستکاری ارز خود با هدف دستیابی به منافع تجاری بیشتر انتقاد کرده است. در چنین شرایطی تضعیف بیشتر ارزش یوآن می‌تواند خشم واشنگتن را برانگیزد. بلومبرگ در این باره نوشته: «چین پاسخ تهدید تعرفه‌ای ترامپ را به شکل دیگری داد: کاهش ارزش یوآن به پایین‌ترین حد طی یک دهه گذشته و تعلیق واردات محصولات کشاورزی از امریکا. این اقدام چین دشمنی بیشتر با ترامپ بود. ترامپ همواره از چین به‌دلیل مدیریت ناعادلانه ارز و عدم تعهد به قولش برای خرید غلات از امریکا انتقاد کرده است. “
در بخشی دیگری از این گزارش آمده: «به نظر می‌رسد بانک مرکزی چین تلاش دارد تا از نرخ ارز به عنوان یک سلاح استفاده کند. پایین آمدن ارزش یوآن نشان می‌دهد که چین قصد دارد از اقتصادش در برابر یک شوک تجاری شدید دیگر محافظت کند. ولی این کار خطراتی هم دارد. در اواسط 2015 پایین آمدن ارزش یوآن باعث بیرون رفتن سرمایه و بی‌ثباتی بازارهای جهانی شد. بنابراین کنترل سخت‌تر سرمایه‌ها شاید جلوی خروج آن را بگیرد.»
واردات غلات چین از امریکا یک سلاح دیگر پکن است. شرکت‌های کشاورزی دولتی چین خرید محصولات کشاورزی از امریکا را متوقف کرده و منتظر پیشرفت مذاکرات تجاری هستند. قراردادهای آینده خرید غلات و دانه‌های سویا از امریکا کاهش یافته است.
چوا هاک بین اقتصاددان چینی می‌گوید: «چین دیگر استراتژی نرم دیپلماتیک خود را کنار گذاشته است و قصد ندارد همچنان کیسه‌بوکس ترامپ باشد. تهدیدهای ترامپ برای افزایش عوارض نتیجه معکوس داده و یک جنگ تجاری تمام‌عیار به راه انداخته است.»
رویترز نوشته، افزایش تنش‌های تجاری، بازارهای مالی جهانی را نگران کرده که چین برای اینکه فشارهای سنگین روی صادرکنندگان خود را متعادل کند، تا چه اندازه ارزش یوآن را پایین خواهد آورد. به همین دلیل بود که با انتشار خبر کاهش شدید ارزش یوآن، آن هم چند روز پس از توییت‌های تهدیدآمیز ترامپ مبنی بر افزایش تعرفه‌ها، بازارهای جهانی از آسیا گرفته تا اروپا متلاطم شدند به‌طوری که سهام آسیایی در اولین ساعات معاملات دوشنبه بیشترین کاهش قیمت در ۱۰ماه گذشته را تجربه کردند. افت ارزش یوآن گرایش سرمایه‌گذاران به بازارهای امن‌تر یعنی اوراق قرضه و طلا را افزایش داده است.
شاخص بورس نیکی توکیو هم ۱.۷درصد کاهش یافت و بیشترین افت روزانه از ماه مارس گذشته تاکنون را متحمل شد. کوسپی، شاخص بورس کره‌جنوبی نیز با سقوط ۲.۶ درصدی مواجه شد و به پایین‌ترین رقم از نوامبر سال ۲۰۱۶ تاکنون رسید. در بازارهای مالی چین نیز شاخص بلوچیپ، یک درصد کاهش یافت و شاخص بورس هنگ‌کنگ نیز کمترین رقم خود را طی هفت ماه گذشته ثبت کرد.
وضعیت قرمز و کاهش دسته جمعی قیمت‌ها بر معاملات دوشنبه بورس‌های اروپایی نیز حاکم بود؛ به‌طوری که در ساعت اولیه داد و ستدهای بازارهای مالی اروپا شاخص استوکس۶۰۰ که متوسط قیمت سهام ۶۰۰ شرکت برتر اروپایی را محاسبه می‌کند ۱.۸۹ درصد کاهش یافت.
