گروه جهان|
«برآیند دیدار هلسینکی زانو زدن رییس‌جمهوری امریکا زیر پای همتای روس است. تنها رهاورد دونالد ترامپ از دیدار با ولادیمیر پوتین یک توپ جدید فوتبال و دستاورد خروج روسیه از انزوا بود.» این بخشی از تحلیل نیویورک‌تایمز درباره دیدار رهبران روسیه و امریکا در فنلاند است، دیداری که موجی از انتقادها داخلی و خارجی را متوجه دونالد ترامپ کرده است.
آنچه بیشترین انتقادها را برانگیخته، سخنان ترامپ پس از دیدار پوتین بوده است. رییس‌جمهوری امریکا در کنفرانس خبری مشترک با پوتین تحقیقاتی درباره دخالت احتمالی روسیه در انتخابات امریکا را فاجعه و مسخره توصیف کرد و گفت که این موضوع بین دو کشور فاصله انداخته است. ترامپ گفت: تبانی در کار نبوده و در جریان کارزار ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶، هیلاری کلینتون، رقیب دموکرات خود را در رقابتی سالم شکست داده است. پوتین نیز تاکید کرده کشورش به هیچ‌وجه در روند انتخابات و امور داخلی ایالات متحده یا کشورهای دیگر دخالتی نکرده است.
ریچار برد رییس‌جمهوری‌خواه کمیته امور اطلاعاتی سنا، در واکنش یه سخنان ترامپ گفته رییس‌جمهور امریکا باید هر حرفی که پوتین در تکذیب دخالت در انتخابات امریکا می‌زند را دروغ قلمداد کند. پل رایان رییس مجلس نمایندگان امریکا از حزب جمهوری‌خواه نیز پس از اظهارات ترامپ تاکید کرد هیچ تردیدی وجود ندارد که روسیه در انتخابات امریکا دخالت کرده و ترامپ باید این را بپذیرد که روسیه متحد واشنگتن نیست.
باب کورکر رییس‌جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی نیز گفته سخنان ترامپ در جریان کنفرانس مطبوعاتی‌اش از ایالات متحده تصویر یک کشور ضعیف را ارائه می‌دهد. جان مک‌کین رییس کمیته نیروهای مسلح سنا، نیز سخنان ترامپ را یکی از شرم‌آورترین‌ها در میان اقدامات و عملکردهای روسای جمهوری کشورش و اشتباهی تراژیک توصیف کرده است. لیندسی گراهام، سناتور دیگری از حزب جمهوری‌خواه دیدار ترامپ و پوتین را برای پاسخگو کردن روسیه، یک بخت از دست رفته توصیف کرده است. جف فلیک نیز گفته: «هرگز تصور نمی‌کردم روزی را ببینم که رییس‌جمهوری امریکا در کنار رییس‌جمهوری روسیه، در برابر همگان، ایالات متحده را به خاطر تجاوزات روسیه مقصر معرفی کند.» بن سیس سناتور جمهوری‌خواه، هم گفته‌های ترامپ را عجیب و غریب توصیف کرده است.
نیویورک‌تایمز در این باره نوشته: «ترامپ یا خیلی ساده‌لوح است یا عامدانه خود را به نادانی زده و حتی توصیه مشاوران امنیت ملی خودش را هم قبول ندارد که می‌گویند روسیه همراه چین، یکی از رقبا و دشمنان اصلی ژئواستراتژیک امریکا است. پوتین در داخل با مشکلات ریز و درشت اعم از اقتصاد ضعیف، فساد شایع و سایر مسائل روبه‌روست و به موازات همه این بی‌کفایتی‌های حکومتی، دست به یک سرکوب گسترده ناراضیان و مخالفان سیاسی می‌زند و در بیرون از مرزها هم یک قدرت متجاوز و پرخاشگر را به آزمون تجربه گذارده است... ترامپ سخت تلاش می‌کند هر طور شده پیوندهای امریکا با ناتو و اتحادیه اروپا را برهم بزند و جلو قدرت نفوذ واشنگتن در خاورمیانه را هم بگیرد. این در حالی است که روال کار روسای جمهوری پیشین امریکا همواره بر این منطق استوار بوده که مدافع منافع ملی کشور و ائتلاف‌های دموکراتیکی باشند که واشنگتن رهبری آنها را برعهده دارد. رونالد ریگان 1987 بر همین منوال عمل کرد و میخاییل گورباچف آخرین رهبر شوروی (پیش از فروپاشی) را تشویق کرد دیوار برلین را فرو بریزد. جورج بوش (پدر) هم به گورباچف گفت که پس از اتحاد دو آلمان شرقی و غربی در 1990، آلمان واحد باید در ناتو باقی بماند. اوباما نیز پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2016 امریکا همین کار را کرد و به پوتین گفت که از عملیات هکری دست بردارد. اما واقعا دستاورد دیدار هلسینکی برای ترامپ چه بود؟ اگر این ملاقات یک رهاورد مهم داشته باشد، این است که پوتین به آن اشاره کرد، یعنی «پایان محرومیت و مطرود ماندن روسیه بابت تجاوز به خاک اوکراین.»
این دو مرد درباره پیمانی نو جایگزین «استارت جدید» صحبت کردند که تسلیحات هسته‌یی را مهار می‌کند و مهلت اعتبار آن هم تا سال 2021 است و همچنین برای همکاری در زمینه سوریه مذاکره شد، اما ظاهرا نتوانستند از این فرصت مغتنم برای یک اقدام محکم مرتبط بهره ببرند. اکنون مطلقا به نظر نمی‌رسد از این بله قربان‌گویی (ترامپ) به پوتین، کمترین چیزی جز یک توپ جدید فوتبال عاید امریکا شود! چرا ترامپ خلاف تمامی مقامات سلف خود اعم از جمهوری‌خواه و دمکرات مطلقا دوست ندارد برای این خیانت آشکار بر سر روس‌ها داد بزند؟ چرا وقتی در نشست متحدان اروپایی واشنگتن حضور دارد، تمام وزن خود را روی آنان می‌اندازد، به آنها حمله ور می‌شود و ضربه‌یی می‌زند تا دیگر نتوانند بلند شوند؟ رییس‌جمهوری امریکا حتی اتحادیه اروپا را دشمن می‌خواند یا پوست رسانه‌های خبری را کنده و از آنها هم به عنوان دشمن ملت نام می‌برد. ترامپ وقتی کنار دیکتاتورهایی نظیر پوتین و امثال او می‌ایستد، همچون موم در دستان آنان است. وقتی رییس‌جمهوری بدون توان ژرف‌اندیشی است، امریکا را به درون دردسرهایی عمیق فرو می‌برد. »
علاوه بر انتقادهای سیاسی، دیدار ترامپ و پوتین عملکرد بازارهای بورس را نیز تحت تاثیر قرارداد. خبرگزاری فرانسه نوشته، در بازار ارز، دلار در برابر ین و پوند بالا رفت و بهای نفت کاهش یافت. میشائل هیوسون تحلیل‌گر بازار موسسه سی‌ام‌سی در این باره گفت: «شروع معاملات هفتگی در اروپا به مانند بورس‌های آسیایی چندان از حجم بالایی برخوردار نبود. در بورس وال استریت امریکا نیز عملکرد مشابهی مشاهده شد و بهرغم افزایش فروش بخش خرده فروشی و عملکرد خوب گروه بانکی در کسب سود، هم شاخص داوجونز، هم «اس‌اندپی ۵۰۰» و نزدک کامپوزیت با کاهش به کار خود خاتمه دادند.
