گروه جهان|
پرده فرو افتاده و لبخندهای دیپلماتیک مقابل دوربین‌ها جای خود را به تهدیدهای آشکار داده است. اختلافات شرکای بزرگ اقتصادی امریکا با کاخ‌سفید عیان شده به‌طوری که می‌توان برای توصیف نشست دو روزه سران هفت گروه صنعتی در کانادا از عبارت «جنجال تمام‌عیار» استفاده کرد. حواشی این نشست کم نبود؛ از دیر رسیدن دونالد ترامپ به نشست رهبران و نگاه‌های معنادار کریستین لاگارد رییس صندوق بین‌المللی به او که بی‌توجه به حاضران با سر و صدا راه خود را برای نشستن باز می‌کند، گرفته تا دست دادن نامتعارف امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه با همتای امریکایی‌اش که رد انگشتانش روی دست ترامپ کاملا مشهود است و تصویری که آنگلا مرکل صدراعظم آلمان با عنوان «همه یک طرف، ترامپ یک طرف» منتشر کرده و در پرده آخر نیز پس گرفتن امضای بیانیه پایانی از سوی ترامپ آن هم سوار بر هواپیمایی که عازم سنگاپور بود. به اینها می‌توان توییت‌های هتاکانه ترامپ علیه نخست‌وزیر کانادا را هم اضافه کرد که در آنها جاستین ترودو را فردی ضعیف و ناصادق خوانده است. یورونیوز نوشته، همان‌طور که انتظار می‌رفت در پایان نشست هفت کشور صنعتی و ثروتمند جهان در کانادا زخم‌هایی سر باز کرد و اختلافات امریکا با متحدانش بیش از پیش بالا گرفت. ترامپ که این نشست را زودتر از دیگر شرکت‌کنندگان ترک کرده بود در هواپیما، هنگام عزیمت به سنگاپور با انتشار توییتی تاکید کرد که کشورش با مواضع گروه هفت همراه نیست و بیانیه پایانی این نشست را امضا نمی‌کند. این کنش و رفتار غیرمتمدنانه ترامپ که به دور از عرف دنیای سیاست و دیپلماسی ارزیابی می‌شود حالا دیگر کمتر با پذیرش مصلحت‌آمیز و مسامحه‌گرانه متحدان همراه است. رییس‌جمهوری امریکا البته تنها طرف این تعامل چندگانه است که هیچ تغییری در رویکرد خود ایجاد نکرده است. او از نخستین روزهای کاخ‌سفیدنشینی نشان داده که با پیمان‌های چندجانبه مشکل دارد و سیاست حمایت‌گرایانه از اقتصاد کشورش برای او از هر تعهد و پیوندی مهم‌تر است.
گروه هفت با بیانیه‌ای 6 امضایی
همه‌چیز با سخنرانی نماینده کانادا در کبک آغاز شد. جو آرام شروع مذاکرات که با فشردن دست‌ها و ملاقات‌های گرم دوجانبه همراه بود در انتها جای خود را به تهدید داد. جاستین ترودو که چند ساعت پیش‌تر با نشان دادن عکس هتل پدربزرگ ترامپ در کانادا حس نوستالژیک وی را برانگیخته بود از اقدامات تلافی‌جویانه کانادا در برابر سیاست‌های حمایت‌گرایانه امریکا سخن می‌گفت. نخست‌وزیر کانادا در پایان نشست گروه هفت از جمله تاکید کرد که از ابتدای جولای واردات محصولات امریکایی در کشورش مشمول تعرفه‌های جدید خواهند شد. ترامپ سوار بر هواپیما عازم سنگاپور با مطلع شدن از این سخنان در اظهاراتی توییتری گفت به نمایندگانش اعلام کرده تا امضای او را از بیانیه پایانی نشست خارج کنند. ترامپ علاوه بر واکنش تهاجمی به سخنان ترودو، برای اروپا و به‌ویژه آلمان هم خط و نشان کشید و گفت که به‌زودی طرح افزایش تعرفه واردات خودرو از اروپا را بررسی خواهد کرد. آن هم در شرایطی که آنگلا مرکل پیش‌تر از پیشرفت نسبی توافق جمعی سران گروه هفت ابراز رضایت کرده بود.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که اختلافات امروز واشنگتن و متحدانش در تاریخ معاصر کم‌سابقه است. با آنچه در کانادا روی داد دیگر می‌توان به جرات پیش‌بینی کرد که آتش جنگ تجاری امریکا و متحدانش در حال شعله‌ور‌تر شدن است. برای طرف‌های معامله با کاخ‌سفید دیگر ملاحظه طرف امریکایی و دلجویی کردن مثل گذشته جایگاه ندارد. نشریه پولیتیکو با اشاره به عیان شدن اختلافات رهبران اروپایی، کانادا و امریکا نوشته باتوجه به اینکه متحدان سابق واشنگتن برای ایستادگی در برابر ترامپ عزم خود را جزم کرده بودند چندان هم از رفتار سابقه‌دار رییس‌جمهوری امریکا متعجب نشدند؛ به‌ویژه اینکه مرکل گفته بود «بهتر است اختلافات و تفاوت‌های میان کشورها آشکارا اعلام شود تا به اشتباه، احساس وحدت از این نشست و دیدارها حاصل نشود. او گفته که صداقت بهتر از تظاهر به خوب بودن اوضاع است.»
دویچه‌وله هم می‌نویسد، ترامپ پنج ساعت پیش از پایان نشست را ترک کرد تا شاید از مناقشه سابقه‌دار بر سر حفاظت از محیط‌زیست و مقابله با تغییرات اقلیمی و آلودگی حذر کند. او گرچه در ابتدای ورودش به کانادا مذاکرات را مثبت ارزیابی کرده بود اما در ادامه از سیاست‌های تجاری اتحادیه اروپا به‌شدت انتقاد کرده و گفت که این کشورها به خوبی می‌دانند سیاست‌های‌شان تا چه حد به ضرر امریکا است. رییس‌جمهوری امریکا همچنین به کشورهای اروپایی هشدار داد که از اقدام‌های تلافی‌جویانه و وضع تعرفه‌های گمرکی بر محصولات امریکایی خودداری کنند. او بار دیگر ساختار تجارت جهانی را عمیقا ناعادلانه خوانده و گفته «امریکا قلکی است که هر کس آن را غارت می‌کرد و این کار اکنون خاتمه می‌یابد.»
اما گذشته از اختلافات تجاری، زیست محیطی و برجام، یکی دیگر از مناقشه‌های ترامپ با رهبران اروپایی بر سر روسیه بوده است. ترامپ در ابتدای نشست پیشنهاد بازگشت روسیه به گروه هفت و تشکیل مجدد گروه هشت را خواستار شد که با مخالفت اروپایی‌ها روبه‌رو شد. رویترز نوشته: «ترامپ خواستار بازگشت روسیه به گروه شد. گروهی که برای مدتی روسیه در آن حضور داشت اما در پی بحران اوکراین و تشدید اختلافات میان غرب و مسکو از آن کنار گذاشته شد. رهبران اروپایی به‌ویژه مرکل و ماکرون با این پیشنهاد آشکارا مخالفت کردند. صدراعظم آلمان در آغاز نشست کبک تاکید کرد که بازگشت روسیه به این گروه تنها در صورت پیشرفت اساسی در پیوند با مسائل مربوط به اوکراین، ممکن است.»
اقدامات و اظهارات ترامپ در داخل امریکا نیز واکنش‌های گسترده‌یی داشت. جان مک‌کین سناتور جمهوری‌خواه، از رفتار ترامپ در تهدید کانادا به اعمال تعرفه‌های تجاری و عدم تایید اعلامیه مشترکی که به امضای سایر اعضای گروه هفت در نشست کبک رسیده بود، به‌شدت انتقاد کرده است. به گزارش هیل، مک‌کین همچنین خطاب به کشورهای اروپایی گفته که اغلب اعضای دو حزب بزرگ امریکا موافق تجارت آزاد و در جبهه متحدان اروپایی هستند، حتی اگر رییس‌جمهوری امریکا چنین عقیده‌یی نداشته باشد.
اعضای رهبری ارشد دموکرات‌ها هم از جمله چاک شومر رهبر اقلیت سنا و نانسی پلوسی رهبر اقلیت مجلس نمایندگان امریکا، سخنان ترامپ را محکوم کرده و نسبت به بیگانه‌سازی متحدان اصلی امریکا هشدار داده‌اند.
