ریحانه جاویدی|
مردم سیستان و بلوچستان در چابهار، بنت، نیکشهر و بیش از صد روستای حاشیه این شهرها با آب می‌جنگند. خانه‌هایشان را آب برده و دام‌ها تلف شدند با این حال هنوز وضعیت امدادرسانی در سیستان و بلوچستان به گفته مردم کافی نیست، روستایی‌ها می‌گویند، سیستان و بلوچستانی یاد گرفته است فقط خودش به خودش کمک کند، همیشه محروم بودیم و حالا هم کسی ما را نمی‌بیند، کسی صدای ما را نمی‌شنود اما مسوولان روایت دیگری دارند، از اعزام بالگرد امداد می‌گویند و از وصل شدن برق در بنت و زرآباد، از تعیین محل اسکان اضطراری تا توزیع اقلام خوراکی ولی عکس‌ها و روایت محلی‌ها متفاوت است می‌گویند آب آشامیدنی گل‌آلود شده و اگر به موقع به داد «دشتیاری» نرسند فاجعه رخ می‌دهد. سیل زندگی مردم دلگان، نیکشهر، خاش، کنارک، سراوان، دشتیاری چابهار، زرآباد، کنارک، بزمان و روستاهای اطرافشان را با خود برده و مزارع موز و محصولات کشاورزی را نابود کرده است آن هم در حالی که هنوز خسارت توفان‌های شدید، بارش‌های تند و رگباری، سیلاب، برف، سرما و یخبندان سال‌های قبل به مردم پرداخت نشده است، با این حال مردم سیستان و بلوچستان اکنون فقط یک دغدغه دارند، اینکه در جدال با قدرت سیل زنده بمانند.
مردم عادی خودشان پای کار آمدند
«از جمعه هفته گذشته گرفتار سیل هستیم وضعیت در دشتیاری وخیم است و هیچ خبری از سرنوشت 15 هزار نفر از روستای‌های این منطقه نداریم، مسیر ارتباط 250 روستا به‌طور کل قطع شده و اگر زود به داد دشتیاری نرسند، فاجعه رخ می‌دهد.» این صحبت‌های نوید برهانزهی، فعال اجتماعی و از شهروندان سیستان و بلوچستان است، او درباره وضعیت فعلی روستاهای سیل‌زده به تعادل می‌گوید: پنج منطقه اصلی در سیستان و بلوچستان با سیل درگیر است، بنت، نیکشهر، زرآباد و دشتیاری اما وضعیت بنت وخیم است از 15 هزار نفر مردم روستاهای این منطقه هیچ خبری نداریم و راه ارتباطی با 250 روستا قطع شده است.
او افزود: وضعیت دشتیاری هم اسفناک است اما تا این لحظه هیچ خبری از هلی‌کوپتر امداد نیست ما فقط یک بالگرد ارتش دیدیم تا جایی که خبر دارم اعضای شورای شهر بنت درخواست اعزام بالگرد ارسال کرده‌اند اما هنوز نیامده‌اند و ما چیزی نمی‌بینیم. حالا اگر هلال احمر می‌گوید بالگرد اعزام کرده خدا کند که اینطور باشد.
مردم عادی خودشان دارند کمک می‌کنند مردم خودشان قایق صیادی آوردند و به مناطق می‌روند مردم سیستان و بلوچستان می‌دانند خودشان باید به خودشان کمک کنند، کسی صدای ما را نمی‌شنود، سه سال پیش هم سیل آمد اما کسی به ما کمک نکرد.
برهانزهی ادامه داد: شب اول سیل مسوولان ستاد بحران سیستان و بلوچستان به منطقه نرفتند.از دفتر زاهدان بحران را مدیریت می‌کردند. در حالی که از ده روز قبل مشخص بود چنین سیلی رخ می‌دهد با هیچ کمپ اسکان اضطراری تعیین نکرده بودند تنها اقدام این بود که به مردم اعلام کردند به خانه اقوامشان که امن‌تر است بروند. کدام خانه امن؟ اینجا همه خانه‌ها مثل هم است.
اظهارات ضد و نقیض مسوولان
اظهارات برهانزهی درحالی است که روز گذشته رییس سازمان امداد و نجات هلال احمر فراهم شدن امکان امدادرسانی با بالگرد در استان سیستان و بلوچستان خبر داد. مرتضی سلیمی گفت: شش بالگرد در مناطق درگیر سیل در حال کار هستند که این تعداد کافی است. روز یکشنبه شرایط جوی نامساعد بود و جاده‌ها بسته بود اما امروز امدادرسانی با مشکلات جوی مواجه نیست.
دو فروند بالگرد جمعیت هلال احمردر منطقه در حال امدادرسانی هستند و با توجه به هماهنگی انجام شده یک فروند بالگرد سپاه نیز در منطقه مستقر شده و در حال کمک است. همچنین طی برنامه‌ریزی صورت گرفته بالگردهای هوانیروز و نیروی انتظامی نیز جهت کمک به عملیات امدادرسانی اعزام شده و در منطقه حضور دارند.
با این حال نماینده مردم سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها می‌گوید، امیدوارم بالگردها از استان‌های همجوار و تهران برای امدادرسانی و رساندن آذوقه به مردم این استان اعزام شود. عزیز سارانی درباره این موضوع روز گذشته به ایسنا گفت: برخی روستاها 72 ساعت است که بر اثر سیلاب راه ارتباطی آنها قطع شده و تنها امکان امدادرسانی به آنها از طریق هوایی است، در حالی که این امکان هنوز در سطح استان فراهم نشده و به‌شدت نیازمند اورژانس هوایی در سطح استان سیستان و بلوچستان هستیم. اگر این مشکل ادامه پیدا کند و امدادرسانی تسریع نشود با یک بحران بزرگ مواجه خواهیم بود.
او افزود: به‌شدت نیازمند بالگرد برای امدادرسانی هستیم که امیدواریم بالگردها از استان‌های همجوار یا تهران برای کمک‌رسانی به مردم سیستان و بلوچستان تامین شود. در برخی روستاها افراد آسیب دیده 48 ساعت است که امدادرسانی به آنها انجام نشده چرا که بالگردی وجود ندارد.
از سوی دیگر برخی روستاها راه‌های ارتباطی‌شان مسدود شده و حتی هیچ خبری از آنها نداریم.
مردم خانه‌هایشان را رها نکردند
در میان اصرار و انکار مسوولان، ضیا هاشم‌زهی، فرماندار نیکشهر هم معتقد است برق در شهرستان بنت وصل شده و اقلام مورد نیاز به روستاهای این شهرستان ارسال شده است. او معتقد است پیش از وقوع سیل به مردم هشدارهای لازم داده شده و محل اسکان اضطراری هم تعیین شده است اما مردم خودشان راضی به تخلیه منازل نشده‌اند.
هاشم‌زهی درباره وضعیت روستاهای سیل‌زده نیکشهر و بنت به «تعادل» گفت: از روز نخست وقوع سیل متاسفانه بخش وسیعی از سکونتگاه روستایی و واحدهای مسکونی آسیب دید. امدادرسانی بیشتر در بنت و مناطقی که آسیب‌ها بیشتر است مستقر شده. روز دوشنبه توانستیم ارتباط جاده‌ای را از نرمز شهرستان بنت به روستاها ایجاد کنیم و برق و تلف هم به شرایط نرمال بازگشته است. اما این اقدامات بیشتر نقش تسکین‌دهنده موقتی دارند ما نیاز داریم از واحدهای مسکونی رفع آسیب شود و محور دسترسی هم باید احیا شود. اکنون شرایط کنترل شده اما در چابهار وضعیت فاجعه‌باری داریم. بالگردهای امداد به دشتیاری و اعزام شدند.
او افزود: با این حال من به عنوان فرماندار نمی‌توانم منتظر باشم تا بالگرد چه زمانی می‌خواهد اعزام شود گرچه هلی‌کوپتر امداری برای مناطقی که هیچ‌گونه مسیر دسترسی نداشتند اعزام شده است و صبح روز گذشته تیم مدیریت بحران اقلام امداد و نجات را در بنت توزیع کرده‌اند. با این حال من فرض را بر این می‌گذارم که هیچ بالگردی نیست و باید خودمان، شهرهایمان را مدیریت کنیم.
هاشم‌زهی در پاسخ به اینکه چرا پیش از وقوع سیل فکری به حال تخلیه روستاهای آسیب‌پذیر و اسکان اضطراری مردم نشده بود، بیان کرد: در حوزه بنت روستاهایی که در جدار رودخانه است، سیل‌بند حفاظتی داشتند اما باید توجه کنیم روستاها پرجمعیت هستند، صحبت بر سر اسکان بیست نفر و سی نفر نیست بلکه از تنها در روستای دستگرد، از اسکان دو هزار نفر صحبت می‌کنیم، چطور باید این تعداد را اسکان می‌دادیم؟
هشدارهای جدی و آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی به مردم شده بود که قرار است سیل رخ دهد اما ما در این منطقه شرایط خاص اجتماعی و فرهنگی داریم و مردم با وجود هشدارها خاضر نیستند خانه خود را ترک کنند. به اندازه‌ای که مورد نیاز بود، سوله اسکان، درمانگاه و مراکز شبانه‌روزی اسکان تدبیر کردیم و از مردم خواستیم در این اماکن حضور پیدا کنند اما مردم خانه خود را رها نکردند.
درچنین شرایطی زندگی مردم از حالت عادی خارج می‌شود با این حال در منطقه حسین‌آباد محل اسکان اضطراری از سوی بخشدار تعیین شد و مردم در مدارس و سوله‌ها اسکان داده شدند.
فرماندار نیکشهر معتقد است ساخت و ساز روستاها در این منطقه از ابتدا اشتباه بوده است. او درباره این موضوع گفت: منطقه ما پر از رودخانه‌ها فصلی است که در زمان وقوع سیل ارتباط روستاها با مرکز را قطع می‌کند و امکان هر حرکت اضطراری را از ما می‌گیرد. با این حال چیزی که مهم است این است که در هر سیلی که رخ می‌دهد بیشتر به این نتیجه می‌رسیم که چرا از ابتدا ساخت و ساز در بستر طبیعت انجام شده که این اتفاقات رخ دهد؟ ما خودمان منجر به تشدید اتفاقات می‌شویم.
از تماس رییس‌جمهور
تا تنخواه پنج‌میلیاردی برای امدادرسانی
تاکید مسوولان استان بر اعزام نشدن بالگرد امداد در حالی است که روز گذشته رییس‌جمهور در تماس تلفنی با احمد علی موهبتی استاندار سیستان و بلوچستان در جریان مسائل و مشکلات این استان در پی بارش‌های شدید و وقوع سیل قرار گرفت و دستورات لازم را برای تسریع در روند امدادرسانی صادر کرد. حسن روحانی در این تماس تلفنی بر اختصاص تمام امکانات و تجهیزات و هماهنگی تمامی بخش‌ها و دستگاه‌های مرتبط برای مدیریت نهایی سیلاب‌ها و کمک به آسیب دیدگان تاکید کرد.
از سوی دیگر رییس سازمان مدیریت بحران کشور هم در تشریح وضعیت امدادرسانی در سیستان و بلوچستان گفت: در حال حاضر بارندگی‌ها قطع شده و سیلاب در حال فروکش کردن است. همچنین کارهای امدادی نیز سرعت بیشتری گرفته و با توجه به اینکه به دلیل وضعیت جوی امکان پرواز بالگردها وجود نداشت از روز گذشته سه فروند بالگرد در سیستان و بلوچستان به پرواز درآمده‌اند
اسماعیل نجار، از پیشنهاد تنخواه پنج میلیارد تومانی به دولت برای انجام کارهای امدادرسانی در سیل نیز خبر داد و بیان کرد: این تنها برای انجام اقدامات اضطراری و امدادرسانی است. علاوه بر آن همچون روال قبل فرآیند تخصیص اعتبار و پرداخت وام برای بازسازی خانه‌ها و واحدهای آسیب دیده نیز انجام خواهد شد.
نجار با بیان اینکه ارزیابی برای بررسی میزان خسارات همچنان ادامه داد، گفت: خسارات بخش کشاورزی بالا بوده است اما تا پایان ارزیابی‌ها نمی‌توان تعداد دقیق خانه‌ها و واحدهای آسیب دیده را اعلام کرد.
اظهارات نجار در حالی است که موهبتی، استاندار سیستان و بلوچستان، بالگرد، قایق، مواد غذایی و آب و لوازم بهداشتی را از مهم‌ترین نیازهای امدادی مناطق سیل‌زده دانسته و بیان کرد: حجم خسارت وارده به منازل و اراضی کشاورزی و تاسیسات و زیرساخت‌ها و راه‌های ارتباطی بسیار بالا است. در مناطق خاش، دلگان، چابهار، نیکشهر، کنارک، برف و باران سنگین سرازیر و مشکلات فراوانی را برای مردم استان به وجود آورده است. سیل‌زدگان واقع شده در مناطق جنوبی استان با توجه به حجم بالای بارش‌ها، وقوع سیلاب، زیر آب رفتن نقاط روستایی و اراضی کشاورزی و بی‌خانمان شدن خانوارها به حمایت ملی و عزم و اراده بالا برای جبران خسارت‌ها نیاز دارند.
استاندار سیستان و بلوچستان در تماس تلفنی با رییس سازمان مدیریت بحران کشور ضمن وضعیت مناطق سیل‌زده چابهار و مناطق مختلف استان را گزارش کرد و خواستار کمک و مساعدت بیشتر دولت برای خدمات‌رسانی به مردم سیل‌زده و ارسال بالگرد برای نجات جان مردم و ارسال کمک‌ها به روستاهای مختلف شد.
