قانون هوای پاک در راستای اجرای اصل 123 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در جلسه علنی بیست و پنجم تیر 1396 مجلس شورای اسلامی تصویب شد و یازدهم مرداد همان سال به تایید شورای نگهبان رسید. این قانون بیستم و سوم مرداد 96 ازطرف دولت برای اجرا به سازمان حفاظت محیط زیست و دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ شد. اما از زمان ابلاغ این قانون، تقریبا هیچ‌یک از دستگاه‌های مورد اشاره در قانون، به درستی به وظایفشان عمل نکرده‌اند؛ این در حالی است که وضعیت آلودگی هوا هر سال وخیم‌تر شده است و رییس سازمان حفاظت محیط زیست و اخیرا شهردار تهران، برای بهبود وضعیت آلودگی هوا، آرزوی وزیدن باد کرده‌اند.
سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرد سالانه ۳۴هزار میلیارد تومان خسارت ناشی از آلودگی هوا به کشور وارد می‌شود.
آنچه حریرچی به عنوان خسارت ناشی از آلودگی هوا یاد کرده است مجموع عناوینی از خسارت‌های به بارآمده نیست بلکه تخمینی است که براساس فرمولی جهانی محاسبه می‌شود. در این شیوه محاسبه سال‌های عمر از دست رفته را با میزان تاثیرات ناشی از آلودگی هوا، مرگ و میر و بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا جمع می‌کنند و براساس ضریبی به میزان خسارت ناشی از آلودگی هوا معرفی می‌شود.
ضریبی که برای محاسبه خسارت ناشی از آلودگی هوا در ایران به آن استناد شده مشابه سایر کشورهای خاورمیانه 48.2 از تولید ناخالص ملی است.
در همین حال گزارش رسمی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران آماری در سایت خود منتشر کرده است که هزینه آسایش از دست رفته در سال ۱۹۹۰ میلادی را با وضعیت سال ۲۰۱۳ مقایسه کرده است.
براساس این گزارش ۱۳هزار و ۹۴۰میلیون دلار هزینه اقتصادی آلودگی هوا به ایرانیان تحمیل شده است و در سال ۲۰۱۳ یعنی در سال ۱۳۹۲هزینه آسایش از دست رفته (یا درصد تولید ناخالص داخلی براساس قدرت خرید) معادل ۳۰هزار و ۵۹۹ میلیون دلار بوده است.
تا پیش از این قانون هوای پاک را نداشتیم ولی اینک با قانون هوای پاک همه خلأهای قانونی مقابله با آلاینده‌های هوا و آلوده‌کنندگان برطرف شده است. شاید حالا مثل آن تیم فوتبالی شده‌ایم که همه‌چیز دارد ولی تمام‌کننده ندارد. یک نفر که پای همه تبعات اجرای این قانون بایستد. و آن مدلی نباشد که نظیر سال‌های دهه ۸۰ که خودروی پژو۴۰۵ نقص فنی داشت و ناایمن بود ولی بازهم شماره‌گذاری می‌شد.
در آیین نامه ماده 2 قانون هوای پاک این بند آمده که 10 درصد موتورسیکلت‌های تولید کشور باید برقی باشد و اگر برقی نباشد موتورسیکلت‌ساز باید اسقاط زیادی بکند. این کار باید از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت بگیرد اما این وزارتخانه می‌گوید هزینه تولید موتورسیکلت برقی سنگین است و به این دلیل از اجرای این بند قانونی که قانون به عهده‌اش قرار داده، خودداری کرده است.
همچنین بر اساس تبصره یک ماده 8 این قانون، دولت موظف است از محل صرفه‌جویی حاصل از بهبود و مدیریت سوخت ناشی از اجرای این قانون، ساز و کار و تسهیلات لازم جهت جایگزینی خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی با خودروهای نو را فراهم کند. اما در این زمینه نیز دولت کوتاهی کرده و کمک مورد اشاره در قانون، به شهرداری‌ها و سیستم حمل و نقل عمومی، منتقل نشده است.
همچنین طبق این قانون، انباشت و سوزاندن زباله‌ها اعم از خانگی و بیمارستانی، در فضای عمومی داخل و خارج شهر ممنوع است. این در حالی است که در حال حاضر به وضوح در نقاط مختلف کشور، رها شدن زباله در جنگل‌ها یا سوزاندن زباله، از امور عادی و روزمره سازمان‌های پسماند شهرداری‌ها محسوب می‌شود.
فرید موسوی، نماینده مردم تهران در مجلس در این رابطه می‌گوید: مجلس قوانینی را درباره ارتقای کیفیت خودرو و بهبود کیفیت سوخت به تصویب رساند اما متأسفانه برخی از دستگاه‌های اجرایی به بهانه‌های مختلف، این قوانین را اجرا نمی‌کنند.
او با اشاره به آلودگی شدید هوای پایتخت، معتقد است: آلودگی هوا موضوعی است که در سال‌های اخیر بارها اتفاق افتاده است و این موضوع به ویژه در ماه‌های سرد سال و زمستان بیشتر پیش می‌آید. نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی به خانه ملت می‌گوید: ما باید همواره به دنبال حل معضلاتی چون آلودگی هوا باشیم اما متأسفانه رویه معمولا به این شکل است که زمانی که زلزله اتفاق می‌افتد، بحث استحکام ساختمان‌ها مطرح می‌شود و همچنین صرفا در ماه‌های سرد سال موضوع آلودگی هوا مورد توجه قرار می‌گیرد و پس از مدتی این مسائل به فراموشی سپرده می‌شود.
ضرورت بهبود کیفیت خودرو و سوخت
او با بیان اینکه متأسفانه قوانین مصوب مجلس درباره رفع آلودگی هوا اجرا نمی‌شود، ادامه می‌دهد: ما مواردی چون ارتقای کیفیت خودرو و بهبود کیفیت سوخت را قانونی کردیم اما متأسفانه برخی از دستگاه‌های اجرایی به بهانه‌های مختلف، این قوانین را اجرا نمی‌کنند.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه برای مبارزه با آلودگی هوا طی سال همه مسوولان باید مصمم باشند، می‌افزاید: با تعطیلی مدارس، فقط صورت مساله پاک می‌شود و مسوولان ذی‌ربط باید در طول سال عزم کافی برای مبارزه با معضل آلودگی هوا داشته باشند چرا که این معضل پدیده ناشناخته‌ای نیست و علت آن به آلایندگی‌های حاصل از خودروهای سبک و سنگین و همچنین پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و صنایع اطراف شهر بازمی‌گردد.
موسوی با بیان اینکه برای رفع آلودگی هوا به ویژه در کلان‌شهری چون تهران باید اقدامات جدی و اساسی در نظر گرفته شود، می‌گوید: تبعات منفی آلودگی هوا بسیار آزاردهنده است و متأسفانه بعضاً تبعات حاصل از آن انعکاس پیدا نمی‌کند و می‌تواند مشکلاتی را برای سلامت مردم به همراه داشته باشد.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه امیدواریم مسوولان به مُرّ قانون توجه کنند و اجرای قانون هوای پاک را در دستور کار خود قرار دهند، توضیح می‌دهد: برخی از دستگاه‌های اجرایی به بهانه‌های مختلف سعی می‌کنند که بخش‌هایی از اجرای قانون را معطل نگه دارند درحالی که معضل آلودگی هوا به صورت مستقیم با سلامت جامعه درگیر است و باید مجریان به این نکته توجه کنند که هیچ اولویتی بالاتر از سلامت مردم نیست.
