بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، حدود 3‚8 درصد از جمعیت ۸۰ میلیونی ایران سالمند هستند یعنی جمعیتی حدود ۷ میلیون نفر. اما این آمار مربوط به سال 98 است و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که با توجه به افزایش موالید در دهه‌های پنجاه و شصت، تا سی سال آینده جمعیت سالمند ایران تقریبا دو برابر شود و در سال 1430، مهم‌ترین معضل جامعه، سالمندی باشد.
نیاز به حمایت‌های اجتماعی، افزایش هزینه‌های درمانی، حقوق بازنشستگی و ازکارافتادگی و... مشکلاتی است که با توجه به کاهش جمعیت جوان در سال‌های آینده، مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. در کنار اینها، تغییر ساختار خانواده ایرانی و کوچک شدن خانواده‌ها را که در آینده امکان حمایت خانوادگی از سالمندان را سخت‌تر می‌کند نیز باید به این مشکلات افزوده شود. دیروز محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت که دولت امکان خدمت‌دهی به جمعیت رو به رشد سالمندان را ندارد. زنگ خطری که وزیر بهداشت هم به صدا درآورد و گفت: در حال حاضر ۸.۳ درصد جمعیت کشور سالمندان هستند که این آمار در سالیان آینده به بالای ۱۶ درصد و سرانجام به بیش از ۳۰ درصد خواهد رسید. اما سوال اصلی اینجاست، کار ما به عنوان متولیان نظام سلامت چیست؟
سعید نمکی، وزیر بهداشت در مراسم بزرگداشت روز سالمند گفت: جمعیت کشور ما در حالی به سوی پیر شدن پیش می‌رود که همزمان با کاهش زاد و ولد روبرو هستیم. جمعیت زنان سالخورده نسبت به مردان سالخورده در حال افزایش است. در این میان زنان نسبت به سلامت خود اهمیت بیشتری قائلند و اقدام به چکاپ ماهیانه و بررسی وضعیت خود می‌کنند.
او ادامه داد: باید به فکر اصلاح زیرساخت‌های اساسی بود. سالمند افسرده به دنبال مصرف دارو نیست، دچار پوکی استخوان شده و به سایر مسائل نیز اهمیت نمی‌دهد. پس اولین گام ما برای سالمندان باید ایجاد نشاط اجتماعی باشد تا همزمان با افزایش طول عمر، کیفیت زندگی این افراد ارتقا پیدا کند.
وزیر بهداشت افزود: از زمانی که در سازمان برنامه و بودجه فعالیت می‌کردم، در نظر داشتم تا به جای آسایشگاه‌های سالمندان در هر محل با کمک شهرداری‌ها و سازمان‌های ذیربط خانه‌های محله‌ای برای سالمندان ایجاد کنیم تا در طول روز در کنار همسالان خود بوده و شب نیز در کنار خانواده زندگی کنند. نمکی ادامه داد: ادغام خدمات سلامت سالمندان در نظام ارایه خدمات بهداشتی و درمانی از نیمه دوم سال جاری تسهیل شده است. در نظر داریم هر خانه را به عنوان یک پایگاه سلامت در نظر بگیریم تا سه خدمت پیشگیری، درمان و بازتوانی توسط خانم خانه تحت عنوان سفیر سلامت اجرا شود. مادر باید بداند چگونه می‌تواند به بهترین نحو از سالمند مراقبت کند. این طرح در هر شهر از هر استان به شکل پایلوت اجرا خواهد شد. وی به رونمایی از سند ملی سالمندی اشاره کرد و گفت: دنبال کردن اهداف این سند از کارهای مهم بین بخشی خواهد بود که می‌تواند باعث ارتقای کیفیت زندگی سالمندان شود. در این مراسم از سند ملی سلامت سالمندی رونمایی شده و از جمعی از سالمندان نیز تقدیر به عمل آمد. نمکی در ادامه گفت: سندی که امروز رونمایی شد حاصل هماهنگی بین بخشی از زمانی است که بنده در سازمان برنامه و بودجه بودم. امروز خوش‌بختانه این سند با کمک دستگاه‌های ذیربط رونمایی شد.
او افزود: در حال حاضر مشکلات سالمندان تنها به حوزه سلامت ختم نمی‌شود، بلکه در حوزه اشتغال، آرامش روانی و اجتماعی و... نیاز به توجه دارند. قرار است در این سند به این دست خدمات توجه بیشتری شود. ما به دنبال ادغام خدمات سلامت سالمندان در شبکه‌های بهداشتی درمانی هستیم. در همین راستا طرح هر خانه یک پایگاه سلامت را آغاز کرده‌ایم.
یک‌چهارم جمعیت ایران سالمند می‌شود
محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این همایش با اشاره به آمارهای کشوری در مورد افزایش جمعیت سالمندان در کشور گفت: دولت امکان خدمات‌دهی به این جمعیت عظیم را بدون مشارکت مردم نخواهد داشت. در کشور ما روند سالمندی پرسرعت‌تر از روند افزایش جمعیت است و در سنین بالای ۳۰ سال در سال ۱۴۳۰ به یک چهارم جمعیت می‌رسند، بنابراین با گرفتاری‌های پیچیده‌ای در این زمینه مواجه خواهیم شد و نیازمند برنامه‌ریزی مناسب بهداشتی درمانی و اجتماعی در این زمینه هستیم.
وزیر رفاه با یادآوری این نکته که سال گذشته از سند ملی سالمندی در این همایش صحبت شده بود و امسال از این سند رونمایی شد، گفت: برای استفاده از پتانسیل‌های سالمندان و زندگی توأم با عزت آنان باید طرح نویی ارایه کنیم.
او با بیان اینکه شورای ملی سالمندان برای اجرایی کردن تصمیمات اساسی در خدمت‌رسانی به سالمندان فعالیت مناسبی را دنبال می‌کند، گفت: اما مهم‌تر از این مشارکت سالمندان و سازمان‌های مردم نهاد در این زمینه است.
شریعتمداری در خصوص مشارکت سالمندان در امور اظهار کرد: مشارکت سالمندان و سازمان‌های مردم نهاد نه تنها در زمینه اجرا که در زمینه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌ها هم بسیار لازم است. وزیر رفاه با اشاره به اینکه مدیریت شورای عالی سالمندی بر عهده سازمان بهزیستی است ابراز کرد: بهتر است این سازمان ظرفیت‌هایی را در نظر بگیرد تا سالمندان خودشان بگویند چه نیازهایی دارند و با توجه به محدودیت‌های کشور برای خودشان برنامه‌ریزی داشته باشند و احساس نکنند دولت برای آینده آنها تصمیم می‌گیرد. او افزود: تا سال آینده باید این مسیر را اصلاح کنیم و سازمان‌های مردم‌نهاد سالمندی در این تصمیم‌سازی‌ها مشارکت داشته باشند.
شریعتمداری با اشاره به آمارهای کشوری در خصوص افزایش جمعیت سالمندان در کشور گفت: دولت امکان خدمات‌دهی به این جمعیت عظیم را بدون مشارکت مردم نخواهد داشت. در کشور ما روند سالمندی پرسرعت‌تر از روند افزایش جمعیت است و در سنین بالای ۳۰ سال در سال ۱۴۳۰ به یک چهارم جمعیت می‌رسند، بنابراین با گرفتاری‌های پیچیده‌ای در این زمینه مواجه خواهیم شد و نیازمند برنامه‌ریزی مناسب بهداشتی درمانی و اجتماعی در این زمینه هستیم. وی با بیان اینکه ۸۰ درصد سالمندان ایرانی در خانه‌های خود زندگی می‌کنند، این مساله را ارزشمند دانست و گفت: احساس مفید بودن در سالمندان هم بسیار مهم است و چرا که زمانی نشانه‌های سالمندی ظاهر می‌شود که فرد احساس کند تاثیرگذاری اجتماعی ندارد.
او اظهار کرد: اگر بتوانیم در مجموعه بهزیستی نظامی را برنامه‌ریزی کنیم که سالمندان احساس حیات کنند و عشق به زندگی در آنها را زنده کنیم، این دو عنصر هدیه‌ای است که می‌توان به جامعه سالم‌تر تقدیم کرد.
