با وجود خروج امریکا از برجام، مسوولان معتقدند، این تصمیم تاثیری در بازار دارویی کشور نخواهد داشت، چرا که پشتوانه کشور در تامین دارو، تولیدات داخلی است. آنطور که آمارها نشان می‌دهد، 95 درصد داروی مورد نیاز بیماران در ایران، تولید داخل بوده و پنج درصد باقی مانده ازکشورهای اروپایی وارد می‌شود بنابراین مسوولان حوزه دارو و درمان معتقدند شرایط عادی کنونی تغییر نمی‌کند و بازار دارو از این اتفاق شوکه نمی‌شود.
اواخر سال 1386، با شدت گرفتن تحریم‌ها علیه ایران، نخستین زمزمه تاثیر تحریم‌ها بر حوزه دارو و درمان هم به گوش رسید، تا سال 1390، وخامت چنین وضعیتی محسوس نبود اما بعد از آن با تمام شدن ذخایر دارویی کشور، بحران دارو شدت گرفت.
بیماران مبتلا به سرطان، هموفیلی و بسیاری از بیماری‌های خاص دیگر، کمبود دارو را با تمام وجود درک کردند و گاه بر اثر نبود دارو بسیاری از آنها جان خود را از دست دادند تا جایی که براساس گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز واردات دارویی ایران از امریکا و کشورهای اروپایی بین سال 2011تا 2012حدود 30درصد کاهش یافت و گزارش‌های یک شبکه تلویزیونی هلندی هم در همان زمان، حکایت از کاهش صادرات 50درصدی دارو از امریکا به ایران داشت اما با تصویب برجام در سال 1394 و به دنبال آن پایان یافتن تحریم‌ها که مبادلات ارزی را آسان کرد، امید، آرامش و ثبات بر بازار دارویی حاکم شد، اگرچه کمبود بودجه و اعتبار در داخل کشور، این حوزه را با چالش‌هایی رو به رو کرده است اما برداشته شدن محدودیت برای خرید و واردات دارو روزنه امیدی برای بیماران خاص که مدت‌ها چشم انتظار دارو بوده و مجبور به پرداخت هزینه‌های گزاف برای آن بودند ایجاد کرد، اما با خروج امریکا از برجام، بار دیگر نگرانی‌ها برای این موضوع جان گرفت که البته مسوولان آن را بی‌دلیل دانسته و معتقدند این اتفاق تاثیری در تهیه دارو ندارد چرا که بیشتر داروهای وارداتی ایران، از کشورهای اروپایی صورت می‌گیرد که همچنان به برجام پایبندند.
روز گذشته ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت و سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد، خروج امریکا از برجام تاثیری بر بازار دارو و تجهیزات پزشکی نخواهد گذاشت، چراکه وابستگی‌مان به داروی وارداتی بسیار اندک است.
او افزود: «با توجه به تمهیداتی که اندیشیده شده و با توجه به توانی که در داخل کشور داریم و با تکیه بر توان دانشمندان خودمان و تولیدات‌مان، وابستگی دارویی‌مان به محصولات خارجی بسیار اندک است و میزان قابل‌توجهی از داروها را خودمان تولید می‌کنیم.»
وی تاکید کرد: «ما وابستگی‌مان به داروی وارداتی بسیار اندک است و با توجه به توانایی دانشمندان‌مان اکثر داروی‌مان را خودمان تولید می‌کنیم. در حال حاضر میزان ذخیره بسیار مناسبی داریم و با توجه به توانی که دولت در حوزه ارز و منابعی که برای این حوزه دارد، مردم مطمئن باشند که مشکلی در این زمینه نخواهیم داشت. درخواست‌مان آن است که مردم در این زمینه نگران نباشند.»
حریرچی همچنین گفت: «باید توجه کرد که دارو و تجهیزات پزشکی هیچگاه تحریم نمی‌شود. در دوره گذشته تحریم‌ها هم فقط در حوزه نحوه انتقال ارز مشکلاتی داشتیم که اکنون با تمهیداتی که مسوولان اتخاذ کرده‌اند، مشکلی در این زمینه وجود ندارد.»
نظام دارویی کشور شوکه نمی‌شود
اظهارات حریرچی در حالی است که مسوولان سازمان غذا و دارو هم معتقدند، هیچ رابطه خاص دارویی میان ایران و امریکا وجود نداشت که اکنون دستخوش تغییر شود. کیان جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره این موضوع بیان کرد: «خروج یک کشور از برجام که کمترین مراودات دارویی را با ما دارد، قطعا تاثیری بر بازار دارو ما نخواهد داشت. بازار دارویی ما در حال حاضر آرام است ومشکلی نخواهیم داشت و نظام دارویی ایران از این اتفاق شوکه نمی‌شود.»
او افزود: «حدود 96 درصد داروهای ما تولید داخل است و مشابه داخلی دارد، بخش عمده نیازهای دارویی ما در داخل تامین می‌شود، تنها 4 درصد داروهای ما از طریق واردات تامین می‌شود، این 4 درصد شامل داروهای بیماری خاص و صعب‌العلاج می‌شود که مشابه داخلی ندارد که در تلاش هستیم، مشابه‌سازی این داروها نیز توسط مراکز مربوطه هر چه سریعتر صورت گیرد.
قسمت عمده‌یی از این 4 درصد از کشورهای مختلفی تامین می‌شود و تنها خاص کشورهای اروپایی یا امریکایی نیست. لازم به ذکر است که ایران، چندان مراودات دارویی با امریکا ندارد و لذا نباید در این مورد نباید چندان نگران بود.»
جهانپور بیان کرد: «با توجه به بی‌اعتمادی که از ابتدا انعقاد برجام نسبت به امریکا وجود داشت، سازمان غذا و دارو، پیشگام از خیلی از ارگان‌ها، برای جلوگیری از بروز مشکلات به حمایت از کالای داخلی، محدودیت واردات و رفع وابستگی حتی از کشورهای غیر از ایالات متحده پرداخت، و تمهیداتی در این زمینه اندیشیده شد تا در صورت خروج امریکا از برجام، در زمینه دارو با مشکل مواجه نشویم.لذا ما رد این زمینه با شوک غیر مترقبه‌یی روبرو نیستیم و هیچ مشکلی در زمینه دارو احساس نمی‌کنیم وبازار دارویی ما کاملا آرام است.»
سخنگوی سازمان غذا و دارو همچنین درباره نگرانی که پیرامون افزایش نرخ ارز بعد از تصمیم امریکا برای خروج از برجام و تاثیر آن در روند صعودی قیمت دارو افزود: «خروج یک کشور از برجام که کمترین مراودات دارویی را با ما دارد، قطعا تاثیری بر بازار دارو ما نخواهد داشت. بازار دارویی ما در حال حاضر آرام است و به دلیل اینکه بازار دارو پیوستی با برجام نداشته است، چندان تاثیری از این قضیه نپذیرفته است و با مشکلی در این زمینه روبرونخواهیم شد.
موضوع قیمت یک موضوع اقتصادی است و چندان ارتباطی با این قضیه ندارد. قیمت‌گذاری در سازمان غذا و دارو یک عمل مستمر است که در طول سال توسط کمیسیون قیمت‌گذاری و بر اساس هزینه‌های تولیدکننده تامین می‌شود. مکانیسم قیمت‌گذاری امسال ابلاغ شده است و قیمت‌گذاری طبق روال سال‌های قبل و بطور مستمر و هرماه و بعضا هر هفته صورت می‌پذیرد و ما در حوزه قیمت‌گذاری با شوک روبرو نخواهیم بود. در خصوص قیمت دارو تاکنون نوسانات قیمت بدین صورت که قیمت فراز و فرود داشته باشد نداشتیم.
اگر قیمت دارویی افزایش یا کاهش پیدا کرده منشأ آن می‌تواند به پوشش‌های بیمه‌یی بازگردد.
این قضیه خصوصا درباره داروهای خارجی بیماری‌های خاص صادق است. نوسان به دلیل این نبوده که سازمان غذا و دارو قیمت‌ها را تغییر داده است، بلکه بحث پوشش‌های بیمه‌یی در اینجا مطرح می‌شود. پوشش‌های بیمه‌یی ممکن است برای داروهای
داخلی بیشتر شده یا برای داروهای خارجی برای بیماری‌های خاص کمتر شده باشد و بیماری برای خرید دارو مبلغ بیشتری را پرداخته است، لذا این تصور برایش پیش آمده است که قیمت دارو افزایش پیدا کرده است، این در صورتی است که قیمت یکسان است امادر پوشش بیمه‌یی تغییراتی رخ داده است.»
او در این خصوص افزود: « قیمت تنها در صورتی تغییر می‌کند که هزینه تولیدکننده یا وارد‌کننده بیشتر شود، قیمت منطقی خواهد شد. ما این مژده را می‌دهیم که با مکانیسم جدید قیمت‌گذاری برخی داروهای خارجی با کاهش قیمت مواجه خواهد شد.»
