گروه اقتصاد اجتماعی
کمبود امکانان آموزشی، دوری مدارس از روستاهای دورافتاده و محروم، ازدواج زودهنگام، کمبود معلم و... دانش‌آموزان مناطق محروم به‌ویژه نقاط مرزی را از ادامه تحصیل باز داشته است؛ دانش‌آموزانی که برخی از آنها پس از ترک تحصیل ناچارند به مشاغل کاذب و قاچاق در مرز رو بیاورند. دختران آسیب بیشتری در این محرومیت می‌بینند. نبود مدرسه در روستا و دوری راه باعث می‌شود خانواده‌ها ترجیح بدهند، دخترانشان در خانه بمانند. معاون امور ابتدایی وزیر آموزش و پرورش با اشاره به دلایل فرهنگی که موجب بازماندن کودکان از تحصیل می‌شود، گفت: ۴۰ تا ۵۰درصد دانش‌آموزان مقطع متوسطه در استان‌های مرزی به دلایل مختلف ترک تحصیل می‌کنند که یکی از این دلایل ازدواج زودهنگام است.
رضوان حکیم‌زاده درباره عوامل بازماندن کودکان از تحصیل در مناطق کم برخوردار کشور اظهار کرد: در برخی خانواده‌ها به خصوص در شهرهای کوچک کودکان بازوی کار خانواده محسوب می‌شوند، به‌طور مثال در فصل برداشت محصول این کودکان باید در کنار خانواده‌ها باشند که شاید انعطاف‌پذیری در زمان و مکان آموزش بتواند این مساله را حل کند یا در برخی استان‌ها به دلیل تعصباتی که وجود دارد، ممکن است دخترانشان را به مدارس مختلط یا جایی که معلم خانم ندارد، نفرستند. معاون وزیرآموزش و پرورش با تاکید بر اینکه دلایل فرهنگی نیز در بازماندن کودکان از تحصیل موثر است به ایلنا گفت: در برخی روستاها به دلیل دور بودن مدرسه فرزندان‌شان را با وجود وسیله حمل و نقل به مدرسه نمی‌فرستند. ما در بازدید‌هایی که از مناطق مختلف کشور داشتیم به دلایل متعددی برای بازماندن کودکان از تحصیل رسیدیم.
او با تاکید بر اینکه دبیرخانه مناطق محروم در چهار استان کشور به صورت نقطه به نقطه دلایل بازماندن کودکان از تحصیل را شناسایی و بررسی می‌کند، افزود: در برخی بخش‌های استان‌های محروم نیز شرایط تحصیل مهیاست و میانگین‌ها به ما کمک نمی‌کند؛ بنابراین این موضوع به شکل نقطه‌یی با محورهای مختلفی از جمله نبود یا کمبود امکانات تحصیلی، دلایلی فرهنگی و تعصبی یا ازدواج زود هنگام دانش‌آموزان دختر بررسی شد.
حکیم‌زاده با اشاره به ازدواج زودهنگام کودکان و بازماندن آنها از تحصیل گفت: با تصویب قوانین لازم، آگاه‌سازی و فرهنگ‌سازی خانواده‌ها این امکان وجود خواهد داشت که ما بتوانیم تغییر نگرش و رفتار ایجاد کنیم و این فرصت به دختران داده شود که در مدرسه حضور داشته باشند.
فرهنگ‌سازی به جای تبلیغ کلاس کنکور
معاون امور ابتدایی آموزش و پرورش با تاکید بر نقش رسانه‌ها برای فرهنگ‌سازی در رابطه با ازدواج زودهنگام کودکان گفت: قطعا تلویزیون به عنوان رسانه ملی بسیار قدرتمند است و به جای برنامه‌هایی مانند تبلیغ برای کلاس‌های کنکور و تست‌زنی قسمتی از برنامه‌هایش را به فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی مردم به‌ویژه برای مناطق محروم اختصاص دهد و برای توانمندی دختران و زنان که چه نقشی می‌توانند در تربیت نسل داشته باشند، می‌تواند بسیار موثر باشد. حکیم‌زاده تاکید کرد: علت اصلی بازماندن از تحصیل دانش‌آموزانی که ازداوج می‌کنند، خود آنها و خانواده‌هایشان است و در واقع منع خاصی برای حضور دانش‌آموزان در آموزش و پرورش وجود ندارد.
او با اشاره به سرشماری‌های انجام شده و جمعیت واجب‌التعلیم‌ها گفت: با توجه به آمار افراد واجب‌التعلیم و تعداد دانش‌آموزانی که در مدارس ثبت‌نام می‌کنند و مقایسه‌یی که بین این دو موضوع وجود دارد. کودکان کار دو دسته هستند، در بسیاری از مناطق کودکان کمک کار خانواده‌ها محسوب می‌شوند، اما در مواردی کودکان به خاطر کار کردن و کمک به معاش خانواده فرصت حضور در مدرسه را از دست می‌دهند که این موضوع مساله‌ساز است. وگرنه در بسیاری از خانواده‌های روستایی کودکان در کار به خانواده‌ها کمک می‌کنند، اما اینکه فرصت‌های تحصیل از کودکان گرفته شود، ناپسند است.
پوشش ضعیف متوسطه در مناطق محروم
معاون وزیر آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه منعی برای حضور دانش‌آموزان در مدرسه وجود ندارد، افزود: آموزش و پرورش در تلاش است که همه امکانات را برای تحصیل واجب‌التعلیمی‌ها فراهم کند. اکثریت دانش‌آموزانی که ازدواج می‌کنند بیشتر در دوره متوسطه هستند و ما در مناطق محروم پوشش ابتدایی بسیار بهتری نسبت به پوشش متوسطه داریم.
حکیم‌زاده تاکید کرد: در بسیاری از استان‌های مرزی، نرخ پوشش دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه حدود 50 درصد است یعنی 40 تا 50 درصد دانش‌آموزان این مقطع در مدرسه حضور ندارند و این آمار، تکان‌دهنده است و ممکن است برخی از آنها به دلیل ازدواج زودهنگام مدرسه را ترک می‌کنند. معاون امور ابتدایی آموزش و پرورش گفت: نهاد متولی اصلی تربیت و فرهنگ‌سازی آموزش و پرورش است. 13میلیون دانش‌آموز در اختیار این نهاد است بنابراین همه بودجه‌هایی که صرف امور فرهنگی در کشور می‌شود به دلیل اینکه در بیشتر اوقات مفید شبانه‌روز، دانش‌آموزان در اختیار مدارس هستند، باید به آموزش و پرورش تعلق بگیرد.
