تعادل|
رصد و ارزیابی کسب وکارها پس از شیوع ویروس کرونا، شرایط نگران‌کننده‌ای را در سطح کلان جامعه رقم است. این در شرایطی است که متولیان دولتی و بخش خصوصی هرکدام در نسخه‌هایی جداگانه به دنبال جبران خسارت‌های واردآمده به کسب وکارها در پی گسترش این بیماری هستند. به‌طوریکه به تازگی قائم مقام وزیر صمت در نامه‌ای به معاون اقتصادی رییس‌جمهوری درخواست کرد که مالیات کسب‌وکارهای خرد در اسفندماه به دلیل شیوع ویروس کرونا بخشیده شود، صنوف مزبور از پرداخت حق بیمه خویش و کارگران تحت پوشش معاف و همچنین تا زمان عادی شدن فرایند فعالیت‌های تجاری در سطح کشور مطابق اعلام رسمی وزارت بهداشت نسبت به استمهال اقساط بانکی این بخش از واحدهای صنفی اقدام لازم صورت گیرد. از آنسو، رییس پارلمان بخش خصوصی نیز با اشاره به وضعیت رکودی حاکم بر کسب وکارها، پیشنهاد «فریز مطالبات مالیاتی و بانکی» را برای مدتی کوتاه مطرح می‌کند. به گفته فعالان اقتصادی، در شرایط فعلی، دولت باید به کمک بنگاه‌های اقتصادی به خصوص بنگاه‌های خرد و متوسط بشتابد و با در نظر گرفتن تمهیداتی در خصوص پرداخت مالیات، حق بیمه تأمین اجتماعی و... ملاحظاتی را برای بنگاه‌ها در نظر بگیرد. در همین راستا، یک پویشی از سوی اتاق ایران برای هماهنگی فعالیت‌های بخش خصوصی در مقابله با همه‌گیری‌گیری ویروس کووید-19 راه افتاده است.
ضرورت حمایت از بنگاه‌ها
با شیوع ویروس کرونا در ایران و چالش‌های موجود در خصوص تأمین تجهیزات پزشکی ضروری مقابله با این ویروس ازجمله ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده، رییس سازمان غذا و دارو بخشنامه‌ای به‌منظور عرضه انواع ماسک در کشور ابلاغ کرد که بر اساس آن داروخانه‌ها تا اطلاع ثانوی مجاز به خرید ماسک نیستند و ماسک رایگان از سوی هیات امنای صرفه‌جویی ارزی خریداری و توزیع خواهد شد. رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران می‌گوید: همه ما باید متعهد باشیم به اینکه در حوزه سلامت، با نهادهای مسوول برای مهار کرونا ویروس و جلوگیری از شیوع بیماری همکاری کنیم؛ هیچ وظیفه‌ای بالاتر از این نیست.
غلامحسین شافعی، در گفت‌وگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» درباره وضعیت تولید این محصولات می‌افزاید: تمام واحدهای تولیدی و تولیدکننده‌های ماسک، مایع ضدعفونی‌کننده و بقیه مواد مورد نیاز به تأکید اتاق ایران، تشکل‌های مرتبط و وزارت صنعت، معدن و تجارت با تمام ظرفیت کار می‌کنند؛ حتی برخی از این شرکت‌ها به‌صورت سه شیفت مشغول هستند تا بتوانند اقلام مورد نیاز مردم را تأمین کنند.رییس اتاق ایران ادامه می‌دهد: برای جبران کمبود این اقلام در کشور، روز شنبه ما در اتاق ایران با ارسال نامه‌ای به اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور، از او درخواست کردیم تا زمینه تأمین و توزیع سریع ابزارهای مبارزه، تشخیص و مراقبت مبتلایان به ویروس کرونا از طریق واردات را فراهم آورد.به گفته شافعی در این نامه، پیشنهاد شده که برای سرعت بخشیدن به تهیه این ابزارها، برای مدتی محدود، واردات آنها با سیاست‌های تشویقی، از جمله اجازه واردات بدون انتقال ارز مدنظر قرار بگیرد. او با تأکید بر لزوم تأمین سریع نیازهای پزشکی مرتبط با کرونا می‌گوید: تشکل‌های اتاق ایران هم آمادگی دارند در چنین شرایطی تمام امکانات خود را برای رفع نیاز هم‌میهنان به‌کارگیرند و به هر نحوی که مصلحت باشد، اقدامات موردنیاز را انجام دهند. به گفته شافعی، ما حتی در این شرایط می‌توانیم کمک‌های ایرانیان مقیم خارج از کشور را هم جذب کنیم. فعالان اقتصادی هم آمادگی دارند کمبودهای کشور را جبران کنند. می‌توانیم کمبودها را در فاصله کوتاه برطرف کنیم. او می‌گوید: همه فعالان اقتصادی به دلیل مسوولیت اجتماعی خارج از مساله شخصی و گروهی تلاش می‌کنند به جامعه کمک کنند و اتاق‌های بازرگانی سراسر کشور آماده همکاری در این زمینه هستند. رییس اتاق ایران درباره وضعیت کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در این روزها هم می‌گوید: به دلیل شیوع کرونا ویروس رکود در خیلی از کسب‌وکارهای خرد و کلان ایجاد شده است؛ به گفته‌ای برخی از این کسب‌وکارها نیروهای انسانی را کم کرده‌اند و رونق کسب‌وکارها با آسیب مواجه شده است.
به گفته شافعی برخی از حوزه‌ها با رکود بیشتری هم مواجه هستند، و ما در اتاق ایران نگران وضعیت آن کسب‌وکارها هستیم و از نزدیک وضعیت آنها را رصد می‌کنیم. «صنعت هتلداری، رستوران‌ها، خدمات گردشگری و مسافرتی و کسب‌وکارهای بازار» معمولا همه امیدشان به شب عید است، اینها خریدهای خود را انجام داده‌اند برای فروش عید.
او ادامه می‌دهد: برخی از اینها چک‌های شب عید دارند و احتمال برگشت چک وجود دارد، پرداخت اقساط وام آنها به تعویق می‌افتد و خیلی از مسائل و مشکلات دیگر. شافعی می‌گوید: اتاق ایران پیشنهاد می‌دهد مسوولان به این مشکلات توجه کنند؛ سازمان امور مالیاتی وبانکی مطالبات خود را برای یکی دو ماه تعلیق کنند تا کشور و فعالان اقتصادی از این وضعیت عبور کنند. در اتاق ایران هم ستادی تشکیل شده تا نظرات بخش خصوصی را دریافت کنیم و آن را به مسوولان تصمیم‌گیر ارسال نماییم. شافعی تصریح می‌کند: فعالان اقتصادی و آحاد مردم فضای اول انقلاب را زنده کنند؛ اگر این اتفاق رخ دهد، فداکاری، همکاری، ازخودگذشتگی و همگامی اتفاق خواهد افتاد؛ همه اینها فاکتورهای بسیار مهمی برای عبور از بحران ناشی از کرونا هستند. همه ما باید تلاش کنیم این مسیر را طی کنیم.
اثرپذیری کدام بخش‌ها از کرونا بیشتر است؟
از آنسو، رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس ودر پاسخ به این پرسش که شیوع ویروس کرونا چه تأثیری بر تجارت کشورمان دارد و برای کاهش آن چه باید کرد، گفت: همانطور که ویروس کرونا در افراد دارای اثرات متفاوتی و اثر آن بر اساس توانمندی و سیستم بدنی اشخاص فرق دارد، به‌طوریکه در بدن افراد ضعیف اثرات مخرب‌تر و در بدن افراد قوی‌تر اثرات کمتری دارد، این ویروس در اقتصاد هم اینچنین عمل می‌کند. مجیدرضا حریری افزود: بنابراین ویروس کرونا برای اقتصادهای توانمند کم خطرتر و برای اقتصادهای ضعیف‌تر خطرات بیشتری دارد. او اظهار کرد: البته ممکن است در مقایسه با بزرگی وکوچکی اقتصاد‌ها اینطور استنباط شود، که اقتصادهای بزرگ ضرر بیشتری از شیوع ویروس کرونا متحمل می‌شوند، اما در واقع اینگونه نیست، زیرا اقتصادهای بزرگ و توانمند امکان پشت سر گذاشتن تأثیرات ناشی از ویروس کرونا را بسیار راحت‌تر نسبت به اقتصادهای ناتوان یا نیمه جانی مثل اقتصاد ایران دارند.
او افزود: اقتصاد ما هم با توجه به اینکه اقتصادی غیرشفاف و رانت‌بر است و در دهه‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها ضعیف شده واز مشکل سوءمدیریت هم رنج می‌برد، بنابراین کوچک‌ترین عامل خارجی می‌تواند حداکثر تأثیر را بر روی آن داشته باشد.رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین همچنین با اشاره به درگیری اقتصادهای دنیا با ویروس کرونا اظهار کرد: این وضعیت برای عموم کسب و کارهای ما می‌تواند پیامدهای مرگباری به همراه داشته باشد و برای کسب وکارهای کوچک و متوسط قطعا زیانبارتر است. به گفته او، پیامدهای ناخوشایند تأثیر ویروس کرونا بر کسب و کارهای کوچک ومتوسط می‌تواند زنجیره انفجاری ایجاد کند که به‌طور زنجیروار به کسب و کارهای بزرگ‌تر اقتصاد هم لطمه وارد کند. حریری با بیان اینکه کسب وکارهایی مانند «حمل و نقل بین شهری، رستوران‌ها، کافه‌ها، مسافرخانه‌ها، خرده‌فروشی‌ها و...» متاثر از اوضاع اخیر بر اثر شیوع ویروس کرونا بوده‌اند، بیان کرد: اغلب این بنگاه‌های اقتصادی وخدماتی بخش عمده‌ای از درآمدشان در ایام پایان سال محقق می‌شده که با توجه به شیوع ویروس کرونا و کاهش تقاضا در این بخش‌ها، درآمد مورد انتظار آنها در این ایام عملا محقق نخواهد شد و به‌طور کلی اقتصاد داخلی کشور به‌شدت متاثر از اوضاع اخیر شده است.
اخلال در صادرات
او در ادامه با اشاره به باز و بسته شدن مرزها و تأثیر ناخوشایند این اتفاقات در حوزه تجارت خارجی کشور گفت: با توجه به نگرانی‌های کشورهای واردکننده کالاهای ایرانی، محدودیت‌های واردات برای کالاهای صادراتی ایران و حتی محدودیت تردد ایرانی‌ها به سایر کشورها پیامدهایی مانند کاهش صادرات کشورمان را به دنبال خواهد داشت. به گفته حریری، حتی اگر ورود کالاهای ایرانی از طریق مرزها به سایر کشورها در شرایط فعلی امکان‌پذیر باشد، معلوم نیست که مصرف‌کننده کالا در سایر کشورها کالای صادراتی کشورمان را انتخاب کند. حریری با تأکید بر اینکه در حال حاضر گلوگاه تنفسی اقتصاد ایران صادرات غیرنفتی است، بیان داشت: متأسفانه برای صادرات کالاهای غیرنفتی به کشورهای «عراق، افغانستان، آسیای میانه، آذربایجان، ارمنستان و...» در این شرایط، دچار مشکلاتی شده‌ایم و صادرات روند منظم همیشگی خود را به این کشورها از دست داده است. او بیان کرد: ضمن اینکه صادرات محصولات پتروشیمی، مواد معدنی و غیرفلزی هم از این اوضاع متاثر بوده و بعضا ارزش صادرات برخی از این قبیل کالاها کاهش یافته است.
حریری در همین حال، با تأکید بر اینکه در این شرایط قطعا صادرات ما کاهش یافته، گفت: نمی‌توان دامنه آن را فعلا برآورد کرد و برآورد دامنه آسیب‌های ناشی از آن بر صادرات و تجارت بستگی به رفتار بین‌المللی با این ویروس و اینکه تا چه زمانی شیوع این بیماری ادامه خواهد یافت، دارد. به گفته او، در شرایط فعلی، دولت باید به کمک بنگاه‌های اقتصادی به خصوص بنگاه‌های خرد و متوسط بشتابد و با در نظر گرفتن تمهیداتی در خصوص پرداخت مالیات، حق بیمه تأمین اجتماعی و... ملاحظاتی را برای بنگاه‌ها در نظر بگیرد. حریری درخواست کرد تا بانک‌ها مساعدت کرده و برای پرداخت وام‌ها تنفسی را در نظر بگیرند. این فعال اقتصادی همچنین با تأکید بر اینکه بنگاه‌های کوچک و کسبه خرد مویرگ اقتصاد کشور است، گفت: علاوه بر اینکه دولت در این شرایط باید ملاحظاتی را برای حمایت از بنگاه‌های اقتصادی اعمال کند، لازم است مردم هم با هم مهربان‌تر باشند و در مراودات اقتصادی شرایط خاص فعلی را مدنظر داشته باشند. حریری در پاسخ به این پرسش که با توجه به درگیری ایران و چین به ویروس کرونا، این دو کشور چگونه می‌توانند مسیر تجارت خارجی یکدیگر را هموارتر کنند، گفت: فعلا باید منتظر ماند تا از شرایط بحران خارج شویم و اوضاع آرام‌تر شود. او با بیان اینکه ویروس کرونا موجب نزدیکی روابط مردم ایران و چین شده، گفت: وقتی روابط مردم دو کشور به یکدیگر نزدیک‌تر شود و پیوند آنها بیشتر شود، قاعدتا سیاست‌مداران آنها نیز راحت‌تر می‌توانند با یکدیگر مسائل را حل و فصل کنند. به گفته او، قطعا پس از پشت سر گذاشتن این بحران روابط تجاری ایران و چین روزهای بهتری را شاهد خواهد بود.
پویشی برای عبور از بحران کرونا
از آنسو، پویش فعالان اقتصادی بخش خصوصی برای عبور از بحران کرونا با عنوان «پویش نفس» آغاز به کار کرد. این پویش که با حمایت و همراهی اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سراسر کشور و تشکل‌های بخش خصوصی آغاز به کار کرده، تلاش دارد برای هماهنگی فعالیت‌های بخش خصوصی در مقابله با همه‌گیری‌گیری ویروس کووید-19 اقدام کند. طبق بیانیه منتشر شده از سوی پویش نفس، کارگروه‌های هفت‌گانه این پویش به صورت مجازی فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و طی روزهای آینده گزارش تصمیم‌های آنها منتشر خواهد شد. پویش نفس از همه فعالان اقتصادی کشور اعم از بنگاه‌های کوچک و بزرگ بخش خصوصی و تشکل‌ها دعوت کرده به این پویش بپیوندند. این پویش اهداف زیر را به صورت هدفمند و منسجم دنبال می‌کند که شامل مواردی چون
«1. هم اندیشی در انواع فعالیت‌هایی که بخش خصوصی می‌تواند در مقابله با همه‌گیری ویروس کووید-19 انجام دهد، 2. تدوین و انتشار دستورالعمل‌های لازم برای بنگاه‌های اقتصادی در مبارزه با بیماری، 3. ساماندهی تشکل‌های بخش خصوصی در مقابله با بیماری و بسیج اعضای خود در این زمینه، 4. گردآوری کمک‌های مالی برای تأمین کمبودهای لوازم و تجهیزات کلیدی در مقابله با بیماری و تهیه اقلام مربوطه، 5. احصاء مشکلات بخش خصوصی، ناشی از این شرایط جدید در کشور و تلاش برای حل آنها با کمک اتاق‌های سراسر کشور، 6. تلاش و همکاری برای باز نگه داشته شدن مرزها بر تجارت خارجی و کمک به استقرار تمهیدات بهداشتی و پروتکل‌های قرنطینه در مبادی صادراتی، 7. طراحی و اجرای ابتکارات عملیاتی و نوآوری‌های راهبردی در مواجهه با بحران.» است.
