تعادل|
دنیای پوشاک در روزهای سخت تولید از مشکلات باقی صنایع باز نمانده است؛ اما هنوز این صنعت علاوه بر مشکلات تامین مالی و بازار با مشکل گستره قاچاق نیز مواجه شده که شرایط را بیش از پیش برای فعالان این حوزه سخت کرده است. از این رو، برای جلوگیری از قاچاق این نوع کالاها، «ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، سازمان حمایت، وزارت صنعت، معدن و تجارت و گمرک»، در تلاش هستند تا این روند را به نفع تولیدکنندگان داخلی تغییر دهند. یکی از اقداماتی که در این زمینه صورت گرفت، ممنوعیت ثبت سفارش واردات پوشاک از اواسط آذرماه سال گذشته بود. براساس چنین دستورالعملی، در همان زمان 150 فروشگاه بزرگ عرضه‌کننده پوشاک قاچاق در تهران پس از اخطار کتبی به سمت پلمپ شدن پیش رفتند. اما در ادامه این ممنوعیت‌ها وزیر صنعت در اواخر اردیبهشت ماه 98 نیز برای حمایت از صنعت پوشاک تاکید کرد که به هیچ عنوان اجازه واردات پوشاک در سال جاری داده نخواهد شد. پیش از این دستورالعملی درباره حضور برندها در کشور اعلام شده بود که بر اساس آن برندهای ثبت شده خارجی در حوزه پوشاک که موفق به اخذ مجوز فعالیت شده باشند و 20 تا 30 درصد از سهمشان در بازار را با تولیدات پوشاک خود در داخل کشور تامین کنند، می‌توانند فعالیت خود را در بازار ایران ادامه دهند؛ اما به نظر می‌رسد، هیچ یک از برندهای خارجی پوشاک نتوانسته یا نخواسته‌اند که چنین شرایطی را پشت سر گذاشته و وارد ایران شوند.
روزهای سخت صنعت پوشاک
از ابتدای سال ۹۷ تغییرات اقتصادی بسیاری در کشور داشتیم؛ اما اصلی‌ترین مشکلی صنعت پوشاک و نساجی موضوع قاچاق است. زمانی که بحث از قاچاق پوشاک به میان می‌آید، باید توجه داشت که تنها صنعت پوشاک را در بر نمی‌گیرد بلکه زنجیره‌ای فعالیت آن را تا تولید محصول نهایی نیز مورد هدف قرار می‌دهد. این زنجیره شامل ریسندگی و پارچه هم می‌شود که در زمان درگیر شدن کلیت آن یعنی پوشاک در بحث قاچاق این زنجیره نیز درگیر آن خواهد شد. بسیاری از فعالان این حوزه معتقدند که مهم‌ترین مشکل این صنعت، واردات ۳ میلیارد دلاری قاچاق و واردات ۶۰ میلیون دلاری پوشاک به کشور بود که اکنون با ورود ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به این موضوع آثار مثبتی در آن مشاهده می‌شود.
پوشاک یکی از محصولاتی است که کمبود کیفیت و کمیت آن در کشور پیش از تحریم‌ها نیز به‌شدت وجود دارد، به همین دلیل قاچاق آن هر روز بیشتر می‌شد و پس از تحریم‌ها نیز مشکلات بیشتری سر راه این صنعت به وجود آمد که رونق بیشتری به قاچاق پوشاک داد. کمبود کمیت و کیفیت کالا در داخل دلیلی بر استقبال مصرف‌کنندگان از کالای خارجی شده است؛ همچنین بیکاری مرزنشینان و مشکلات اقتصادی آنها به رشد قاچاق این کالا کمک کرده است. این در حالی است که در شرایط تحریم صنعت نساجی کشور نیز بیش از پیش آسیب دیده و قدرت تولیدش روند کاهش به خود گرفته است و با چنین شرایطی تولید پوشاک داخلی نیز با مشکلات زیادی
رو به رو شد که مصرف‌کننده را بیشتر به سمت استفاده از کالاهای قاچاق سوق داد. البته نباید از این نکته غافل شد که بسیاری از مصرف‌کنندگان داخلی به هر دلیلی تمایل بیشتری به استفاده از برندهای پوشاک خارجی دارند؛ از این رو قاچاق این کالا به دلیل استقبال بیشتر مصرف‌کنندگان رونق بیشتری به خود گرفت.
در چنین شرایطی بود که گمرک ایران اواسط آذر ماه سال گذشته در راستای حمایت از این صنعت که می‌تواند رونق زیادی به حوزه بدهد، ثبت سفارش واردات پوشاک را ممنوع اعلام کرد و گفت: پس از این ادعای ورود غیرقانونی و قاچاق پوشاک از طریق گمرکات کشور نادرست بوده و گمرکات کشور پس از ابلاغ ممنوعیت واردات پوشاک و عدم صدور مجوز ثبت سفارش برای واردات این کالا وفق مقررات اجازه اظهار و واردات رسمی این کالا را نداده و تنها در صورتیکه ثبت سفارش واردات پوشاک از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام و اجازه واردات داده شود، گمرکات کشور بر اساس مقررات و در چارچوب قوانین و مصوبات کنترل‌های لازم را انجام و پس از اخذ حقوق و عوارض گمرکی اجازه ترخیص می‌دهند.
همچنین با وجود اعلام ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، روابط عمومی گمرک ایران در آذر ماه سال 97 اعلام کرده بود که گمرکات کشور پس از ابلاغ ممنوعیت واردات پوشاک و عدم صدور مجوز ثبت سفارش برای واردات این کالا وفق مقررات اجازه اظهار و واردات رسمی این کالا را نداده‌اند.از سوی دیگر، براساس اعلام افسانه محرابی، مدیرکل صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت در بهمن ماه سال گذشته، طبق مصوبه‌های ستاد اقتصاد مقاومتی و محدودیت‌های منابع ارزی و با هدف تامین ارز مورد نیاز برای واردات کالاهای ضروری، اساسی و مواد اولیه، ثبت سفارش کالاهای گروه چهارم شامل یکهزار و 339 ردیف تعرفه ممنوع شد. به گفته او، از آنجایی که این مصوبه به قوت خود باقی است و نظر به
توانمندی‌های تولید داخلی در تامین انواع پوشاک مورد نیاز کشور و لزوم حمایت از تولیدات داخلی به ویژه در وضعیت کنونی، ثبت سفارش انواع پوشاک همچنان ممنوع است. در ادامه این ممنوعیت‌ها، رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن وتجارت در اواخر اردیبهشت ماه 98 با بیان اینکه صنعت پوشاک قابلیت توسعه دارد، گفته بود: سال جاری به هیچ عنوان اجازه واردات پوشاک و لوازم خانگی داده نمی‌شود. از سوی دیگر، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از تذکر شفاهی به 40 مجتمع بزرگ تجاری توزیع‌کننده پوشاک قاچاق در تهران و شناسایی بیش از 150 فروشگاه بزرگ عرضه‌کننده آن خبر داد و اعلام کرد که چنانچه برندهای خارجی بخواهند در کشور فعالیت داشته باشند باید در سامانه ثبت و مجوز داشته باشد؛ اما به نظر می‌رسد، برندهای پوشاک شرایط مساعدی برای ورود رسمی به بازار ایران را نداشته‌اند. پس از طی این مراحل شاهد پلمپ شدن برخی از این فروشگاه‌ها و در نهایت پلمپ کوتاه‌مدت برندهای پوشاک در مال‌های بزرگ تهران بودیم.در همین راستا، جمال انصاری معاون وزیر دادگستری و رییس سازمان تعزیرات حکومتی هم چندی پیش اعلام کرد که در سال 97 به ۵ هزار پرونده قاچاق پوشاک در این سازمان رسیدگی شده و برای ۲۷ برند پوشاک تشکیل پرونده شده است. انصاری معتقد است که ادامه روند قاچاق به دلیل عدم تلاش دستگاه‌های کاشف و نظارتی نیست بلکه منافذ زیادی برای قاچاق وجود دارد که استراتژی موثری برایش اندیشیده نشده و اقدامات جنبی نتوانسته این منافذ را پیدا کند یا اگر هم پیدا شده استراتژی موثری برای کاهش یا جلوگیری از آن نیافته‌ایم.
در تایید صحبت‌های انصاری، معاون حقوقی و امور مقابله ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز اعلام کرد که ارزش پرونده‌های یاد شده معادل ۲۰۰ میلیارد تومان است و در راستای اجرای طرح مقابله با برندهای محرز قاچاق در ۱۱۰ نقطه از مال‌های بزرگ تهران، تابلوها و ویترین‌های برندهای قاچاق پاکسازی شد. به گفته مصطفی پورکاظم شایسته، همچنین علاوه بر پاکسازی، حدود ۴ میلیارد تومان پوشاک قاچاق نیز از این مجتمع‌ها جمع‌آوری شد. در همین راستا ۳۰ پرونده قضایی تشکیل شد که با جریمه آنها، ارزش پرونده و پوشاک کشف شده به ۱۰ میلیارد تومان خواهد رسید. او می‌گوید که علاوه بر تهران در ۸ استان دیگر نیز این طرح اجرا خواهد شد.
اما در شرایطی که سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از امکان ثبت سفارش واردات پوشاک توسط برندهای دارای مجوز خبر داد، وزارت صنعت، معدن و تجارت و گمرکات کشور بر ممنوعیت ثبت سفارش پوشاک تاکید کردند. به همین دلیل حمیدرضا دهقانی‌نیا سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز توضیح داد که در زمان حضور وزیر سابق صمت درباره نحوه فعالیت برندهای پوشاک خارجی دارای مجوز فعالیت در ایران دستورالعملی ابلاغ شد، مبنی بر اینکه برندهای ثبت شده خارجی در حوزه پوشاک که موفق به اخذ مجوز فعالیت شده باشند و 20 تا 30 درصد از سهمشان در بازار را با تولیدات پوشاک خود در داخل کشور تامین کنند، می‌توانند فعالیت خود را در بازار ایران ادامه دهند. این یعنی، برندهایی که فرایند قانونی اخذ مجوز را طی کرده باشند و به تعهدات خود عمل کنند، فعالیتشان در کشور بلااشکال است و در حال حاضر هم برندهایی که مجوزهای لازم را اخذ کرده‌اند، در حال فعالیت هستند.
او همچنین در پاسخ به ادعای برخی برندهای خارجی پوشاک مجاز که قادر به واردات پوشاک نیستند، نیز گفت: براساس قانون قبلی، برندهای پوشاک خارجی موظف بودند، سهم خودشان را از تولیدات پوشاک داخلی کشورمان افزایش دهند یا ضوابط قانونی دیگر را رعایت نکرده‌اند. برندهای خارجی پوشاک که دارای مجوز فعالیت هستند و به تعهدات خود عمل کرده‌اند، هیچ مشکلی برای واردات پوشاک ندارند و پوشاک آنها می‌تواند در فرایند ثبت سفارش و واردات قرار گیرد.
اما در تازه‌ترین رویداد، دبیر اتحادیه تولید وصادرات نساجی وپوشاک از آغاز دوباره طرح برخورد با پوشاک قاچاق در سطح شهر از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خبر می‌دهد و می‌گوید: واردات پوشاک همچنان ممنوع است و با موافقت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، اجرای طرح برخورد با پوشاک قاچاق، طی روزهای گذشته در سطح عرضه از سر گرفته شده است.
سعید قدیری در گفت‌وگو با «خبرگزاری مهر» توضیح می‌دهد: طرح مبارزه با پوشاک قاچاق در سطح عرضه، از جمله طرح‌هایی بود که سال گذشته از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اجرایی شد ولی بنا به دلایلی از جمله نگرانی‌ها در مورد بازار شب عید و عدم تامین به موقع از سوی تولیدکنندگان داخلی، متوقف گردید، در حالی که هیچ مشکلی هم در سطح عرضه پوشاک به وجود نیامد و کار به روالی پیش رفت که تولیدکنندگان داخلی بازار را تامین کردند.
او تصریح می‌کند: اکنون دوباره اجرای این پروژه از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا وارز اجرایی شده و قرار است با پوشاک قاچاق در سطح عرضه برخورد شود؛ این در حالی است که واردات پوشاک همچنان ممنوع است وثبت سفارش‌ها هم حداکثر 6 ماه مهلت دارند، تا کالاهای آن وارد شود، پس حتی اگر از ثبت سفارش‌های قبلی موردی باقی مانده باشد، حتما تاکنون وارد شده؛ بنابراین اکنون نباید پوشاک وارداتی در سطح عرضه توزیع شود. به گفته قدیری، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم باید با تمامی برندها و فروشگاه‌های بزرگی که در سطح شهر پوشاک خارجی عرضه می‌کنند، برخورد کرده و اغماضی در مورد آنها نداشته باشد؛ چراکه اگر حتی یک مورد هم در فروشگاه‌ها یا مراکز تجاری بزرگ بدون برخورد باقی بماند، راه را برای عرضه در سایر فروشگاه‌ها هم باز می‌کند.
