تعادل |
براساس جدیدترین تصمیم وزارت صنعت، معدن وتجارت، کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه در گروه کالاهای اساسی اولویت اول قرار گرفت؛ خبری خوش برای واردکنندگان کاغذ. بنابه ابلاغیه وزیر صنعت، معدن و تجارت، به منظور تامین ارز ترجیحی و حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و رسانه‌ای این محصول در فهرست کالاهای گروه یک کالای اساسی و ضروری قرار خواهد گرفت. این در حالی است که پیش از این تولیدکنندگان کاغذ از افزایش قیمت‌ها و مشکلاتی در عدم تامین مواد اولیه خود گله مند بودند. حال این تصمیم دولت را می‌توان فرصتی برای خروج صنعت کاغذ از بحران کاهش تولید تلقی کرد. اما از آن‌سو، وزارت ارشاد نیز برای جلوگیری از ورود دلالان به دریافت ارز رسمی، اقدام به تایید صلاحیت واردکنندگان کاغذ کرده است. براساس چنین تصمیمی از این پس تنها تجاری که وزارت ارشاد صلاحیت آنها را تایید کند، می‌توانند برای واردات کاغذ ثبت سفارش کنند.
کاغذی که مچاله شد
تغییر روزانه قیمت مواد اولیه و سوءاستفاده واردکنندگان از ارز دولتی از جمله مشکلاتی است که این روز‌ها فعالان صنعت کاغذ و مقوا را درگیر خود کرده است؛ زیرا باعث بلاتکلیفی آنها شده، بلکه سطح تولیدات آنها را نیز کاهش داده است. وضعیت صنعت کاغذ کشور با وجود برنامه دولت برای حمایت از این بخش با تخصیص ارز یارانه‌ای، چندان مناسب نیست و عده‌ای فرصت طلب و رانت جو وارد بازار شده و عرصه را برای مصرف کنندگان کاغذ تنگ کرده‌اند. از آن‌سو، قیمت کاغذ روزنامه در یک سال اخیر رشد بیش از ۲ برابری را تجربه کرده است؛ موضوعی که اهالی رسانه را با چالش جدی مواجه کرده است. برخی افراد سودجو نیز با فرصت پیش آمده ناشی از تغییر سیاست‌های ارزی، ارز یارانه‌ای برای واردات کاغذ را دریافت کرده، اما خارج از مسیر، در بازار به دنبال توزیع کالاهای خود هستند. از طرفی، تولیدکنندگان انواع کاغذ نیز از گرانی وکمبود مواد اولیه شکایت دارند؛ گرانی‌هایی که برخی از آنها از افزایش قیمت مواد اولیه وارداتی سرچشمه می‌گیرد که خود یا متاثر از نوسان‌های ارزی است و یا از افزایش قیمت مواد اولیه داخلی که قیمت جهانی دارند، ناشی می‌شود.
البته به گفته فعال بازار کاغذ، دلار ۳۸۰۰ تومانی و ۴۲۰۰ تومانی بدون نظارت مناسب در اختیار عده‌ای فرصت طلب قرار گرفت و درصد ناچیزی از آن سهم فعالان واقعی صنعت و بازار کاغذ شد. رییس سندیکای کاغذ و مقوای ایران معتقد است: روش توزیع ارز از ابتدا اشتباه بود و همین موضوع فرصت را در اختیار عده‌ای سودجو قرار داد. ابوالفضل روغنی گلپایگانی طی اظهاراتی عنوان کرده که نیاز بود تا در روشی هدفمند و تعریف شده و با همکاری سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا یا مجامع تخصصی مربوطه، اهلیت متقاضیان ارز تایید می‌شد، اما امروز می‌بینیم که مسیر اشتباه طی شده است.
اما از آن‌سو، تولیدکنندگان مواد اولیه صنعت کاغذ بر این باورند که بالا رفتن نرخ ارز در ماه‌های گذشته منجر به تعطیلی واحد تولیدهای تولیدی و حاشیه ضرر آنها شده است. نگرانی تولیدکنندگان کاغذ از تامین ارز این واحدها برای وارادت مواد اولیه با تغییر سیاست ارزی دولت بیش از پیش شده است. این در حالی است که وزیر صنعت، معدن و تجارت از قرار گرفتن «کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه» در لیست کالاهای گروه یک کالاهای اولویت‌دار و تخصیص ارز رسمی به آن خبر می‌دهد. به گزارش شاتا، محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت در این باره عنوان کرد: کاغذ چاپ، تحریر و کاغذ روزنامه به منظور تامین ارز ترجیحی و حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و رسانه‌ای در لیست کالاهای گروه یک کالای اساسی و ضروری قرار خواهد گرفت. او تصریح کرد: این لیست به زودی پس از اعلام نظر وزرای جهاد کشاورزی و بهداشت از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام خواهد شد.
اگرچه حمایت دولت از صنایع داخلی ارزشمند است اما به شرط آنکه از روشی هدفمند و حساب شده تبعیت کند تا دست سودجویان کوتاه شود. آنچه در روش توزیعی قبل شاهد آن بودیم، باز شدن دست فرصت طلبان برای دریافت ارز رسمی، گران‌فروشی و حتی احتکار کاغذهای وارداتی بود. بطوریکه چندی پیش، مرکز حراست وزارت صنعت، معدن و تجارت انباری را در شهرری کشف کرد که اقدام به احتکار کاغذهای قاچاق به ارزش تقریبی 820 میلیون تومان کرده بود. این مرکز همچنین موفق به کشف 116 تن «مقوای پشت طوسی» در 19 مدل وارداتی به جای «کاغذ پرینتر» شد. طبق بررسی‌های این مرکز محموله کشف شده در اظهارنامه گمرکی محموله کاغذ پرینتر عنوان شده بود. با هماهنگی دایره مبارزه با قاچاق کالا و ارز آگاهی فاتب محموله فوق در یکی از انبارهای منطقه باقر شهر شهرستان ری توقیف شد.
شناسنامه برای واردکنندگان کاغذ
البته از سوی دیگر، با تصمیم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که به اطلاع وزارت صنعت، معدن و تجارت رسیده، از این پس تنها تجاری که وزارت ارشاد صلاحیت آنها را تایید کند، می‌توانند برای واردات کاغذ ثبت سفارش کنند. به دنبال التهابات اخیر در بازار کاغذ که عمده مصرف کنندگان آن را چاپخانه‌داران، ناشران و مدیران نشریات تشکیل می‌دهند، جلسه ویژه‌ای در حوزه واردات کاغذ، برگزار و در رابطه با روند واردات کاغذ تصمیمات مهمی در آن اتخاذ شد. این جلسه یک روز بعد از آن تشکیل شد که وزیر ارشاد از سرعت گرفتن ثبت سفارش کاغذ با حمایت بانک مرکزی و متعهد شدن قوه قضاییه برای برخورد قاطع با محتکران خبر داده و اعلام کرده بود: سازمان حمایت از مصرف کنندگان جدیت مضاعف را در شناسایی محتکران بازار در پیش گرفته و قوه قضاییه هم برخورد قاطع با آنان را متعهد شده است.
همایون امیرزاده رییس کارگروه کاغذ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و عضو کمیته کاغذ کشور درباره تازه‌ترین تصمیمات صورت گرفته برای مهار بحران کاغذ به «خبرگزاری مهر» گفت: یکی از جدیدترین تصمیمات اتخاذ شده که منطبق با مصوبه کارگروه کاغذ کشور است و در آن بر ورود فعالانه‌تر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه کاغذ تاکید شده بود، ناظر بر انتخاب و معرفی واردکنندگان صلاحیت‌دار کاغذ بود. او در توضیح بیشتر این نکته افزود: بر این اساس فهرستی از واردکنندگان مورد وثوقِ معاونت‌های امور مطبوعاتی و فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با تایید این معاونت‌ها، به وزارت صنعت، معدن و تجارت معرفی خواهند شد که فهرست یادشده در حال ارایه به این وزارتخانه است. از آنجا که متولی تخصیص ارز مبادل‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت و متولی تامین آن بانک مرکزی است، برای آنکه مشکلات به وجود آمده در سال گذشته و ابتدای سال جاری تکرار نشود، تصمیم اخیر، امروز از طرف وزارت ارشاد اتخاذ شد.رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد ادامه داد: در عین حال این حق برای انجمن واردکنندگان کاغذ و سایر بخش‌های مرتبط قائل شده است که واردکنندگان صلاحیت‌دار را
معرفی کنند.
تاکید بر قیمت توافقی در بازار
رییس کارگروه کاغذ وزارت ارشاد همچنین گفت: موضوع دیگری که در این رابطه مطرح شد، اصرار بر اجرایی شدن قیمت توافقی کاغذ بود که به تازگی به تصویب کارگروه کاغذ کشور رسیده بود که بر اساس آن، قیمت فروش هر بند کاغذ تحریر در بازار داخلی ١٢٥ هزار تومان، کاغذهای چاپ و تحریر (٧٠ گرم) و نیز کاغذهای بالکی (٦٠ گرم) بر اساس هر کیلوگرم ۵۱۰۰ تومان و اغذ روزنامه هر کیلوگرم ۴۱۰۰ تومان تعیین شده بود و در جلسه امروز، مقرر شد صیانت از این قیمت‌ها، از این پس بر عهده سازمان حمایت از مصرف کنندگان و ستاد تنظیم بازار باشد.
او با بیان اینکه در حال حاضر مقداری کاغذ در گمرکات و انبارهای کاغذ کشور موجود است، اضافه کرد: از هفته گذشته گزارش‌هایی از گمرک و سازمان حمایت از مصرف کنندگان در این رابطه به کارگروه کاغذ کشور تقدیم شده است؛ با این وجود سامانه‌های آماری رسمی در این زمینه، در اختیار وزارت ارشاد نیست؛ به هر حال، سرعت در انتخاب واردکنندگان صلاحیت‌دار کاغذ و فراهم آوردن شرایط مناسب‌تر برای تخصیص و تامین ارز، جزو مطالبات جدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. امیرزاده افزود: با این وجود با پیگیری‌های وزیر ارشاد، جلوی افزایش تعرفه ورودی کاغذ گرفته شد و همچنین این کالا در ردیف کالاهای اولویت‌دار جهت تخصیص ارز قرار گرفت و نیز قیمتی توافقی برای فروش کاغذ در بازار، تعیین و اعلام شد. او همچنین در پاسخ به این نکته که فکر نمی‌کنید اظهارنظر وزیر ارشاد در زاهدان مبنی بر اینکه «موجودی ما در تامین کاغذ تنها دو ماه آینده است» می‌تواند حتی التهاب در بازار کاغذ را دامن بزند و فروشندگانی را که کاغذ در انبارهایشان دارند، تشویق کند که برای کسب سود بیشتر از عرضه آنها تا آن زمان (دو ماه دیگر) خودداری کنند؟، گفت: بازار کاغذ در کشور ما واردات محور است و وزارت ارشاد هم بایست در دو حوزه نشر کتاب و روزنامه، در کنار کاربران خودش باشد.
