گروه تشکل‌ها|
قیمت نان در 4سال گذشته تغییر نکرده اما در مقابل سایر هزینه‌های تولید که حدود 90 درصد هزینه‌های تولید نان را تشکیل می‌دهد هر ساله سیر افزایشی داشته و نانوایان را با مشکلات زیادی مواجه کرده است. از آنجایی که نان غذای اصلی اکثریت مردم کشور به شمار می‌رود، بنابراین قیمت‌گذاری این کالای اساسی همواره با دقت، وسواس و براساس ریزبینی‌های خاصی انجام می‌شود تا از این ناحیه مردم دچار آسیب و فشار اقتصادی نشوند. اما از آن سو عدم افزایش قیمت نان در برخی موارد با کاهش وزن چانه نان توسط نانوایی‌ها جبران می‌شود. به عبارتی عدم افزایش قیمت نان منجر به بروز تخلفات اجباری شده است.
به گفته نانوایان اگرچه دولت تمام تلاش خود را برای ثبات در قیمت نان انجام می‌دهد اما به دلیل افزایش قیمت سایر عوامل موثر در تولید نان و افزایش دستمزد کارگر، افزایش اجاره‌ها، افزایش قیمت آب، برق، گاز، افزایش مالیات و... درآمد ناشی از نانوایی‌ها کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد و همین امر منجر به کاهش تعداد کارگر شده و کاهش تعداد کارگر هم به نوعی بر کاهش کیفیت نان موثر است.
دخالت یا عدم دخالت دولت؟
در نظر گرفتن ملاحظات مختلف اقتصادی برای تعیین نرخ نان آن قدر با حساسیت انجام می‌شود که در این بین نانوایان که نقش اصلی در تهیه نان را دارند، فراموش شده‌اند. به گفته شاغلان این صنف، بیشترین لطمه ناشی از ثبات قیمت نان را به نانوایان وارد می‌شود. حال بر اساس آخرین مصوبه قانونی افزایش قیمت نان در شهرستان‌های تهران و شمیرانات در تاریخ آبان ماه سال 1393 ابلاغ شده اما از آن تاریخ تاکنون هیچ‌گونه افزایش قیمتی برای نان اعلام نشده است. به عبارتی قیمت نان از 5/3 سال گذشته تاکنون ثابت بوده است. در عین حال سال گذشته به دنبال درخواست‌های متعدد نانوایان برای افزایش قیمت نان، مصوبه‌یی از سوی ستاد تنظیم بازار در اواخر آبان سال گذشته در خصوص افزایش قیمت نان به اتاق اصناف ایران ابلاغ شد و طی آن مجوز افزایش 15درصدی قیمت نان از اول آذرماه 96 به نانوایی‌ها ابلاغ شد، اما برخلاف انتظار این مصوبه بیش از یک روز دوام نیاورد و به دستور رییس‌جمهور اجرای آن متوقف شد. اگرچه جلوگیری از افزایش قیمت نان منجر به رضایتمندی مردم شد اما نارضایتی شدید صنف نانوایان سنتی و سنگک را در پی داشت و آنها معتقد بودند که عدم افزایش قیمت نان منجر به بیکاری یک عده شاغل در این صنف می‌شود و عده‌یی هم برای حفظ شغل خود مجبور به کاهش وزن چانه نان هستند.
از سوی دیگر روسای اتحادیه نانوایان بر این باورند که دخالت دولت در قیمت‌گذاری نان باعث بروز مشکلات زیادی برای فعالان این حوزه شده است. از این رو جلوگیری از افزایش قیمت و سلب اختیار نانوایان در تامین آرد مورد نیاز خود به افت کیفیت نان و بیکاری جمعی از فعالان این حوزه دامن خواهد زد.
از همین‌رو رییس اتحادیه نان سنگک تهران در گفت‌وگو با تسنیم با بیان اینکه قیمت نان از سال ۱۳۹۳ افزایش پیدا نکرده، گفت: دولت یا باید نرخ واقعی نان را اعلام و در برابر آن به اقشار ضعیف جامعه کمک مالی کند یا اینکه برای کاهش هزینه‌های تولید نان به نانوایی‌ها کمک جانبی ارائه دهد. اصغر پابرجا با بیان اینکه در حال حاضر واحدهای نانوایی هیچ اختیاری در تامین آرد مورد نیاز خود نداشته بلکه هر نوع آردی که در اختیار قرار می‌گیرد مجبور به پخت آن هستند، افزود: این روش معایب زیادی به دنبال دارد که تولید نان بی‌کیفیت، نارضایتی مردم، افزایش ضایعات نان و اتلاف یارانه پرداختی به آرد و نان از جمله این موارد است. رییس اتحادیه نان سنگک تهران گفت: دولت نباید از صفر تا صد حوزه نان دخالت کند بلکه اجازه دهد نانواها اختیار انتخاب آرد اولیه خود را داشته باشد. پابرجا بیان کرد: بدون شک با چنین اقدامی ضمن ایجاد رقابت بین واحدهای خبازی کیفیت تولید نان افزایش، ضایعات نان کاهش، رضایت مندی مردم بیشتر و در عین حال هدفمندی مصرف یارانه‌ها را در این حوزه به دنبال دارد. او همچنین با گلایه از اینکه قیمت نان از سال 1393 تاکنون افزایش پیدا نکرده، گفت: این در حالی است که هزینه‌های مترتب بر صنف خبازان از قبیل آب، برق، گاز، دستمزد کارگر، بیمه، مالیات، اجاره و غیره هرسال نسبت به سال قبل بر مدار افزایشی بوده است.
از دیگر سو قاسم زراعتکار رییس اتحادیه نانوایی‌های سنتی نیز در گفت‌وگو با تسنیم درباره مشکلات نانوایی‌ها گفت: به دنبال گران کردن نان نیستیم اما هزینه‌های جانبی نانوایان باید تامین شود.
او بیان کرد: نان لواش با قیمت 210تومان با 4 کارگر و هزینه‌های آب، برق، گاز و تورم اداره زندگی را برای نانوایی‌ها بسیار سخت کرده است، نانواداران اعتراض زیادی در این زمینه به اتحادیه‌ها دارند. افزایش هزینه‌های کارگری هر ساله طبق قانون کار، افزایش 25درصدی بیمه و افزایش مالیات (5 الی 15 درصد) همه اینها باعث فشار آمدن به این قشر شده است. زراعتکار با بیان اینکه در سراسر کشور 90هزار نانوایی سنتی وجود دارد، گفت: 93درصد نان کشور را این نانوایی‌ها تهیه می‌کنند و اکثر آنها به اتحادیه استان‌ها اعتراض می‌کنند و ناراحت هستند که از سال 93 قیمت نان افزایش نداشته است.
نانوایان چه می‌گویند
نانوایان به دلیل بالا بودن هزینه‌های زبان به اعتراض گشوده‌اند و معتقدند که با این روند توان ادامه فعالیت را ندارند، چرا که هزینه‌های تولید نان را نیز نمی‌توانند جبران کنند. یکی از نانوایان بربری‌پز دولتی می‌گوید: نمی‌شود که هزینه‌های تولید در کشور افزایش یابد، اما درآمد ما ثابت بماند، ما نیز در این جامعه زندگی می‌کنیم و باید بتوانیم دخل‌وخرجمان را متعادل کنیم. او افزود: هزینه‌های تولید ما تنها مربوط به بخش آب، برق و گاز نیست بلکه قیمت‌های خمیرمایه، کنجد و کارگری نیز افزایش یافته و قیمت تمام شده محصول را ما را بالا برده است و در این شرایط اگر نانوایی از وزن نان خود بزند نباید دیگر به آن خرده گرفت. یکی دیگر از نانوایان منطقه نیز در این باره به تسنیم می‌گوید: ما نیز دوست داریم نان باکیفیتی به مردم بدهیم اما قیمت‌های دستوری نان در کشور باعث شده که در صنف ما رقابتی میان نانوایان ایجاد نشود و کارخانه‌های آرد نیز این محصول خود را با هر کیفیتی به درب نانوایی‌ها بفرستند. او می‌افزاید: در صورتی که دولت می‌خواهد قیمت نان بالا نرود چرا یارانه این محصول را از جیب ما نانوایان می‌پردازد؟
اما در پی این اعتراضات چندی پیش علی فاضلی رییس اتاق اصناف ایران هم اعلام کرد که وزیر صنعت قول داده در نخستین جلسه ستاد تنظیم بازار وضعیت نانوایان بررسی و تصمیمات لازم اعمال شود.
او با بیان اینکه در صورت افزایش نیافتن قیمت نان باید سیاست‌های تشویقی برای کاهش هزینه‌ها از جمله بحث مالیات، حق بیمه کارفرمایان و اختصاص یارانه به بخشی از آرد مورد نیاز نانوایان در نظر گرفته شود، گفت: در جلسه اخیر در استانداری تاکید کردیم اگر نمی‌خواهید قیمت نان را افزایش دهید حداقل سیاست‌های تشویقی را برای نانوایان مصوب کنید، که هنوز این موضوع به تصویب نهایی نرسیده است. او با اشاره به اجرایی نشدن مصوبه افزایش قیمت 15درصدی نان در سال گذشته بیان کرد: بر اساس اخبار رسیده از منابع غیررسمی قرار است دولت به زودی افزایش 10درصدی قیمت نان را اعلام کند که این افزایش قیمت جوابگوی مخارج نانوایی‌ها نیست.
