مشاور بانکی اتاق ایران می‌گوید: نوسانات نرخ ارز باعث شده استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی به مصلحت نباشد و در این شرایط بخش خصوصی عاقل نباید به سمت دریافت تسهیلات ارزی از صندوق توسعه ملی برود؛ چراکه احتمالا به سرنوشت کسانی دچار خواهند شد که قبل از جهش ارزی سال 91 از حساب ذخیره ارزی وام گرفتند.
مشاور بانکی اتاق ایران با اشاره به تجربیات تلخ حساب ذخیره ارزی گفت: در شرایط فعلی، بخش خصوصی عاقل نباید به سمت دریافت تسهیلات ارزی از صندوق توسعه ملی برود و دریافت‌کنندگان تسهیلات از این صندوق نیز باید آماده تجربه کردن اتفاقاتی باشند که برای گیرندگان تسهیلات از حساب ذخیره ارزی رخ داد و باعث شد نتوانند بدهی خود را تسویه کنند.
محمدمهدی رییس‌زاده افزود: صندوق توسعه بر اساس شیوه‌نامه‌ها، اساسنامه و مصوباتی که دارد، پرداخت و تسویه تسهیلات خود را بر مبنای ارز انجام می‌دهد و این مساله در قراردادهای صندوق با بانک‌های عامل نیز به‌صراحت آمده است. ازاین‌رو کسی که از این تسهیلات استفاده می‌کند چاره‌یی جز بازپرداخت اصل و سود آن به ارز ندارد.
رییس‌زاده نوسانات مقطعی و شدید نرخ ارز در کشور را عامل اصلی متضرر شدن دریافت‌کنندگان تسهیلات ارزی از صندوق توسعه ملی عنوان کرد وگفت: در سال 91 یک‌شبه قیمت دلار از 1226تومان به 2500 تومان رسید و در ماه‌های اخیر نیز شاهد بودیم که قیمت در دلار از حوالی 3700 تومان به بالای 6هزار تومان رسید و باعث شد کسی که بدهکار ارزی باشد و بخواهد برای تسویه بدهی خود ارز تهیه کند عملا باید هزینه بسیار سنگینی را متحمل شود.
او ادامه داد: در این وضعیت، گرفتن تسهیلات ارزی فقط برای طرح‌هایی صرفه و توجیه اقتصادی دارد که صادرات محور باشند و بتوانند از محل ارز حاصل از صادرات تعهدات خود را ایفا کنند اما در این مورد هم به دلیل مشکلاتی که در روابط بانکی و مبادلات تجاری وجود دارد، صادرکنندگان با مشکلات عدیده مواجه می‌شوند و ریسک فعالیتشان بالا می‌رود. مشاور بانکی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران تصریح کرد: صادرکنندگان ما در زمان برجام به سختی قادر بودند ارز حاصل از صادرات را به کشور برگردانند و این در حلی است که فعلا امریکا از برجام خارج شده و اروپا نیز هنوز نتوانسته تضامین موردنظر ایران را برای ادامه کار ارائه دهد. از این‌رو ریسک صادرات افزایش‌یافته و در این شرایط استفاده از تسهیلات ارزی به مصلحت نیست.
رییس‌زاده با اشاره به نرخ سود 7درصدی تسهیلات ارزی جز برای مناطق محروم گفت: بخش خصوصی نهایتا می‌تواند تا 10درصد افزایش نرخ ارز را پوشش دهد اما با جهش نرخ ارز عملا نرخ سود تسهیلات صندوق توسعه به قدری بالا می‌رود که گرفتن آن توجیهی ندارد و حتی وام‌های ریالی با سود نجومی هم در برابر آن به‌صرفه‌تر می‌شوند.
او معتقد است تا زمانی که بحث هجینگ ارزی در ایران نهادینه نشود و نوسانات نرخ ارز به حدی نرسد که بیمه‌هایی برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز وارد میدان شوند، مشکلات ارزی فعالان اقتصادی برطرف نمی‌شود و فعالیت ارزی آنها پرمخاطره خواهد بود.
رییس‌زاده یادآور شد: تبصره 3 ماده 20 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر دولت را مکلف کرده که نسبت به پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز اقدام کند اما از سال 94 تاکنون حتی ایین‌نامه این قانون هم تدوین نشده و هنوز برای پوشش این ریسک به راهکار عملی نرسیده‌ایم.
مشاور بانکی اتاق ایران ادامه داد: تا زمانی که این قانون اجرا نشود و شرایط سیاسی ایران نیز تحریم و شبه تحریم باشد، استفاده از تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی به مصلحت نیست و به احتمال قوی، اتفاقی که برای گیرندگان این تسهیلات می‌افتد همان اتفاقی است که برای بدهکاران حساب ذخیره ارزی رخ داد.
او با اشاره به اینکه طبق یکی از مصوبات صندوق توسعه، درصدی از منابع این صندوق به‌صورت ریالی در اختیار بانک‌ها قرار گرفته شد، اظهار کرد: این منابع سریعا توسط فعالان اقتصاد جذب شد؛ چراکه اولا بازپرداخت آن به ریال ریسکی نداشت و نرخ سود 11درصدی آن نیز برای فعالیت اقتصادی به‌صرفه بود. رییس‌زاده اظهار کرد: برای اینکه فعالان اقتصادی بتوانند از منابع صندوق توسعه ملی بهره‌مند شوند یا باید شرایط ثبات اقتصادی و تثبیت نرخ و ابزار و زیرساخت‌های صادرات روان را فراهم کنیم یا باید مبنای پرداخت این تسهیلات را پول ملی قرار دهیم در غیر این صورت هدف‌گذاری‌های انجام شده برای استفاده از منابع صندوق توسعه ملی در مسیر آبادانی و پیشرفت ایران محقق نمی‌شود.
