تعادل
روسای اتاق‌های مشترک در نشستی با معاون اقتصادی وزارت امور خارجه، مهم‌ترین چالش‌ها و موانع پیش‌روی روابط بین‌المللی ایران را بررسی کردند. به باور آنها احیای معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه می‌تواند نقش بسزایی در رشد دیپلماسی اقتصادی کشور داشته و همچنین موجب می‌شود تا این وزارتخانه رنگ و بوی اقتصادی پیدا کند. وزارت امور خارجه بعد از یک وقفه طولانی تصمیم گرفت تا معاونت اقتصادی خود را مجدد فعال کند. از آنجا که این روزها اقتصاد کشور تحت تاثیر عوامل خارجی و داخلی متعددی قرار دارد، نیازمند نگاه ویژه‌تری در این بخش‌هاست، وزارت امور خارجه بر آن شد تا مجدد معاونت اقتصادی خود را احیا و با تاکید بر مسائل اقتصادی روابط بین‌المللی کشور را اداره کند. از آن‌سو، اعضای اتاق‌های مشترک بازرگانی نیز در این نشست به بیان دغدغه‌های خود در حضور معاون وزیر خارجه کشور پرداختند. به‌طوری‌که رییس پارلمان بخش خصوصی، از حضور بازرگانان کشور در سفرهای خارجی رییس‌جمهور به‌عنوان حسرتی دیرینه یاد کرد. از آن‌سو، رییس اتاق ایران و ایتالیا نیز پیشنهاد داد که این وزارتخانه، اتاق‌های مشترک را به سفرا و رایزنان بازرگانی کشور، معرفی کند.
احیای یک معاونت
از آنجا که دولت تاکید زیادی بر حضور پررنگ‌تر بخش خصوصی دارد، غلامرضا انصاری، مسوولیت این معاونت را برعهده گرفت و با روسای اتاق‌های مشترک دیدار کرد. به گزارش اتاق ایران، رییس اتاق ایران با تقدیر از رویکردهای نو در وزارت امور خارجه نسبت به اتخاذ دیدگاه‌های اقتصادی در روابط بین‌المللی و توجه ویژه به دیپلماسی اقتصادی، گفت: موضع‌گیری‌های دولت امریکا در واقع پشت کردن به تعامل، گفتمان جهانی و به بازی گرفتن سازمان‌های بین‌المللی مانند شورای امنیت است. امیدواریم جامعه جهانی نسبت به این موضوع واکنش لازم را نشان دهد. غلامحسین شافعی، در ادامه به موضوع‌گیری دولت ایران در مورد خروج امریکا از برجام اشاره و با اعلام حمایت پارلمان بخش خصوصی از آن تصریح کرد: در این مسیر تعامل با جامعه جهانی را در اولویت کاری خود قرار دادیم و از آن مهم‌تر باور داریم که گسترش روابط و مناسبات اقتصادی با کشورهای همسایه باید در برنامه کاری دولت و بخش خصوصی قرار گیرد.
شافعی در بخش دیگری از سخنان خود، حضور هیات‌های اقتصادی به همراه تیم رییس‌جمهور و وزیر امور خارجه طی سفرهایی که به اقصا نقاط جهان دارند را اقدامی شایسته ارزیابی و از آن به عنوان یک حسرت دیرینه یاد کرد. او گفت: روزهایی بود که با حسرت خواستار حضور فعالان اقتصادی در هیات‌های اعزامی از ایران به دیگر کشورها بودیم. می‌خواستیم مانند بسیاری از کشورها به همراه رییس‌جمهور و وزیر امور خارجه سفر کنیم. خوشبختانه این مهم در دولت یازدهم و دوازدهم محقق شد. رییس پارلمان بخش خصوصی کشور در ادامه به تاثیرگذاری فعالان اقتصادی در تنش‌زدایی‌های سیاسی اشاره کرد و گفت: گاهی لازم است برای رهایی از تنش‌ها و چالش‌های سیاسی از راهکارهای اقتصادی بهره ببریم و این نیز از عهده فعالان اقتصادی و بخش خصوصی برمی‌آید. فقط دولت باید در این مورد چراغ سبز نشان دهد.
جایگزینی رویکرد سیاسی با رویکرد اقتصادی
غلامرضا انصاری معاون اقتصادی وزارت امور خارجه کشور با اظهار خرسندی از احیای این معاونت و توجه ویژه به مسائل اقتصادی در کشور گفت: این میزان اهمیت به اقتصاد بیانگر آن است که واقع‌بینی در کشور جای خود را پیدا کرده است. متاسفانه در طولانی‌مدت ساختار وزارت امور خارجه کشور سیاسی بود و مدتی است که رویکرد اقتصادی به تدریج وارد ادبیات این وزارتخانه شده است. این تغییر می‌تواند به حل بحران‌های موجود کمک کند. او با نگاه به نقش دیپلماسی اقتصادی که منعکس‌کننده توانمندی‌های اقتصادی به بیرون از مرزها و تشریح تحولات بیرونی برای داخل است، تاکید کرد: آنچه برای تاثیر هر چه بیشتر دیپلماسی اقتصادی لازم است، اصلاح همزمان ساختار اقتصادی است تا به مدد آن بتوانیم تصویری بهتر از کشور در اذهان جامعه جهانی ترسیم کنیم.
انصاری واکنش ایران به موضوع خروج امریکا از برجام را اقدامی منطقی و اصولی برشمرد و تشریح کرد: رفتار ایران پس از موضع‌گیری‌های امریکا منطقی و اصولی بود. در واقع موقعیت استثنایی را برای ایران خلق کرد که باید از آن بهترین بهره را ببریم. او بر این باور است که تجربه دوران تحریم، ما را مجهزتر کرده و شناخت بهتری از موضوعات پیدا کرده‌ایم و هر آنچه بتواند منافع کشور را حفظ کند باید در نظر گرفته شود.
انصاری گفت: برجام جدای از برخوردهایی که در داخل با آن شد، دستاورد مهم و بزرگی جهانی محسوب می‌شود؛ اینکه تعامل و گفتمان بر جنگ پیروز شد، یک موفقیت چشمگیر برای جامعه جهانی است و متاسفانه تصمیم دولت امریکا پشت کردن به این موفقیت و دستاورد بود. معاون اقتصادی وزارت امور خارجه با تاکید بر این نکته که در حال حاضر فشارهای اصلی بر اقتصاد ایران وارد می‌آید، تاکید کرد: اگر نتوانیم اقتصاد را مجهز کنیم با مشکلات بسیار جدی روبرو خواهیم شد. در اینجاست که سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بیش از پیش خود را نشان می‌دهد. این سیاست‌ها به هیچ‌وجه بر انزوای اقتصادی تاکید نمی‌کند چراکه اقتصاد تنها، محکوم به شکست است. این مقام مسوول تغییر در سیاست‌ها را اقدامی زمان‌بر و طولانی‌مدت دانست و ادامه داد: در ایران به دلیل نگاه‌های سنتی قالب، تغییر و تحول با سرعت کندتری اتفاق می‌افتد. بنابراین نباید انتظار داشت که سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بتواند به سرعت در کشور نهادینه شود.
بخش خصوصی از دیپلماسی اقتصادی
چه می‌خواهد؟
محمدرضا کرباسی معاون بین‌الملل اتاق ایران نیز در تایید اظهارات انصاری گفت: حرکت‌های همسو در داخل و اقدامات هماهنگ و منسجم در کشورهای دیگر دو موضوعی هستند که وجود آنها برای موفقیت دیپلماسی اقتصادی ضرورت دارد. در همین رابطه علینقی خاموشی رییس اتاق مشترک ایران و انگلیس یادآور شد: مشکل ما در مورد مناسبات اقتصادی فقط منوط به وزارت امور خارجه نیست. در مسیر تجارت و فعالیت‌های بین‌المللی وزارتخانه‌ها و سازمان‌های متعددی نقش‌آفرین هستند که هر کدام از آنها مانند سدی در برابر اقتصاد ایستادگی می‌کنند. او پیشنهاد داد: برقراری و توسعه روابط سیاسی از طریق اقتصاد صورت گیرد و با برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌ها در کشورهای مختلف علاوه بر نفع اقتصادی، منفعت سیاسی نیز کسب کنیم.
اسدالله عسگراولادی رییس اتاق ایران و چین نیز از حضور وابسته‌های اقتصادی وزارت امور خارجه در سفارتخانه‌های ایران سخن گفت و تاکید کرد: این افراد باید با علاوه بر زبان انگلیسی با زبان کشور هدف نیز آشنایی کامل داشته باشند. از طرفی باید افرادی باتجربه بوده و از ظرفیت‌های مختلفی که در اختیار دارند مانند اتاق‌های مشترک، بهره کافی ببرند. احمد پورفلاح، رییس اتاق ایران و ایتالیا، پیشنهاد داد که وزارتخانه، اتاق‌های مشترک را به سفرا و رایزنان بازرگانی کشور، معرفی کنند. وی گفت: در حال حاضر نگاهی نادرستی نسبت به این اتاق‌ها از سوی سفارتخانه‌ها وجود دارد. به اعتقاد این فعال اقتصادی، اتاق‌های مشترک می‌توانند وظیفه ارائه آموزش‌های لازم به رایزنان بازرگانی را در مواردی مشخص برعهده بگیرند.
پورفلاح گفت: به‌طور حتم اطلاعات و نگاه این اتاق‌ها نسبت به جامعه و کشور هدف وسیع‌تر و کامل‌تر بوده و می‌توان این دانش را به راحتی دراختیار سفارتخانه‌ها قرار داد. دست اقتصاد را نبندید و بدون ترس و نگرانی حرکت کنید. حسین سلیمی عضو هیات‌مدیره اتاق ایران و سویس تنها راه نجات اقتصاد ایران را جذب سرمایه‌های خارجی دانست و گفت: زمانی که کشورهای مختلف در ایران سرمایه‌گذاری کنند، برای حفظ منافع اقتصادی خود مانع خشونت و برخوردهای مخرب می‌شوند. او ادامه داد: بخش خصوصی می‌تواند حافظ منافع کشور باشد، پس از او بخواهید تا وارد میدان شود. محمد طاهری، رییس اتاق ایران و اسپانیا تدوین نقشه راهی مجزا برای ارتباط با هر کدام از کشورها به کمک سفارتخانه همان کشور و اتاق مشترک آن برای توسعه روابط اقتصادی با آن کشور را راهکاری مناسب خواند و گفت: این کار موجب می‌شود تا هماهنگ و منسجم قدم‌برداریم. حسین سلاح‌ورزی نایب‌رییس اتاق ایران نیز از تاسیس دفتر مشاوره سرمایه‌گذاری و تامین مالی توسط اتاق ایران خبر داد و گفت: این دفتر نگاه ویژه‌یی به بنگاه‌های کوچک و متوسط دارد. کاهش رتبه ایران در شاخص ریسک اعتباری هدفی است که با تاسیس این دفتر دنبال می‌شود. از سوی دیگر به دنبال حل مساله تضامین بخش خصوصی برای استفاده از خطوط اعتباری و شناسایی و حل مشکلات مقررات در سرمایه‌گذاری و تعامل با شرکای اقتصادی هستیم. در پایان این نشست معاون اقتصادی وزیر خارجه گفت که از سفرای کشور خواهد خواست با اتاق‌های مشترک کشور هدف خود، نشست‌هایی برای هماهنگی بیشتر ترتیب داده تا بتوان از ظرفیت‌های موجود بیشترین استفاده را برد. انصاری افزود: معاونت اقتصادی آماده است تا در این نشست‌ها حضور داشته باشد. بدنه وزارتخانه می‌داند که توان بخش خصوصی بالا و غیرقابل انکار است.
