اتفاقات انتخابات اتاق بازرگانی ایران و روسیه بسیاری از فعالان اقتصادی که چندان در جریان این اتفاقات نبودند را شوکه کرد. اسدالله عسگراولادی که ۳۲ سال ریاست این اتاق را در اختیار داشت، نتوانست در لیست هیات‌مدیره اتاق جای گیرد و با فاصله‌یی زیاد از حضور در هیات‌مدیره جا ماند. بعضی رسانه‌ها تحلیل‌هایی مبنی بر تغییر دوران اتاق، پایان دوره سنتی‌ها و حتی نتیجه‌گیری برای دوره نهم اتاق را شروع کردند. گذشته از اینکه این نتایج چندان قابل تعمیم به کل انتخابات اتاق بازرگانی نیست ولی نگاهی به روند واقعی نشان می‌دهد اتاق در حال پوست‌اندازی است اما نه به شکلی بسیاری از وضعیت فعلی برداشت کرده‌اند.
میراث ایروانی
اتاق بازرگانی ایران و روسیه از قدیمی‌ترین اتاق‌های بازرگانی مشترک است و پیش از انقلاب به ریاست محمدرحیم متقی ایروانی با نام اتاق بازرگانی ایران و شوروی تشکیل شد. ایروانی، کارآفرین قدیمی و نامدار ایرانی که کفش ملی را بنیان‌گذاری کرده بود سال‌ها به شوروی کفش صادر می‌کرد. در آن دوران برندهای معتبری همچون معادن بافق، پایور، کالسیمین، تریکو گلشن، گیلان متال، معدن باما، فنی و مهندسی الویکو، تکماش ایمپورت و ساکا در این اتاق حضور داشتند. همچنین ازبین سازمان‌های روسی اسامی بانک تجارت خارجی شوروی، واستوگ اینتورگ، آتو اکسپورت، انرگوماش اکسپورت، ماشینو اکسپورت، تکنوپروم اکسپورت، تراکتور اکسپورت، بانک ایران و روس، ماش پریبور اینتورگ، سایوز گاز اکسپورت، سایوز شیم، اکسپورت رازتو ایمپورت، سلخوز ونشتر السن و تخسناب اکسپورت در اتاق حاضر بودند. ساختار تجارت بین ایران و شوروی کمونیستی به گونه‌یی بود که اهمیت این اتاق را دوچندان می‌کرد. دفتر اقتصادی سفارت شوروی در تهران لیست کالاهای مورد نیاز شوروی را در اختیار داشت، تجار به این دفتر در پامنار مراجعه کرده و مجوز صادرات دریافت می‌کردند. اجناس در مرز ایران و شوروی تحویل داده می‌شد و با رسید میزان صادرات معادل ریالی صادرات را از بانک مرکزی ایران دریافت می‌کردند.
با وقوع انقلاب شرایط دچار تغییر شد و اتاق‌های مشترک تعطیل شدند. همچنین در زمان جنگ و محدودیت‌ها عملا اتفاق مهمی در تجارت امکان وقوع نداشت. اما در سال ۱۳۶۵ موضوع فعالیت مجدد اتاق مشترک در سفر هیات اقتصادی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به سرپرستی علینقی خاموشی به مسکو در سال 1985 از جانب طرف ایرانی مطرح شد و در سال 1986 (شهریور 1365) در جلسه‌یی با حضور اعضاء منتخب اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق بازرگانی و صنعت اتحاد جماهیر شوروی اعضاء جدید هیات‌مدیره اتاق مشترک انتخاب گردیدند. در همان جلسه اسدالله عسگراولادی که سابقه طولانی را در تجارت کالا با اتحاد جماهیر شوروی در کارنامه خود داشت ریاست اتاق مشترک را در دوره جدید فعالیت‌هایش برعهده گرفت.
اتاق شوروی در زمان عسگراولادی
اتفاقات آن دوران باعث تغییرات شگرفی در اتاق ایران و شوروی شد. عسگراولادی که رابطه بسیار خوبی با روس‌ها داشت موفق شد در دوره بعد در حالی به ریاست مجدد اتاق ایران و شوروی انتخاب شود که ملنیکوف رییس اتاق بازرگانی و صنعت اتحاد جماهیر شوروی نایب‌رییسی اتاق مشترک را بر عهده گرفت. قراردادهای تجاری سنگینی میان ایران و شوروی به امضا می‌رسید و این وضعیت تا چند سالی ادامه داشت. با فروپاشی شوروی این اتاق مشترک هم به اتاق بازرگانی ایران و روسیه تغییر نام داد. عسگر اولادی در آن دوران اولیه اتاق ایران و روسیه عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران و سپس خزانه‌دار این اتاق بود اما از دوره پنجم شاهد خروج عسگر اولادی از هیات رییسه اتاق ایران هستیم. در دوره قبل عملا تیم نزدیک به عسگر اولادی نتوانست اکثریت هیات‌مدیره اتاق ایران و روسیه را به دست آورد اما رقبای وی خود ریاست عسگراولادی را پذیرفتند.
انتخابات اردیبهشت ۹۷
در سال‌های انتخابات سراسری اتاق‌های بازرگانی معمولا هر انتخاباتی در تشکل‌ها و اتاق‌های مشترک رنگ و بوی انتخاباتی پیدا می‌کند. با وجود آنکه مسائل انتخابات ۹۷ به صورت چراغ خاموش از سوی افراد و گروه‌های مختلف در حال پیگیری است اما بسیاری انتخابات اتاق ایران و روسیه با دید انتخاباتی مورد تحلیل قرار دادند.
اسدالله عسگر اولادی بر اساس آیین نامه‌های جدید اتاق با توجه به ریاست بر اتاق مشترک ایران و چین اجازه ریاست بر اتاق مشترک دیگری را نداشت. به همین دلیل قرار هم نبود در ادامه در این اتاق حضور داشته باشد. حضور دقیقه ۹۰ وی در انتخابات در شرایطی که سازماندهی قوی برای این انتخابات صورت گرفته بود حتی برای تیم رقیب نیز دردناک محسوب می‌شد. بسیاری انتظار داشتند عسگراولادی با توجه به اینکه نمی‌تواند ریاست را ادامه دهد خود برای هیات رییسه کاندیدا نشود.
در هفته گذشته انتخابات اتاق ایران و روسیه برگزار شد و نتیجه به شرح زیر به دست آمد. سیده فاطمه مقیمی ۱۶۴ رای، هادی تیزهوش تابان ۱۶۱ رای، کاوه زرگران ۱۵۷ رای و کمترین رای گروهی که از سمت اتاق بازرگانی رشت هدایت شده بود ۱۴۴ را به دست آورد. علی‌البدل اول اسدالله عسگر اولادی با ۳۶ رای و پس از آن حسن شمس فرد شریک قدیمی وی با ۳۱ رای و قدیر قیافه عضو هیات‌مدیره کنفدراسیون صادرات با ۳۰ رای قرار دارند. عسگر اولادی با وجود اینکه حتی مدال دوستی روسیه از طرف پوتین دریافت کرد و بیش از 32 سال این اتاق را مدیریت کرد نتوانست در این دوره موفق به حضور در هیات‌مدیره اتاق ایران و روسیه شود.
بعضی رسانه‌ها پس از این اتفاق تحلیل‌هایی مبنی بر پیروزی چهره‌های مدرن بر سنتی را ارائه دادند. اما آیا واقعا این‌گونه است؟
برنده اتاق روسیه چه کسی بود؟
هدایت انتخابات اتاق ایران و روسیه بر عهده هادی تیزهوش بود که احتمالا این هفته به عنوان رییس جدید اتاق ایران و روسیه معرفی خواهد شد. تیزهوش چندان چهره رسانه‌یی محسوب نمی‌شود اما در میان اتاق‌ها کمتر کسی است که از وی شناخت نداشته باشد. رییس قدیمی اتاق رشت که سال‌ها این اتاق را مدیریت کرده است. تیزهوش کمتر کاندید سمت‌هایی همچون هیات رییسه اتاق ایران می‌شود ولی چهره‌یی کاملا اثرگذار است که معمولا در خدمت تیم بازی می‌کند و از چهره‌های اصلی شورای روسای اتاق‌های بازرگانی است. برای مثال دو سال قبل در زمان انتخاب مجدد غلامحسین شافعی به ریاست، حمایت قاطع تیزهوش از وی یکی از دلایل موفقیت شافعی بود. وی در دوره قبل اتاق روسیه نیز می‌توانست ریاست را به دست گیرد ولی به نفع عسگراولادی به صندلی نایب‌رییسی قناعت کرد.
در هیات‌مدیره جدید اتاق ایران و روسیه بیشترین رای را سیده فاطمه مقیمی عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران و همشهری هادی تیزهوش آورده است. با توجه به ریاست وی بر اتاق ایران و گرجستان و همچنین روابط حسنه مقیمی با تیزهوش عملا وی نیز از ریاست رییس اتاق رشت بر اتاق روسیه حمایت خواهد کرد. همچنین کاوه زرگران که ریاست اتاق ایران و برزیل را عهده‌دار است در هیات رییسه حضور خواهد داشت. اکثر اعضای هیات‌مدیره از استان‌های شمالی کشور هستند و عملا تیمی یک دست برای ۳ سال عهده‌دار این اتاق خواهد بود.
نگاه تحلیلی بر نتیجه انتخابات
انتخابات اتاق روسیه چندان معیار خوبی برای سنجش انتخابات ۹۷ نیست، چرا که هم جامعه آماری آنها متفاوت است و هم اندازه نمونه برای تامیم کفایت نمی‌کند. اما چون این بحث در رسانه‌ها و همچنین شبکه‌های اجتماعی مربوط به اتاق به صورت گسترده مطرح شد باید چند واقعیت را پذیرفت. هرچند عسگراولادی برای بسیاری نماد سنتی‌های اتاق است اما تعریف سنتی و مدرن در اتاق تا حد زیادی تغییر کرده است. همچنین تیزهوش و هیات‌مدیره جدید را نمی‌توان چهره‌های جدید دانست چرا که آنها نیز بیش از یک دهه در اتاق حضور فعال و پررنگی داشته‌اند.
اما می‌توان یک نتیجه کلی از اتفاقات اتاق ایران و روسیه برداشت کرد. تیم برنده به صورت تیمی، با سازماندهی قوی و بدون اتکا به نام و شهرت اقدام به حضور در انتخابات کرد. بیش از ۹۰ رای عملا به یک شکل نوشته شده بود که نشان می‌داد همه تیم به شکل یکسان از منافع حرکت تیمی منفعت برده‌اند. در مقابل چهره‌هایی که مطرح بودند اما دارای قدرت سازماندهی آرا نبودند نتوانستند موفق شوند.
برخلاف نظر بسیاری نباید انتخابات اتاق ایران و روسیه را مقابله چهره‌های سنتی و مدرن دانست بلکه باید تقابل حرکت گروهی و غیرگروهی را به عنوان اتفاقی که در این انتخابات افتاد مورد تحلیل قرار داد.
چند سال قبل بحث این موضوع که چهره‌های قدیمی آرام آرام خود کنار رفته و جا را برای جوانان باز کنند مطرح بود اما عدم رخ دادن این مهم باعث شده است اتفاقات به شکل انتخابات و حذف با آرا رخ دهد. شاید اگر جایگاه مناسبی پیش از این برای پیشکسوتان در نظر گرفته می‌شد و در مقابل خود پیشکسوتان هم تا حدی در این خصوص از خود گذشتگی می‌کردند چنین اتفاقی رخ نمی‌داد و با احترام بیشتری از سمت‌ها کنار می‌رفتند اما نکته مثبت این است که نه جوانانی کارنیازموده بلکه چهره‌هایی که در تمام این سال‌ها در تشکل‌ها حضور داشتند ولی فرصت ریاست کمتر به آنها داده شده اکنون در حال جایگزینی هستند.
