در جهان امروز توجه صرف به اقتصاد نفت و محصولات جانبی آن، صنعت و کشاورزی با توجه به تغییرات اقلیمی به وجود آمده دیگر رنگ باخته و کانون توجه جهانیان در حوزه اقتصاد به گردشگری و هنر متمرکز شده است. بُنیه تاریخی، هنری و ظرفیت‌های استان اصفهان، فرصت‌های بسیاری ایجاد کرده که می‌تواند ناجی اقتصاد لنگان استان و حتی کشور باشد و با ایجاد چرخ‌های تندرو برای اقتصاد، راه پیشرفت و توسعه را با سرعت و شدت طی کند. براساس آمارها؛ صادرات فرش دستباف استان اصفهان در 5 ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل 58درصد کاهش یافته و این درحالی است که صادرات فرش کشور در همین مدت 7درصد رشد داشته است. به گزارش ایرنا، آمار گمرک استان اصفهان صادرات فرش دستباف از استان در 5 ماهه اول سال جاری به ارزش یک‌میلیون و 377هزار دلار را نشان می‌دهد که حدود یک‌میلیون و 900هزار دلار کمتر از سال قبل صادرات این هنر- صنعت از استان صورت گرفته است. در این مدت کشورهای وارد‌کننده فرش دستباف استان اصفهان امارات متحده عربی(600 هزار دلار)، کویت (441هزار دلار)، قطر(189هزار دلار)، امریکا (91هزار دلار) بوده که به ترتیب 54، 46، 52، 87درصد کاهش واردات نسبت به مدت مشابه سال قبل داشتند. کاهش تولید، مشکلات شبکه بانکی، معضلات فراروی صادرات، نبود برند فرش ایرانی، رقابت در بازار جهانی در کنار رکود بازار تولید سبب شده تا صادرات فرش اصفهان کم‌رونق شود.
در همین رابطه، رییس اداره فرش سازمان صنعت معدن و تجارت استان اصفهان گفت: در چند ماه اخیر عدد مشخصی از میزان تولید فرش دستباف در استان در دست نیست اما میزان برآورد از میزان تولید حدود 65هزار مترمربع است. حسین هاشمی افزود: میزان تولید فرش در کشور افت داشته و حدود 2/1 متوسط تولید سال گذشته است که خود می‌تواند یکی از دلایل کاهش صادرات باشد.
وی اضافه کرد: البته با توجه به اینکه اکثر تولیدات فرش دستباف استان در 3ماهه پایانی سال وارد بازار می‌شود، می‌توان نسبت به توازن تولید در پایان سال امیدوار بود. هاشمی مشکلات شبکه بانکی برای دریافت وجه ارزی صادرکنندگان فرش دستباف را از دیگر موانع صادرات این کالا برشمرد و افزود: با رفع موانع راه صادرات در همه موارد هموار می‌شود که البته این موضوع باید در سطح کلان پیگیری شود.
وی راهکارهای افزایش صادرات را حمایت از تولیدکنندگان، صادرکنندگان و طراحان فرش دستباف برای حضور در نمایشگاه‌های تخصصی خارج از کشور برای سلیقه‌یابی مشتریان از نظر طرح و رنگ، اعطای تسهیلات کم‌بهره برای کارگاه‌های متمرکز، غیرمتمرکز، صادرکنندگان و فروشندگان فرش دستباف و اختصاص یارانه بیمه تامین اجتماعی برای کلیه رسته‌های شغلی تولید فرش دستباف نام برد.
هاشمی همچنین برگزاری دوره‌های مختلف آموزش تولید به خصوص بازاریابی و فروش ویژه بازارهای داخلی و خارج از کشور، افزایش تقاضای خرید داخلی فرش دستباف با تخصیص تسهیلات کم‌بهره برای خریداران و اعطای مشوق‌ها و جایزه صادراتی برای صادرکنندگان فرش دستباف را از دیگر راهکارها دانست. وی اضافه کرد: برند‌سازی و حمایت تبلیغی از برندهای معتبر فرش دستباف استان، جلوگیری از ورود مواد اولیه بی‌کیفیت برای فرش دستباف و ممانعت از بافت‌های تقلبی بدون گره، ساماندهی تورلیدر‌ها و برنامه‌ریزی برای تورهای خارجی برای بازدید از فروشگاه‌های معتبر عرضه فرش دستباف و حل مشکل استفاده از کارت اعتباری ارزی آنان در داخل کشور نیز از مهم‌ترین راهکارها برای افزایش صادرات استان است.
همچنین معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان افزایش و قوت ارتباطات با جهان خارج را راه اعتلای صادرات کشور و استان دانست و گفت: جایگزین شدن رقبای فرش ایرانی در سال‌هایی که این کشور از بازارهای جهانی دور مانده بود از دلایل مهم کاهش در صادرات است. محمد مجیری افزود: حضور در بازارهای جهانی و پشت سر گذاشتن رقبا، نیاز به برنامه‌ریزی و اقدامات موثر با تکیه بر دستاوردهای برجام دارد. وی گفت: رکود در بازار فرش در سال‌های اخیر به ویژه سال گذشته و ابتدای امسال نیز دلیل دیگری بر برهم خوردن ارتباط متوازن بین تولید فرش، صادرات آن و چرخه تولید است. مجیری افزود: افزایش قیمت فرش دستباف کاهش قدرت خرید داخلی را نیز در پی داشته و این عوامل دست به دست هم داده تا تولید و عرضه با تقاضا و خرید هماهنگی نداشته باشد.
وی بیان کرد: ظرفیت‌ها و قدمت طرح، نقش و بافت فرش اصفهانی همیشه حرفی برای گفتن داشته و دارد و باید با برطرف کردن مشکلات و مسائل این هنر صنعت، سیاست‌گذاری و بازاریابی‌های درست و هماهنگ، کمک کنیم تا این کالا به جایگاه واقعی خود در دنیا دست یابد. مجیری یادآوری کرد: اقدامی که در سال گذشته صورت گرفت، این بود که از یک هیات ایرانی امریکایی فعال در حوزه فرش دعوت شد تا در نمایشگاه فرش اصفهان حضور یابند و با هنر اصیل فرش اصفهانی ایران، تولیدکنندگان و صادرکنندگان داخلی آشنا شده و نقش موثری در معرفی فرش اصیل ایرانی داشته باشند. وی حضور در نمایشگاه‌های خارجی و دعوت از فعالان حوزه هنر صنعت فرش در کشورهای دیگر به نمایشگاه‌های داخلی را راه موثری بر معرفی فرش و هنر استان و کشور به دیگر کشورها و افزایش مبادلات تجاری این کالا عنوان کرد.
مشکلات فرش را در شورای گفت‌وگو
دنبال می‌کنیم
معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان گفت: در شورای گفت‌وگوی بخش خصوصی و دولت مشکلات موجود در تولید و صادرات فرش مطرح شد که مصوبات خوبی را درپی داشت اما برخی مشکلات هم ملی است و باید در سطح کلان بررسی و حل شود. وی افزود: در پنجاهمین جلسه از این شورا بررسی شد که اولویت محل بار و کالاهای تولید اصفهان در فرودگاه این استان(به ویژه برای صنایع دستی و فرش اصفهان) رعایت نمی‌شود که دلیل بسیار مهمی در کاهش صادرات این استان است. مجیری اضافه کرد: این موضوع باعث می‌شود که بیشتر صادرکنندگان اصفهانی از مبادی دیگر استان‌ها که امکانات فرودگاهی بیشتر و بهتری دارند، اقدام به صادرات فرش کنند.
وی ادامه داد: مساله بعدی مطالبه حقوق از فرش‌های مرجوعی بود که با تصمیم‌گیری‌های اخیر در صورت احراز تولید فرش از سوی گمرک، معادل کالا بدون در نظر گرفتن حقوق گمرکی به تولیدکننده بازمی‌گردد. مجیری گفت: در حوزه تولید نیز باید به دنبال توسعه و ترویج کارگاه‌های متمرکز برای این کالا بود که در بالا بردن سطح کیفی و کمی تولیدات فرش نقش موثری دارد. وی افزود: نظارت بر تولید، درنظر گرفتن نقشه‌های مورد نظر و پسند کشورهای هدف صادراتی، استفاده از رنگ‌های مطلوب برای صادرات، نظارت بر مواد اولیه مورد استفاده و حفظ اصالت فرش ایرانی ازجمله مزیت‌های کارگاه‌های متمرکز است. مجیری تاکید کرد: نگاه به صادرات باید تخصصی باشد و باید درنظر داشت که تک‌بافی‌ها هیچگونه ارزش افزوده‌یی ایجاد نکرده و قابلیت صادرات ندارد.
حدود 280هزار نفر بافنده و 150کارگاه متمرکز و غیرمتمرکز تولید فرش دستباف هم‌اینک در استان اصفهان وجود دارد. وی ازجمله مهم‌ترین موانع صادراتی را مشکلات بانکی بیان کرد و افزود: خریداران خارجی و توریست‌ها برای انتقال وجه برای خرید فرش با مشکل روبه‌رو هستند زیرا دستگاه خودپرداز که قابلیت جابه‌جایی ارز داشته باشد در استان اصفهان موجود نیست.
مجیری گفت: علاوه بر همه مزیت‌های تولید و صادرات فرش(با توجه به اینکه برای تولید آن نیاز به واردات مواد اولیه) این حوزه از نظر اشتغال نیز نقش موثری در اقتصاد دارد. باید برای حفظ این هنر صنعت و اعتلای آن همه تلاش خود را به‌کار گیریم. مجیری در ادامه اظهار کرد: در سال‌های اخیر استان اصفهان توانسته چند برند فرش از جمله فرش اصفهان، نایین و کاشان را در جهان همچنین فرش یلمه علی‌آباد، فرش دهاقان و فرش جوشقان را نیز به ثبت ملی برساند. به گفته این کارشناس، فعالیت انجام شده برای رونق صادرات در زمینه صنعت فرش اصفهان هر چند مفید ولی ناکافی است.
