بهمن ماه سال 1400 بود که روند صعودی بورس شروع شد و به نوعی شاخص از روند اصلاحی خارج شد. روند صعودی شاخص‌کل از زمان آغاز ریزش قیمت سهام در مرداد ماه سال۱۳۹۹ که به رشد ۳۰ درصدی شاخص کل از کف اخیر منجر شد طی روزهای اخیر رو به افول گذاشت. افت قیمت‌ها در بازار سهام در هفته گذشته ادامه یافت تا نماگر اصلی بازار سهام از سطح یک‌میلیون و 600 هزار واحدی به محدوده یک‌میلیون و 550 هزار واحدی برسد. بورس تهران طی یک هفته اخیر از نقطه اوج شاخص‌کل فاصله می‌گیرد و مسیر نزولی را در پیش می‌گیرد. اینطور که به‌نظر می‌رسد بورس تهران پس از یک دوره صعود پرقدرت در مواجه با برخی موارد مشکل‌زا در عرصه جهانی و داخلی می‌خواهد در مقابل روند صعودی، ساز مخالف کوک کند تا از این رهگذر در وزن‌کشی عوامل مختلف موثر بر روند بازار سهام در روزهای پیش‌رو میزان تاثیر‌گذاری سهم هریک بیشتر از قبل عیان شود.
فعلا آنچه در تحلیل حرکت بازار سهام مشخص است اینکه بازار یادشده تاکنون توانسته با خوش‌بینی به رشد قیمت‌های جهانی و بهبود اوضاع تورمی در داخل که از آن در ادبیات اقتصادی با عبارت افزایش انتظارات تورمی یاد می‌شود خود را به محدوده یک میلیون و 600 هزار واحدی برساند؛ این در حالی است که حالا همان دلایل در عرصه اقتصاد جهانی دیگر مجال تداوم ندارند و انتظار می‌رود در ادامه راه روزگار متفاوتی را سپری کنند. در حال‌حاضر اقتصاد جهان در شرایطی است کمبود بالای عرضه در مقابل تقاضا و بار تورمی ناشی از حمایت‌های کرونایی سال‌ها را به دوش می‌کشد و همین امر سبب شده تا بانک‌های مرکزی درصدد آن باشند تا در مواجهه با این شرایط نرخ بهره را افزایش دهند. طبیعتا چنین امری سبب خواهد شد تا قیمت‌های جهانی کالاهای اساسی با کاهش مواجه شده و عرصه بر افزایش درآمد واقعی شرکت‌ها تنگ شود. بورس در حال حاضر در چند حوزه ابهام دارد؛ چه در حوزه سیاسی و چه در حوزه اقتصادی. در حوزه سیاسی موضوع احیای برجام در راس ابهامات قرار دارد. فعالان بازار سرمایه به‌طور دقیق تصوری از سناریوی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های محتمل برجام (چه در صورت وقوع آن و چه در صورت عدم‌وقوع آن) ندارند، بنابراین موضوع احیای برجام در راس ابهامات سیاسی و خارجی است. سایر ابهامات را نیز می‌توان در مقوله احیا یا عدم‌احیای برجام و به‌تبع آن ارتباط مالی و کالایی با کشورهای دیگر خلاصه کرد. یکی از مهم‌ترین مشکلات بازار سرمایه تصمیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خلق‌‌‌‌‌‌‌‌‌الساعه سیاست‌گذار و دستورالعمل‌هایی است که در دقیقه نود و بدون اطلاع‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسانی گرفته می‌شود. البته درست است که دولت چاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای جز اینکه از اقشار پایین‌‌‌‌‌‌‌‌‌دست حمایت کند، ندارد ولی همین تصمیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در نهایت به فضای صنعت و سهامداری ضربه می‌زند، بنابراین ابهامات در حوزه اقتصادی هم زیاد شده است. به گفته او وقتی ابهامات زیاد شوند، ریسک افزایش پیدا می‌کند و وقتی اهرم ریسک افزایش پیدا کند بازدهی مورد انتظار سهامدار افزایش پیدا می‌کند. همین امر نیز سبب می‌شود قیمت‌های بالا جذابیتی برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری نداشته باشند و به محض ورود فاز قیمتی به محدوده پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌خرید، فروش‌ها در بازار ایجاد می‌شود.
صعود قطعی بورس
عباسعلی حقانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌نسب، کارشناس بازار سرمایه نیز بر این باور است بازار وارد روند نزولی نشده و تا یک سال‌آینده بورس وضعیت مناسبی خواهد داشت. او با تاکید بر اینکه «بازار وارد روند نزولی نشده و نمی‌شود» به دنیای‌‌‌‌‌‌‌‌‌اقتصاد می‌گوید: ساختار بازار سرمایه به‌گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای است که سهم مردم عادی در آن زیاد شده است؛ به‌ویژه تکنیکال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کارهای تازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌کاری که یک روند را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینند به همین دلیل به برخی اخبار و اتفاقات واکنش هیجانی نشان می‌دهند. این کارشناس بازار سرمایه به یکی دیگر از عواملی که بورس در سال‌های اخیر به‌شدت به آن وابسته شده، اشاره می‌کند و می‌گوید: بالا و پایین‌شدن نرخ دلار و ارز به‌شدت بر بازار اثرگذار شده است، بنابراین یکی از دلایلی که بازار در روزهای اخیر افت داشته همین موضوع بوده است، با این‌حال نکته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که نباید فراموش شود این است که شواهد نشان می‌دهد حتی اگر برجام احیا شود نیز قیمت دلار ریزش چندانی نخواهد داشت. حقانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌نسب توضیح می‌دهد: چون دولت سیاستش را مشخص کرده که قرار نیست با ارزپاشی درآمدهای دلاری را وارد بازار کند، بنابراین قیمت دلار به‌نظر نمی‌رسد که چندان پایین بیاید. او با بیان این استدلال تاکید دارد که افت اخیر بازار به‌معنای ورود به روند نزولی نیست و با توجه به تحلیل‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، ریزش‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها موقتی و کوتاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌مدت خواهد بود. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه در توضیح علت خروج پول از بازار سرمایه در روزهای اخیر می‌گوید: خروج پول از بازار همان واکنش هیجانی برخی از سهامداران است. گروهی از سهامداران در بازار هستند که تا وقتی اوضاع بازار ارز تغییر می‌کند به سمت آن بازار تغییر جهت می‌دهند. این کارشناس بازار سهام معتقد است بورس در یک سال‌آتی روند مثبتی را تجربه خواهدکرد. او در همین حال توصیه می‌کند: اگر سهامداران رفتار خود در بازار سرمایه را به رفتاری که در بازار مسکن دارند، نزدیک کنند و نگاه‌هاشان به بازار حداقل سه‌ماهه یا ۶ماهه باشد و نگاه نوسان‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری روزانه نداشته باشند، شک نکنید که بازار شرایط مثبتی را تجربه خواهد کرد.
سیگنال جدید با فدرال‌رزرو امریکا
فدرال رزرو امریکا در ماه گذشته شاخص نرخ بهره بانکی را افزایش داد. سیاست‌گذاران مالی امریکا در نظر دارند دو مرتبه دیگر این نرخ را بالا ببرند. نرخ بهره را به منظور مبارزه با تورم افزایش می‌دهند. هنگامی که فدرال‌رزرو امریکا سیاست پولی انقباضی و سختگیرانه را در پیش می‌گیرد بر روی تجارت و کسب و کارها تاثیر می‌گذارد. ماه گذشته شاخص نرخ بهره بانکی، نیم واحد افزایش یافت که در ۲۰ سال گذشته بی‌سابقه بود. در جلسه روز چهارشنبه بانک مرکزی مشخص شد که سرمایه‌گذاران باید منتظر افزایش نرخ بهره بیشتری باشند. نرخ‌های بهره معمولا یک چهارم واحد افزایش پیدا می‌کردند. بر اساس صورت جلسه‌ای که از نشست اوایل ماه مه کمیته بازار آزاد فدرال منتشر شده است، اغلب حضار افزایش ۵۰ واحدی در محدوده هدف را در نشست‌های بعدی مناسب دانستند. جلسات بعدی شاخه سیاست‌گذاری فدرال‌رزرو، برای اواسط ماه ژوئن، اواخر ماه جولای و اواخر ماه سپتامبر برنامه‌ریزی شده‌اند. اما اقدامات بانک مرکزی به سادگی نمی‌تواند تورم را مهار کند.به نقل از سی‌ان‌ان، افرادی که در بازار فعالیت دارند از قبل انتظار این افزایش مجدد را داشتند. فدرال رزرو در تلاش است تا با بالاترین نرخ تورم در گذشته۴۰ سال مبارزه کند. حتی با وجود اینکه داده‌های اقتصادی کاهش فشار قیمت‌ها را در ماه آوریل نشان می‌دادند.
تاثیر افزایش نرخ بهره بر تورم امریکا
ورود تورم به سیستم اقتصاد یک کشور مدتی طول می‌کشد اما خارج کردن آن زمان بسیار طولانی‌تری نیاز دارد. رییس فدرال رزرو امریکا، جروم پاول بارها روی کند بودن ابزارهای سیاست پولی و زمان زیادی که برای تاثیر گذاشتن آنها لازم است تاکید کرده است. علاوه بر آن، بانک مرکزی تلاش می‌کند تا وضعیت اقتصاد کشور را بدون اینکه آن را به بحران بکشاند آرام‌تر کند. بعد از اینکه تولید ناخالص داخلی امریکا که اصلی‌ترین مقیاس فعالیت اقتصادی یک کشور است، در ۳ ماهه اول سال کاهش یافت, اقتصاددانان نگران بودند که شاید کشور در حال حاضر هم در بحران اقتصادی به سر می‌برد. اما بانک‌های واشنگتن معتقدند تولید ناخالص داخلی در سه ماهه دوم افزایش پیدا می‌کند. همچنین در ادامه سال هم با سرعت یکنواختی به رشد خود ادامه می‌دهد. اما فدرال رزرو کاهش تولید ناخالص را به بازار کار و تولیدات صنعتی مرتبط می‌داند. این دو، تمایل به بی‌ثباتی دارند و با افزایش تقاضا جبران می‌شوند. دیوید روبنشتاین، یکی از بنیانگذاران و عضو گروه کارلایل، در جلسه‌ای در انجمن جهانی اقتصاد داووس در اوایل این هفته گفت که ما در چند جلسه آینده دو افزایش ۵۰ واحدی متوالی خواهیم داشت. اگر این افزایش کمتر باشد، بازار تصور می‌کند که فدرال رزرو وضعیت اقتصادی و تورم بالا را جدی نمی‌گیرد و اگر کمتر باشد بازار تصور می‌کند که وضعیت بدتر از آن چیزی است که فکر می‌کردند.
