محمدرضا شاه‌نظری، سرپرست معاونت نظارت بر بازار بورس تهران با اشاره به نخستین سالگرد راه‌اندازی سامانه سنجش و حدود پنج هزار هشدار نظارتی این سامانه در طول یک‌سال اخیر اعلام کرد: با توجه به شرایط این روزهای بازار سرمایه و برای حفظ منافع سهامداران جزو و همچنین صیانت از بازار، هشدارهای نظارتی مورد نیاز داده شده است و در صورت تکرار، طبق ماده ۳۵ قانون بازار اوراق بهادر (دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اشخاص) و ماده ۴۶ همان قانون که بحث دستکاری در بازار را مطرح می‌کند، با متخلفان برخورد می‌شود.
وی عنوان کرد: سامانه‌های نظارتی که در بورس اوراق بهادار تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل سامانه‌های نظارتی آرامیس، نهان، سنجش و بیدار است که هرکدام مزایای خاص خود را دارند.
شاه نظری با بیان اینکه شرکت بورس بیشترین استفاده را از «سامانه نظارتی بیدار» دارد، اظهار کرد: در سامانه بیدار که پایگاه داده تمامی فعالیت‌های بازار است با توانمندی همکاران مدیریت فناوری شرکت بورس و نظارت، امکان گزارش‌سازی در سامانه بیدار به دست آمده است.
سرپرست معاونت نظارت بر بازار بورس تهران ادامه داد: از دیگر مزایای این سامانه، اعلام هشدار و رصدهای مورد نیاز در صورت تغییر در قوانین و مقررات یا وضع قوانین جدید است. سامانه‌های قبلی به دلیل غیر بومی بودن و عدم انطباق با ساختار بازار سرمایه، هنگام تغییر شرایط بازار، توانایی هشدارسازی را نداشتند ولی در سامانه بیدار، این توانایی وجود دارد.
وی «سامانه‌سنجش» را به عنوان سامانه نظارت جامع شرکت بورس خواند و گفت: سامانه سنجش از بهمن ماه سال گذشته راه‌اندازی شده است به‌طوری که هشدارهایی که در «سامانه بیدار» توسط همکاران ایجاد شده است، به «سامانه سنجش» منتقل و هشدار نظارتی به «سامانه معاملات کارگزاری (نامک) »، مدیر معاملات، مدیرعامل شرکت کارگزاری و همچنین مدیر برخط ارسال می‌شود.
شاه‌نظری خاطرنشان کرد: بانک اطلاعات جامعی از نوع تخلفاتی که در بازار سرمایه رخ می‌دهد (مانند سهامداری که بیشترین تخلف را انجام داده یا نوع سفارشی که کارگزاری وارد کرده و با مقررات انطباق نداشته است، همچنین مخاطبی که بیشترین پیام هشدارهای سنجش را از ما مبنی بر متخلف بودن و عدم رعایت قوانین دریافت کرده است، ثبت و آرشیو شده و به صورت روزانه و هفتگی در اختیار است تا ضمن رصد کامل جو بازار، عملکرد نظارت بازار را به نمایش بگذارد.
دلایل تایید یا عدم تایید کشف قیمت نمادهای با دامنه باز در روز بازگشای
سرپرست معاونت نظارت بر بازار به تایید یا عدم تایید معاملات در روز بازگشایی به خصوص برای نمادهایی که دامنه نوسان باز دارند، اشاره کرد و گفت: براساس «ماده ۲۲»، دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، ۳۰ دقیقه حراج برای بازگشایی اعمال می‌شود و اگر معاملات مورد تایید ناظر بازار قرار گیرد، سهم به صورت دامنه بسته و مستمر مورد معامله قرار می‌گیرد و در صورتی که تایید نشود، حراج به مدت دو روز می‌تواند ادامه پیدا کند.
وی ادامه داد: برای نمادهای با دامنه باز، حجم مبنا لحاظ می‌شود، بنابراین میزان حجم معاملات یکی از مواردی است که همکاران نظارت به آن توجه می‌کنند. چنانچه ارزش و مارکت شرکتی ۱۰ درصد افزایش یا کاهش یابد، باید معاملات، دارای حجم قابل اتکایی باشد.
شاه نظری تصریح کرد: برای نمادهای با دامنه باز، ترکیب خریداران و فروشندگان در نظر گرفته می‌شود و اگر اشخاص خاصی بخواهند با چند کد معاملاتی پراکنده به بازار جهت دهند و در تعیین قیمت به سمت پایین یا بالا دخیل باشند، با اتکا به سامانه نظارتی این موارد بررسی شده و کارشناسان نظارت اقدام به بررسی جزییات معامله کرده و پس از آن تایید یا عدم تایید آن معامله صورت می‌گیرد.
سرپرست معاونت نظارت بر بازار به موارد دستکاری اشاره کرد و اظهار کرد: برخی اشخاص در ۳۰ دقیقه حراج و در صورت مشخص شدن قیمت، به بازار جهت می‌دهند تا سهام خود را به قیمت بالاتری بفروشند که با آنها برخورد می‌شود.
وی تاکید کرد: با توجه به سفارشاتی که در سامانه برای ناظر قابل مشاهده است، تایید یا عدم تایید قیمت به‌طور قطع با نظر کارشناسی و نظارتی انجام می‌شود.
محدود شدن دسترسی مستقیم به منزله مسدود شدن کد معاملاتی نیست
شاه‌نظری با اشاره به شائبه مسدود کردن کد معاملاتی افراد، خاطرنشان کرد: در برخی از موارد، دسترسی مستقیم (آنلاین) برخی سهامداران محدود می‌شود و این به معنای مسدود کردن کد معاملاتی نیست. محدود کردن دسترسی مستقیم به بازار تنها برای ۵ روز کاری صورت می‌گیرد و در طی این ۵ روز، اشخاص مورد نظر می‌توانند از طریق ثبت سفارش در سامانه کارگزاری، با کد معاملاتی بورسی خود به معامله بپردازند و هیچ‌گونه محدودیتی در خصوص کد بورسی این اشخاص اعمال نمی‌شود.
