مجید عشقی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم افتتاحیه معاملات آتی مس در بورس کالا افزود: یکی از رسالت‌های تجربه بورس کالا، اوراق بهادارسازی محصولات و تبدیل معاملات فیزیکی به معاملات اوراق بهادار است که این بحث در ابتدای فعالیت این بورس دنبال شده است.وی با بیان اینکه اکنون بسیار خوشحال هستیم که در خصوص محصولات صنعتی به این مرحله رسیده‌ایم، ادامه‌داد: موانع و مشکلات زیادی در راه‌اندازی معاملات اوراق بهادار محصولات صنعتی وجود داشت که با تلاش مسوولان این اتفاق رخ داد و امروز شاهد راه‌اندازی معاملات آتی مس هستیم.عشقی خاطرنشان‌کرد: بورس کالا مسیر پر فراز و نشیبی را طی کرده است و مخالفت‌ها و دست‌اندازهای زیادی در مقابل بورس کالا برای توسعه معاملات و پذیرش محصولات جدید شرکت‌ها وجود داشت.رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه اکنون ۵۰ میلیون تن محصولات مختلف در حال معامله در بورس کالا هستند که عددی بسیار خوب است، خاطرنشان‌کرد: بخش عمده‌ای از محصولات صنعتی و پتروشیمی در فضای کاملا شفاف و رقابتی در حال معامله هستند.وی بیان‌داشت: قیمت‌گذاری یکی از ایراداتی است که همیشه در این بازار وجود داشته و هنوز هم در برخی از محصولات با این معضل همراه هستیم.عشقی با اشاره به اینکه شرایط اقتصادی کشور به گونه‌ای است که در دارایی‌های فیزیکی حساسیت‌هایی وجود دارد، گفت: انجام معاملاتی کنونی بورس کالا به گونه‌ای است که شرکت‌های تولیدکننده بتوانند به مواد و محصولات دست پیدا کنند و در کنار آن شرکت‌ها نیز قادر به فروش محصولات خود با قیمت منصفانه هستند.رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: در بورس کالا تناقض‌ها به خوبی مدیریت شده و بیشتر محصولاتی که در بورس کالا وارد می‌شوند در فضای رقابتی در حال معامله هستند.
وی گفت: موضوع دیگر بحث شفافیت است که معاملات در این بازار قابل رصد مشخص است که چه کسانی در این بازار در حال معامله هستند، این نشان‌دهنده آن است که اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است و می‌توان شفافیت را در بین کالاها شاهد باشیم. یکی از اقداماتی که در بورس کالا انجام شد اما در ابتدای کار خود با چالش‌های زیادی مواجه بود، عرضه سیمان در این بازار بود که در ابتدای فعالیت خود با قطعی برق و گاز صنایع روبرو شد.عشقی خاطرنشان‌کرد: با وجود برخی از مشکلات جزیی در این مسیر، اما معاملات روان و خوبی را در حوزه سیمان داشتیم و دسترسی همه افراد برای خرید این کالا ایجاد شد.رییس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: با عرضه سیمان در بورس کالا، انحصار از محصول سیمان برداشته شد و بورس کالا توانست با عرضه مناسب معاملات را انجام دهد.وی به معاملات گواهی سپرده کالاهای صنعتی اشاره کرد و ادامه‌داد: بورس کالا درصدد است تا برخی از موانع این فعالیت برطرف شود که این امر به عنوان اتفاقی مثبت تلقی می‌شود تا محصولات صنعتی به صورت گواهی سپرده معامله شوند.عشقی گفت: ضمانت عرضه‌کنندگان در بحث عرضه‌های فیزیکی در بورس کالا یکی از دغدغه‌هایی بود که تلاش شد تا حدی از طریق معاملات گواهی سپرده کالایی برطرف شود و گسترش پیدا کند.رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: مس در ابتدای راه‌اندازی بورس کالا تجربه معامله در این بازار را داشت، اما به دلیل وجود برخی از موانع معاملات آن با موفقیت همراه نبود.وی به پیگیری حذف مالیات از معامله گواهی سپرده کالایی صنعتی اشاره کرد و افزود: بهتر است اقدامی انجام شود تا محصولات صنعتی به صورت گواهی سپرده معامله شوند، حال امیدوار هستیم تا از طریق مدلی که پیاده‌سازی شده و تجربه‌ای که از معاملات آتی کالاهای دیگر داریم، این کالا معاملات خود را با موفقیت و پرقدرت از سر بگیرد.
عشقی خاطرنشان‌کرد: آمادگی داریم تا برای سایر محصولات صنعتی که ویژگی‌های اوراق بهادار شدن و راه‌اندازی گواهی سپرده را دارند، این کار را انجام دهیم.
عرضه خودرو در بورس
وی در ادامه با اشاره به عرضه خودرو در بورس کالا، گفت: در تلاش هستیم تا خودروهایی که شامل قیمت‌گذاری دستوری نیستند وارد بورس کالا شده و همچنین خودروهایی که شامل قیمت‌گذاری دستوری هستند ابتدا از شمول دستوری خارج شوند تا قیمت خودروها به صورت رقابتی تعیین شود و اختلاف قیمت‌ها از بین برود.عشقی ادامه‌داد: سیاست‌گذاری این امر بر عهده وزارت صمت و ستاد تنظیم بازار است اما در این زمینه آماده همکاری با وزارتخانه یاد شده هستیم.رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به رینگ صادراتی محصولات تاکید کرد و گفت: این موضوع همیشه جزو دغدغه‌های بورس کالا بوده است، محصولات فرآورده‌های نفتی چندین سال است که در این حوزه در حال فعالیت بوده است.وی ادامه‌داد: در حوزه‌های دیگر باید تلاش بیشتری شود و امیدواریم محصولات بیشتری علاوه بر محصولاتی مانند زعفران و محصولات صنعتی در رینگ صادراتی بورس کالا عرضه شود و این آمادگی را داریم تا اگر عرضه‌کنندگان بخواهند از رینگ صادراتی استفاده کنند در این زمینه به آنها کمک کنیم.عشقی ابراز امیدواری کیرد با راه‌اندازی گواهی سپرده مس و میلگرد بستری فراهم شود تا سایر محصولات صنعتی و معدنی حتی محصولات پتروشیمی که حساسیت سهمیه‌بندی ندارند از این طرح استفاده کنند و گواهی سپرده آنها راه‌اندازی شود تا معاملات آنها به صورت شفاف‌تر انجام شودرییس سازمان بورس با بیان اینکه امیدواریم بورس کالا با روند رو به رشدی که دارد، فعالیت خود را ادامه دهد، گفت: در سازمان بورس این توانایی را داریم تا درباره ابزارهای جدید تصمیم‌گیری کنیم و اصلاحات لازم را برای تطابق مقررات با شرایط بازارهای مختلف انجام دهیم.وی افزود: همچنین باید کمک کنیم تا شرکت‌ها به راحتی به مواد اولیه دسترسی پیدا کنند و نیز فروشندگان که شرکت‌های بزرگی هستند با قیمت‌های رقابتی و منصفانه محصولات خود را به فروش برسانند.
عرضه اموال دولت در بورس کالا
محمدرضا پورابراهیمی در مراسم راه‌اندازی قرارداد آتی مس و معاملات گواهی سپرده مس و میلگرد در بورس کالا افزود: تشکیل صندوق املاک و مستغلات دیگر انتظار ماست که می‌تواند در حوزه مولدسازی ایجاد شود که ظرفیت آن در اختیار بازار سرمایه است؛ در این زمینه پیشنهاد این است این ظرفیت‌های بازار سرمایه در بودجه ۱۴۰۱ که مبانی تحول در صنایع و اقتصاد کشور است گنجانده شود. وی اظهار داشت: پیشنهاد دیگر ما به دولت و وزارت صمت این است که کلیه محصولات صنعتی و معدنی ظرف بازه زمانی مشخص، فرآیند پذیرش را در بورس کالا انجام دهند و ابزارهایی نظیر گواهی سپرده و آتی بر روی آنها تعریف شوند چراکه توسعه اقتصاد از بسترهای بازار سرمایه به راحتی قابل انجام است.پورابراهیمی با بیان اینکه در برهه فعلی رابطه بین وزارت تخصصی صمت با مجموعه بازار سرمایه به خصوص بورس کالا تقویت شده است گفت: تقویت این روابط یک پیام خوب برای فضای اجرایی کشور است. به عبارت بهتر آن چیزی که دغدغه ما در حوزه روابط بین فعالیت وزارت صمت و ارکان بازار سرمایه بود در دولت سیزدهم به یک قابلیت و ظرفیت بزرگ تبدیل شده است لذا شاهد نگاه‌های مثبتی در این رابطه هستیم.وی ادامه داد: در برهه‌ای سرمایه‌گذاران حاضر در بازار سرمایه به ۲۰۰ هزار نفر هم نمی‌رسید اما اکنون جنس ذی نفعان متفاوت شده و بازار سرمایه با چهره گذشته را شاهد نیستیم به واسطه ذی نفعانی نظیر سهام عدالت که ۵۰ میلیون نفر هستند و جمعیت بسیار بزرگی به شمار می‌روند اثر فعالیت‌های مرتبط با بازار سرمایه، فضای عمومی را تحت الشعاع قرار می‌دهد.پورابراهیمی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: در طول سال‌های اخیر نگاه به بازار سرمایه عمیق‌تر و دقیق‌تر شده است برای نمونه در سازمان تامین اجتماعی و بانک‌ها حجم عظیمی از مردم ذی نفع هستند و این رویه و مشارکت باید ادامه یابد.وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم برای اقتصاد کشور تصمیم‌گیری کنیم یکی از مظاهر نمودهای حوزه اقتصادی کشور جایگاه بازار سرمایه است که کارکردها و ابزارهای آن در حوزه ارتقاء اقتصاد تاثیرگذار است و کمک به آن به معنای کمک به اقشار مختلف جامعه در نظام اجرایی کشور است.
بازار سرمایه از قیمت‌گذاری دستوری رنج می‌برد
پورابراهیمی تصریح کرد: امروز ما در مقام تصمیم آن هم تصمیمات مهم در عرصه‌های مختلف اقتصادی هستیم؛ امروز بازار سرمایه از قیمت‌گذاری دستوری رنج می‌برد و اثر آن در همه ابعاد خود را نمایان کرده و به اقتصاد فشار آورده و علاوه بر عدم انتفاع واقعی، ایجاد رانت در نظام اقتصادی کشور و ناکارآمدی بنگاه‌های اقتصادی را به همراه دارد.وی تصریح کرد: نا کارآمدی در بنگاه‌های اقتصادی مانند خودروسازی‌ها را نباید از جیب مردم پرداخت کرد درحالی که باید قیمت تمام شده را اصلاح کرده و کاهش داد. اما جنس قیمت‌گذاری و سیاست قیمتی با جنس اصلاح متفاوت است. لذا شروط ما در شورای عالی هماهنگی اقتصادی کشور کاهش قیمت تمام شده بوده است چراکه اثر آن می‌تواند کاهش بهای تمام شده به مردم باشد.وی با بیان این مطلب که سهم خودروسازان در بازار سرمایه بسیار ناچیز است گفت: اما حجم عظیمی از قیمت‌گذاری در سایر حوزه‌ها وجود دارد. برای نمونه فاصله قیمت ارز نیمایی و بازار آزاد حداقل ۲۰ درصد است که عملا به بنگاه‌های اقتصادی ضرر و زیان وارد کرده است. هر جا دو نرخی در اقتصاد کشور دیده شده رانت و فساد توزیع می‌شود و کسی که متضرر می‌شود مردم و بنگاه‌های اقتصادی هستند.رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: روح بازار سرمایه عدم دخالت دولت و عدم دخالت دستوری در اقتصاد است. لذا این مسیر در دولت سیزدهم باید نگاه علمی و تخصصی باشد و تجارب گذشته چراغ راه ما محسوب می‌شود و امیدواریم وزرای تخصصی اقتصادی و سایر وزرا این مسیر را همراهی کنند.
طرح اصلاح قانون بازار سرمایه
پورابراهیمی در بخش پایانی سخنان خود این خبر را داد که طرح اصلاح قانون بازار سرمایه در کمیته تخصصی بازار سرمایه کمیسیون اقتصادی مجلس رونمایی می‌شود تا فعالان بازار ظرف دو هفته پیشنهادات خود را ارایه نمایند. برای مثال مشکلاتی نظیر اخذ مالیات از ابزارهای مالی مثل گواهی سپرده کالایی از جمله مواردی است که رفع آنها به توسعه بورس کالا کمک می‌کند و بسیاری از دغدغه‌های فعالان بازار سرمایه نیز در قانون جدید بازار خواهد آمد.
کاهش نرخ تورم با بورس کالا
رضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت در آیین افتتاح معاملات آتی مس تصریح کرد: در اقتصاد کشور مشکلات ساختاری زیادی داریم که یکی از این مشکلات در حوزه بازارها است، به همین دلیل در وزارت صمت قصد داریم ساختار بازارها را اصلاح کنیم که به نفع تولیدکننده و مصرف‌کننده باشد.به گفته فاطمی امین یکی از بازارها، بازار کالاهای پایه است که برای مدیریت بازار کالاهای پایه، کانال بورس کالا را انتخاب کردیم زیرا معاملات خارج از بورس کالا قابل ضابطه‌گذاری نیست، این درحالی است که بورس علاوه بر شفافیت، بستری فراهم می‌کند که ابزارهای نیازمند بازار، قابل اجرایی شدن باشند.وی عنوان کرد: منظور از اینکه اقتصاد دستوری نباشد، این است که باید ضوابطی برای کشف قیمت بهینه و تنظیم بازار بگذاریم و ضوابط را اجرایی کنیم که در این خصوص با بورس کالا همکاری بسیار خوبی داشتیم؛ به‌طوری که بلافاصله بعد از رأی اعتماد مجلس با بورس کالا در مورد سیمان جلسه‌ای برگزار کردیم و نتایج خوبی را در این خصوص شاهد بودیم.فاطمی امین عنوان کرد: برای مدیریت بازار کالاهای پایه ۲۵ ابزار طراحی شده است که امروز ۲ ابزار افتتاح شد و دو هفته پیش نیز قرادادهای بلندمدت عملیاتی شد. به گفته وزیر صمت ابزارهای معاملاتی علاوه بر شفافیت و اعمال تنظیم‌گری کمک زیادی به صنعت و تامین مواد اولیه می‌کند، زیرا یکی از نگرانی‌های واحد تولید این است که مواد اولیه نداشته باشد، ولی با قراردادهای آتی این هزینه‌ها کاهش می‌یابد.وی افزود: یکی از اقدامات وزارت صمت این بود که برای بیش از ۳۰ کالا سهمیه‌بندی اعمال شده بود که در مورد ۲۰ کالا این سهمیه‌بندی حذف شد و به سرعت برای ۱۰ مورد کالای باقی مانده نیز سهمیه‌بندی برداشته می‌شود که نتیجه آن در کاهش نرخ تورم تولیدکننده نمایان می‌شود.فاطمی امین اضافه کرد: این موضوع در مورد بازار ورق‌های فولادی خود را نشان داد؛ به‌طوری که در یک روز شاهد معامله ۳۰۰ هزار تن ورق فولادی با کاهش ۲ هزار تومانی قیمت بودیم و البته نویدبخش کاهش تورم تولیدکننده در ماه‌های آتی است. وزیر صمت در ادامه به دو خبر خوب در حوزه معدن اشاره کرد و افزود: هفته گذشته مزایده معدن مس جانجا (معدن استان سیستان و بلوچستان) برگزارشد که یکی از شروط مزایده این بود که باید ۴٠ درصد از سهام شرکت به مردم واگذار شود که این بهترین نوع سرمایه‌گذاری است، زیرا با این کار هم توزیع ثروت انجام شده و هم فرصت‌های سرمایه‌گذاری خوب برای مردم فراهم می‌شود.وی عنوان کرد: بنابراین در آذرماه این روش آغاز شد و در دی ماه نیز سه معدن دیگر به همین روش عرضه می‌شود، بنابراین برای معادن بزرگ یک معدن و معادن کوچک، چندین معدن به صورت یک جا به سرمایه‌گذاران واگذار می‌شود تا صرفه اقتصادی داشته باشد.فاطمی امین تصریح کرد: در لایحه بودجه دولت مجاز است واگذاری معادن را از طریق ساز و کار بورس انجام دهد، بنابراین برای معدن از ابزار بازار سرمایه استفاده خواهیم کرد.
